Muzeum Treblinka jest instytucją współprowadzoną przez Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego. Na jego terenie trwa budowa nowej siedziby z wystawą stałą oraz Muru Pamięci z nazwiskami zidentyfikowanych ofiarOtwarcie Muzeum planowane jest w 2027 roku.

Spotykamy się dziś, w dniu upamiętniającym powstanie więźniów obozu zagłady w Treblince, aby oddać cześć jego bohaterom oraz wszystkim ofiarom bezprecedensowej akcji eksterminacyjnej europejskich Żydów, dokonanej przez niemieckich zbrodniarzy na terytorium podbitej Polski. W niemieckim nazistowskim obozie zagłady SS-Sonderkommando Treblinka śmierć poniosło około 900 tys. Żydów, w ogromnej większości, obywateli polskich. Miejsce to jest największym cmentarzem polskich obywateli – ofiar II wojny światowej – mówiła ministra Marta Cienkowska. – Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego wspólnie z Marszałkiem Województwa Mazowieckiego prowadzi Muzeum Treblinka, a w nim inwestycję – budowę nowego budynku Muzeum, który gotowy ma być z końcem tego roku. Trwają też prace nad wystawą stałą dla tego Muzeum. Równocześnie wznosimy Ścianę Pamięci, na której znajdą się dane tych z ofiar obozu, których personalia uda nam się ustalić. Chcemy, aby nikt nie został zapomniany, aby po każdym zgładzonym tutaj człowieku pozostał ślad – pokreśliła ministra.

Obóz Zagłady Treblinka II

Obóz został wybudowany w połowie 1942 roku, obok istniejącego w pobliżu karnego obozu pracy. Na jego komendanta wyznaczono doktora medycyny Irmfrieda Eberla (po nim funkcję tę objął Franz Stangl). Zastępcą komendanta był Kurt Franz.

Pod względem liczby ofiar Treblinka II była największym ośrodkiem zagłady akcji „Reinhardt”. 23 lipca 1942 roku do obozu przybył pierwszy transport Żydów z getta warszawskiego. Następnie zaczęto przywozić tam Żydów z okupowanej Polski, ale także z Czechosłowacji, Francji, Grecji, Jugosławii, ZSRR, Niemiec i Austrii. Do obozu trafiali również Romowie i Sinti. Treblinka przyjmowała dziennie około 5-7 tys. ofiar. Później liczba ta wzrosła do 10-12 tys. dziennie. Deportowanych uśmiercano za pomocą gazów spalinowych w komorach gazowych. Aby zatrzeć ślady zbrodni zwłoki palono na specjalnie skonstruowanych rusztach. Według szacunków w Obozie Zagłady Treblinka II zginęło ponad 800 tys. osób.

Od wiosny 1943 r. transporty z deportowaną ludnością żydowską przybywały znacznie rzadziej. Więźniowie zrozumieli, że likwidacja obozu jest nieuchronna. Uznali, że jedynym sposobem na wydostanie się, jest zbrojne powstanie, które wybuchło 2 sierpnia 1943 roku. Tylko niewielka część powstańców posiadała broń i amunicję, przejętą w zbrojowni SS. Pozostali mogli przeciwstawić się dobrze uzbrojonej załodze obozu jedynie siekierami, nożami, prętami czy młotami. Z 840 więźniów uciec udało się jedynie ok. 200 osobom. Pozostałych więźniów Niemcy zabili, wykorzystując ich wcześniej do zacierania śladów zbrodni i likwidacji obozu.

W listopadzie 1943 roku rozebrano obozowe zabudowania oraz instalacje. Teren obozu zaorano i zasiano łubinem, aby nie pozostał po nim żaden ślad.

Muzeum Treblinka. Niemiecki nazistowski obóz zagłady i obóz pracy (1941-1944)

Początkowo miejsce masowej zagłady Żydów w latach 1942-1943 było upamiętnione przez monumentalną realizację rzeźbiarską Franciszka Duszeńki, Adama Haupta i Franciszka Strynkiewicza. W pobliżu byłego obozu zagłady znajdował się zaś niewielki pawilon muzealny.

1 lipca 2018 roku utworzone zostało Muzeum Treblinka, które od 1 listopada 2018 r. jest współprowadzone przez Województwo Mazowieckie oraz Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego. 11 lipca br. została powołana Międzynarodowa Rada Treblinki. Do jej zadań należy opiniowanie prac nad scenariuszem wystawy stałej w powstającej siedzibie Muzeum oraz wspieranie Ministra w podejmowaniu decyzji służących właściwemu upamiętnieniu zbrodni na terenie byłego obozu zagłady.

» Dowiedz się więcej o Muzeum Treblinka muzeumtreblinka.eu

» Powołanie Międzynarodowej Rady Treblinki