W wydarzeniu udział wzięła Marta Cienkowska, ministra kultury i dziedzictwa narodowego, która wręczyła Medale „Zasłużony Kulturze Gloria Artis” oraz odznaki „Zasłużony dla Kultury Polskiej” osobom zaangażowanym w ochronę dziedzictwa kulturowego.

To dzięki ludziom, którzy z pasją i oddaniem przekazują tradycje, zwyczaje, język i rzemiosło, nasze dziedzictwo nie ginie, lecz rozkwita w nowych kontekstach. Każdy z wpisów na Krajową listę niematerialnego dziedzictwa kulturowego to opowieść o ludziach, miejscach i wartościach. Opowieść o wspólnocie, która wciąż potrafi działać razem, przekazywać dalej swoje umiejętności i wierzyć, że tradycja jest źródłem siły, a nie ciężarem przeszłości. W imieniu Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego składamy wyrazy uznania wszystkim strażnikom żywego dziedzictwa – depozytariuszom pamięci, tożsamości i kreatywności polskiej kultury –– powiedziała Marta Cienkowska, ministra kultury i dziedzictwa narodowego.

Krajowa lista niematerialnego dziedzictwa kulturowego

Prowadzona od 2013 roku lista jest jednym ze sposobów na ochronę i promocję polskich tradycji, przekazów ustnych, zwyczajów, obrzędów czy wiedzy związanej z rzemiosłem. Decyzję o wpisie na listę podejmuje Minister Kultury i Dziedzictwa Narodowego na wniosek grup, wspólnot i organizacji pozarządowych, czyli depozytariuszy danego elementu dziedzictwa. Obecnie znajduje się na niej 116 wpisów.

Podczas Gali wręczono decyzje o wpisie na listę:

• tradycji Górali Czadeckich,
• wesela Górali Bukowińskich,
• kultury toruńskiego piernika,
• hafciarstwa pałuckiego,
• pokłonów feretronów podczas pielgrzymek na Kalwarię Wejherowską,
• Sobótki w Jastarni,
• umiejętności wykonywania pająków ze słomy, papieru i bibuły na Lubelszczyźnie,
• chodzenia po szczodrokach w Karczmiskach,
• tradycji wykonywania pisanek batikowych na Lubelszczyźnie,
• wykonywania krywulek łemkowskich według tradycji z Komańczy i okolic,
• zabawkarstwa drewnianego ośrodka Łączna – Ostojów,
• wycinankarstwa świętokrzyskiego,
• tradycji tkackich Bodzentyna i okolic,
• procesji z figurami podczas odpustu św. Rocha w Dobrzeniu Wielkim,
• rucznika/rusznyka – bielskiego ręcznika obrzędowego,
• tradycji kulturowych Hazów/Chazów,
• tradycji kulturowych regionu opoczyńskiego,
• hafciarstwa i haftu sieradzkiego,
• pochodu inauguracyjnego Uniwersytetu Jagiellońskiego,
• tradycyjnego malarstwa Zalipia i Powiśla Dąbrowskiego,
• Święta Ogniowego w Żorach,
• Pochodu Gwarkowskiego w Tarnowskich Górach,
• Obchodów Dnia Hutnika i tradycji hutniczych,
• wiślańskiego kolędowania pod oknami,
• warszawskiej pielgrzymki pieszej na Jasną Górę,
• tradycji wykonywania palm wielkanocnych Kurpiów Puszczy Zielonej,
• oklejanki kurpiowskiej z Puszczy Białej,
• tradycji wykonywania ozdób świątecznych z opłatka w Dolinie Liwca,
• tradycji kwestowania na Cmentarzu Stare Powązki w Warszawie jako elementu obchodów Dnia Wszystkich Świętych oraz Dnia Zadusznego,
• procesji Bożego Ciała w Myszyńcu,
• tradycji Wigilii Bożego Narodzenia w Polsce.

» Szczegółowe informacje: https://niematerialne.nid.pl/krajowa-lista-niematerialnego-dziedzictwa-kulturowego/

Krajowy rejestr dobrych praktyk w ochronie niematerialnego dziedzictwa kulturowego

Krajowy rejestr dobrych praktyk jest platformą wymiany doświadczeń oraz inspiracją dla państw-stron Konwencji UNESCO w sprawie ochrony niematerialnego dziedzictwa kulturowego z 2003 r., wspólnot oraz wszystkich zainteresowanych ochroną niematerialnego dziedzictwa kulturowego. Wnioski o wpis do rejestru można składać od 2018 roku w Narodowym Instytucie Dziedzictwa. Obecnie znajduje się w nim 13 praktyk.

