„Utracone/Odzyskane. Z kolekcji warszawskich” – niezwykły mural przy wejściu do Metra Centrum w Warszawie
13.10.2022
Obrazy, rzeźby, grafiki, obiekty rzemiosła artystycznego, a także okazy zoologiczne, które zniknęły z kolekcji warszawskich w wyniku II wojny światowej i zostały odzyskane w ostatnich latach dzięki staraniom resortu kultury, można zobaczyć na muralu przy wejściu do Metra Centrum w Warszawie. Przygotowany przez Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego mural prezentuje dzieła sztuki i obiekty muzealne przedstawione w nowoczesnej, atrakcyjnej dla szerokiej publiczności formie. Towarzyszy mu aplikacja, dzięki której po zeskanowaniu kodów QR z muralu, można zobaczyć w rozszerzonej rzeczywistości kolejne dzieła sztuki, a postaci i przedmioty z malowidła ożywają. Dzięki aplikacji można również wejść na stronę internetową MKiDN i zapoznać się z historiami odzyskanych obiektów. Mural można oglądać do 4 grudnia br.
Pomysł przedstawienia na muralu odzyskanych obiektów wpisuje się w działania popularyzatorskie MKiDN na temat polskich strat wojennych i restytucji utraconych dóbr kultury. W ostatnich latach, dzięki działaniom restytucyjnym prowadzonym przez Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego, do polskich kolekcji powróciło ponad 600 pojedynczych obiektów muzealnych. Obecnie w 15 krajach na świecie toczy się 130 spraw restytucyjnych, dzięki którym prawdopodobnie niebawem do Polski wrócą kolejne utracone dzieła.
Odnalezione obiekty to jednak wciąż ułamek tego, co Polska utraciła w wyniku II wojny światowej i grabieży polskich kolekcji publicznych, prywatnych i kościelnych przez niemieckich i sowieckich okupantów. Baza strat wojennych prowadzona w Ministerstwie Kultury i Dziedzictwa Narodowego zawiera ok. 66 tysięcy rekordów, Polska zaś utraciła – według szacunków powojennych – ponad 516 tysięcy dzieł sztuki. Każdy pojedynczy obiekt odnaleziony i przywrócony do macierzystych zbiorów jest krokiem do odbudowania utraconych przez wojnę polskich kolekcji muzealnych. Każdy odzyskany obiekt jest cenny i jest powodem do radości, o czym przypomina mural przy wejściu do Metra Centrum.
Lista obiektów odzyskanych, które zobaczyć można na muralu i w towarzyszącej mu aplikacji:
- Kolekcja okazów zoologicznych i książek przyrodniczych z przedwojennej kolekcji Państwowego Muzeum Zoologicznego w Warszawie, odzyskane w 2022 r., Muzeum i Instytut Zoologii Polskiej Akademii Nauk
- Albert Edelfelt „Pod brzozami”, obraz odzyskany w 2021 r., Muzeum Narodowe w Warszawie
- Michał Elwiro Andriolli, 5 rysunków – ilustracji do „Marii” Antoniego Malczewskiego, odzyskane w 2021 r., Muzeum Narodowe w Warszawie
- Teodor Axentowicz „Dama w pawich piórach”, pastel odzyskany w 2021 r., Muzeum Narodowe w Warszawie
- Jacek Malczewski „Przy fortepianie”, obraz odzyskany w 2020 r., Muzeum Narodowe w Warszawie
- Stanisław Masłowski „Gryka”, akwarela odzyskana w 2020 r., Muzeum Narodowe w Warszawie
- Marcin Zaleski „Wnętrze katedry w Mediolanie”, obraz odzyskany w 2019 r., Muzeum Narodowe w Warszawie
- Lekyt czerwonofigurowy z IV wieku p.n.e., odzyskany w 2018 r., Muzeum Narodowe w Warszawie
- Melchior Geldorp „Portret damy”, obraz odzyskany w 2018 r., Muzeum Narodowe w Warszawie
- Simon de Vlieger „Wzburzone morze z okrętami”, obraz odzyskany w 2017 r., Muzeum Narodowe w Warszawie
- Biurko damskie i kabinet – XVIII-wieczne meble w stylu chińskim, odzyskane w 2016 r., Muzeum Pałacu Króla Jana III w Wilanowie
- Stolik do gry w karty, koniec XVIII w., odzyskany w 2015 r., Muzeum Łazienki Królewskie
- Krzysztof Lubieniecki „Portret młodego mężczyzny w peruce”, obraz odzyskany w 2015 r., Muzeum Narodowe w Warszawie
- Jean-Antoine Houdon „Diana”, rzeźba odzyskana w 2015 r., Muzeum Łazienki Królewskie
- Aleksander Gierymski „Portret mężczyzny w renesansowym stroju”, obraz odzyskany w 2014 r., Muzeum Narodowe w Warszawie
- Francesco Guardi „Schody pałacowe”, obraz odzyskany w 2014 r., Muzeum Narodowe w Warszawie
- Anna Bilińska „Murzynka”, obraz odzyskany w 2012 r., Muzeum Narodowe w Warszawie
- Aleksander Gierymski „Żydówka z pomarańczami”, obraz odzyskany w 2011 r., Muzeum Narodowe w Warszawie
