Jesteśmy na największej wystawie Jerzego Krawczyka – wybitnego, ale trochę zapomnianego polskiego malarza. Pamiętam jego twórczość z pierwszej wystawy w Zachęcie, która miała miejsce 50 lat temu – wtedy odebrałem go jako surrealistę, w tej chwili przedstawiany jest jako realista przestrzenny, magiczny. W jego twórczości widoczny jest symbolizm, ale także dialog ze sztuką światową. Jest to wspaniały malarz i bardzo polecam odwiedzenie tej wystawy – można z niej dowiedzieć się wiele także o czasach, w których malarz tworzył, o PRL-u – powiedział prof. Piotr Gliński.

Wicepremier wskazał, że Jerzy Krawczyk przez całe życie był związany z Łodzią, podobnie jak Mariusz Wilczyński, którego filmowi „Zabij to i wyjedź z tego miasta…” poświęcona jest druga z wystaw prezentowanych obecnie w Zachęcie.

Film Wilczyńskiego otrzymał główną nagrodę na Festiwalu Polskich Filmów Fabularnych w Gdyni. Przedstawia Łódź, miasto, które Wilczyński zna od dzieciństwa, w bardzo interesujący sposób - jest w nim animacja, rysunek, techniki mieszane, ale także dialogi wypowiadane przez znane osoby, różne odniesienia, konotacje, asocjacje. Film ten został przełożony na język wystawy, która nie tylko opowiada o procesie powstawania filmu, ale także zachęca do jego obejrzenia – podkreślił minister kultury i dziedzictwa narodowego.

Nawiązując do trzeciej z wystaw prezentowanych w Zachęcie – „Kryjówki. Architektura przetrwania” Natalii Romik, szef resortu kultury wskazał, że jest ona dowodem na to, że można przełożyć fragment dramatycznego życia na język sztuki wizualnej.

Wystawa Natalii Romik to udana próba dialogu z tragicznym doświadczeniem, a jednocześnie bardzo ciekawe przedstawienie artystyczne, w którym fragmenty kryjówek, części elementów ich wyposażenia czy formatów związanych z konkretnymi miejscami, gdzie te osoby się ukrywały, zostały przetransponowane w dzieła sztuki. Warto zobaczyć tę wystawę, ponieważ poruszany przez nią temat związany jest zazwyczaj z innym sposobem opisu rzeczywistości – powiedział wicepremier.

Piotr Gliński dodał, że dzięki znaczącemu zwiększeniu przez Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego w ostatnich latach wsparcia dla kultury, instytucje mogą działać na najwyższym poziomie, a „trzy wystawy, zaplanowane przez poprzednie kierownictwo Galerii Zachęta, są tego najlepszym przykładem”.

---

 

Jerzy Krawczyk - „Gra o wszystko”

Wystawa obejmuje dojrzałe prace artysty, w tym pejzaże łódzkie malowane od drugiej połowy lat pięćdziesiątych XX wieku, martwe natury i portrety rozwijające koncepcję realizmu przestrzennego, prace z Zakładu Anatomii Prawidłowej Akademii Medycznej w Łodzi, a także dzieła poświęcone wojnie i Holokaustowi, tworzone aż do przedwczesnej śmierci Artysty w 1969 r. Łącznie prezentowanych jest ponad 80 prac.

Jerzy Krawczyk wypracował autorską formułę realizmu przestrzennego. Jest to jego gra z przestrzenią, gra z malarstwem iluzjonistycznym. Obramowując swoje obrazy ramami, parapetami, półkami, stwarza iluzje przestrzeni, głębi obrazu, w którą wciąga widza.

W jego obrazach pojawiają się tematy egzystencjalne, namysł nad śmiercią, ale też pełne humoru sceny, intelektualne konstrukcje, niemal rebusy, odmalowane z warsztatową biegłością, przepełnione miłością do malarstwa.

