Uroczystość w 231. okazji święta uchwalenia Konstytucji 3 Maja rozpoczęła się odegraniem hymnów narodowych Polski i Stanów Zjednoczonych. Podczas wydarzenia minutą ciszy uczczono pamięć ofiar wojny w Ukrainie.

Dla Polaków wolność – obok solidarności i poszanowania godności człowieka – jest wartością najważniejszą. Nie jest przypadkiem, że nasi bohaterowie narodowi, Kazimierz Pułaski i Tadeusz Kościuszko, walczyli w amerykańskiej wojnie o niepodległość. Kolejną wojną, w której uczestniczył Kościuszko, była wojna w obronie Konstytucji 3 maja. Ten akt prawny był wyrazem dążeń mieszkańców Rzeczypospolitej do zachowania państwa i niepodległości – mówił podczas uroczystości w Waszyngtonie wicepremier prof. Piotr Gliński.

Minister kultury i dziedzictwa narodowego podkreślił, że przez ponad dwa stulecia Stany Zjednoczone stały się dla milionów Polaków drugim domem. Wskazał, że Polacy emigrowali tam w czasach rozbiorów Polski, okupacji niemiecko-nazistowskiej, a także w okresie reżimu komunistycznego.

Nie sposób nie wspomnieć, że wspólny polsko-amerykański rozdział historii wypełniają także wybitne postaci ze świata kultury: kompozytor Ignacy Jan Paderewski, aktorka Helena Modrzejewska, poeci i pisarze Kazimierz Wierzyński, Leopold Tyrmand, Jan Lechoń czy Czesław Miłosz. Dzięki nim duch wolności przekroczył Ocean Atlantycki, który geograficznie oddzielił nasze kraje – podkreślił minister kultury i dziedzictwa narodowego.

Szef resortu kultury zwrócił uwagę, że w ciągu ostatnich siedemdziesięciu dni Polacy, obserwując trwającą na Ukrainie wojnę, jeszcze bardziej doceniają swoją wolność.

Dziś Polska i Stany Zjednoczone wraz z Ukrainą stoją po stronie tej wyjątkowej wartości, niezbędnej każdemu niepodległemu państwu. Nie możemy i nigdy nie zaakceptujemy rosyjskiej agresji, najazdów wojskowych, po których następują zbrodnie, morderstwa i gwałty. Zdecydowanie sprzeciwiamy się rosyjskiemu kłamstwu, które próbuje nazwać zniewolenie wolnością. Dziś stoimy razem tak samo, jak podczas amerykańskiej wojny o niepodległość. Jestem głęboko przekonany, że wolność wreszcie zwycięży i zjednoczony wolny świat suwerennych państw („e pluribus unum” – jak głosi dewiza Stanów Zjednoczonych), przezwycięży rosyjską mentalność imperialną i jej chęć brutalnego ujarzmienia świata – podsumował prof. Piotr Gliński.

Wizyta w Georgetown University i Bibliotece Kongresu

Wcześniej wicepremier Gliński złożył wizytę w Georgetown University – uczelni założonej w 1789 r. pod nazwą Georgetown College jako pierwszy katolicki uniwersytet w Stanach Zjednoczonych. Podczas wizyty szef resortu kultury spotkał się m.in. z wicerektorem uczelni ds. globalnego zaangażowania Thomasem Banchoffem.

„Pracujemy nad stworzeniem polskiej katedry, a nawet centrum polskiej historii na Uniwersytecie Georgetown” – ujawnił po spotkaniu minister kultury i dziedzictwa narodowego. Jak podkreślił, rosnąca pozycja Polski w obliczu obecnego kryzysu daje wyjątkową szansę na promowanie polskiego punktu widzenia. " Takie centra dotyczące historii niemieckiej, francuskiej, czy latynoamerykańskiej istnieją na wielu uniwersytetach. My nie możemy się pochwalić zbyt dużą liczbą tego rodzaju instytucji, a dzięki jej powstaniu możemy w innej skali promować nasz punkt widzenia na historię i politykę, co zwłaszcza w obecnej sytuacji, kontekście wojny na Ukrainie i błyskawicznie zmieniającej się pozycji Polski, jest bardzo cenne" - powiedział wicepremier.

Gliński przypomniał, że założony przez jezuitów Uniwersytet Georgetown ma długą tradycję związków z Polską, a wykładali tam m.in. Jan Karski i Zbigniew Brzeziński, a także historyk Andrzej Kamiński, który - jak powiedział wicepremier - "wychował całe pokolenie amerykańskich profesorów, zajmujących  się historią Europy Centralnej i Wschodniej".

Wicepremier Gliński odwiedził także Narodową Galerię Sztuki w Waszyngtonie oraz Bibliotekę Kongresu, gdzie rozmawiał m.in. o wsparciu dla kultury na Ukrainie i roli Polski jako centrum organizacyjnego tej pomocy.