Podczas Gali wręczono decyzje o wpisie do rejestru:

• Festiwalu Folklorystycznego „Limanowska Słaza”,
• Konkursu „Palma Kurpiowska” w Łysych, 
• Amatorskiego Zespołu Teatralnego z Rozmierzy.

» Szczegółowe informacje: https://niematerialne.nid.pl/niematerialne-dziedzictwo-kulturowe/krajowy-rejestr-dobrych-praktyk/

Odznaczeni medalami i odznakami

Podczas Gali niematerialnego dziedzictwa kulturowego Medalami „Zasłużony Kulturze Gloria Artis” uhonorowani zostali:

• Złotym Medalem „Zasłużony Kulturze Gloria Artis” – prof. Piotr Dahlig, muzykolog, etnomuzykolog i badacz kultury tradycyjnej, związany z Instytutem Muzykologii Wydziału Nauk o Kulturze i Sztuce Uniwersytetu Warszawskiego. W ramach swoich badań rejestrował pieśni, muzykę instrumentalną, wywiady z muzykami ludowymi oraz przedstawienia teatrów wiejskich. Zgromadził ponad 20 tys. nagrań, stanowiących wyjątkowe archiwum polskiego dziedzictwa muzycznego.
• Srebrny Medal „Zasłużony Kulturze Gloria Artis” – Romana Agnel, tancerka, choreografka i historyczka sztuki. Założycielka oraz dyrektorka jedynego w Polsce Baletu Dworskiego „Cracovia Danza”. Od wielu lat zajmuje się rekonstrukcją polskich tańców narodowych i dawnych tańców dworskich z całej Europy, ze szczególnym uwzględnieniem tańców epoki Renesansu i Baroku.
• Brązowy Medal „Zasłużony Kulturze Gloria Artis” – Tomasz Nowak, etnomuzykolog i etnochoreolog, doktor habilitowany nauk o sztuce i profesor Uniwersytetu Warszawskiego. Jako badacz, dokumentalista i popularyzator zajmuje się muzyką tradycyjną oraz tańcem Polaków z Wileńszczyzny, Żytomierszczyzny, polskich Karpat, Podkarpacia, Podlasia i Mazowsza. Bada również dzieje oraz formy polskich tańców narodowych i ludowych, popularyzując wiedzę o ich znaczeniu kulturowym.

Odznakami „Zasłużony dla Kultury Polskiej” odznaczeni zostali:

• Beata Syzdół – tkaczka i twórczyni ludowa, kontynuatorka tradycji tkactwa świętokrzyskiego;
• Ewa Sumlińska – instruktorka i twórczyni ludowa, propagatorka opolskiej sztuki ludowej;
• Ewa Szpila – koronczarka i instruktorka oraz członkini Międzynarodowej Organizacji Koronek Klockowych i Igłowych OIDFA;
• Grażyna Konopka – hafciarka i działaczka społeczna, strażniczka tradycji Hazów, uczennica Anny Brzeskot;
• Halina Witkowska – twórczyni ludowa z Kurpi Białych, mistrzyni haftu białokurpiowskiego, oklejanki i plastyki obrzędowej;
• Józef Lewkowicz – artysta ludowy z Nowego Sioła, mistrz drzeworytu płazowskiego i rzeźby bruśnieńskiej;
• Katarzyna Rucka-Ryś – etnolożka, prezeska Towarzystwa Przyjaciół Muzeum Regionalnego „Na Grapie” w Jaworzynce;
• Łukasz Ruch – regionalista i gawędziarz, propagator gwary warmińskiej;
• Małgorzata Bołka – mistrzyni haftu i zdobnictwa pałuckiego;
• Mirosław Delost – historyk, muzyk i animator życia kulturalnego Górali Czadeckich;
• Zofia Dragan – regionalistka, propagatorka tradycji bukowieckich;
• Przemysław Ficek – architekt, folklorysta, multiinstrumentalista i budowniczy instrumentów ludowych;
• Alina Dębowska-Jankiewicz – antropolożka i etnolożka, muzealniczka, animatorka kultury, miłośniczka rękodzieła ludowego z Podlasia.