Wystawa powstała we współpracy Zachęty – Narodowej Galerii Sztuki i Muzeum Sztuki w Łodzi. Ekspozycja jest finansowana ze środków Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego. Towarzyszy jej polsko-angielska publikacja z tekstami Anny Baranowej, Jarosława Lubiaka, Karoliny Zychowicz, Marcina Lachowskiego i Michała Jachuły.

Natalia Romik - „Kryjówki. Architektura przetrwania”

Wystawa jest artystycznym hołdem dla kryjówek budowanych i używanych przez Żydów w czasie Holokaustu. Podsumowuje dotychczasowe badania przeprowadzone przez Natalię Romik i Aleksandrę Janus wraz z zespołem antropologów, historyków, archeologów i odkrywców miejskich.

W salach wystawowych Zachęty zaprezentowane zostały lustrzane odlewy dziewięciu kryjówek z terenów Polski i dzisiejszej Ukrainy. Formom rzeźbiarskim towarzyszy prezentacja efektów interdyscyplinarnych badań.

Tragiczna historia Zagłady jest punktem wyjścia do uniwersalnej refleksji na temat metod przetrwania w sytuacji egzystencjalnego zagrożenia, ich cielesnego, społecznego i architektonicznego wymiaru. Instalacja stanowi wyraz hołdu dla codziennego trudu ukrywanych i tych, co ich ukrywali, ich pomysłowości, solidarności, woli życia, często pomijanych w tradycji upamiętnień heroicznych, które fetują głównie bohaterów i przywódców. Problematyzuje również temat upamiętniania niewidzialnej architektury, która jest istotnym świadectwem historycznym. Jednocześnie modele kryjówek mogą być odczytywane w szerszej perspektywie egzystencjalnej, np. tragedii uchodźców i dawania im schronienia w trakcie migracji czy prześladowań w krajach zagrożonych konfliktami militarnymi.

„Zabij to…” wystawa poświęcona filmowi Mariusza Wilczyńskiego „Zabij to i wyjedź z tego miasta”

Ekspozycja poświęcona jest jednemu z najgłośniejszych filmów ostatnich lat — „Zabij to i wyjedź z tego miasta”. Produkcja, która powstawała przez 14 lat, jest jedynym filmem animowanym uhonorowanym Złotymi Lwami na Festiwalu Polskich Filmów Fabularnych w Gdyni i aż 4 statuetkami Polskiej Akademii Filmowej.

Wystawa opowiada o filmie, procesie jego powstawania i świecie wykreowanym przez artystę. Jest także okazją do zobaczenia udźwiękowionych i wstępnie zmontowanych scen, które nie weszły do ostatecznej wersji animacji, oraz wyboru oryginalnych rysunków.

Ekspozycja zbudowana została wokół kontekstów tworzących świat przedstawiony w filmie oraz samo dzieło. Z jednej strony określa je plastyka (wieloplanowe scenografie miasta, inne niż we wcześniejszych filmach reżysera światło), pokazana poprzez oryginalne rysunki oraz opracowaną animatorsko scenografię. Z drugiej strony – totalne myślenie Wilczyńskiego o dźwięku jako ważnym budulcu przestrzeni filmowej. Trzecim ważnym elementem są sceny, które nie weszły do ostatecznej wersji filmu – udźwiękowione i zmontowane na etapie animatika, pokazujące w uproszczonej formie planowaną animację postaci, co pozwala widzom poznać też warsztat współczesnego animatora.

---

 

Jerzy Krawczyk - artysta malarz urodzony w 1921 roku w Łodzi, zmarł w 1969 tamże. Był jedną z najciekawszych indywidualności w łódzkim środowisku artystycznym, a zarazem najbardziej cenionym reprezentantem eklektycznej środowiskowo i artystycznie Grupy (Malarzy) Realistów. Edukację artystyczną rozpoczął przed wojną: w latach 1935-1939 w Szkole Rysunku i Malarstwa Szczepana Andrzejewskiego w Łodzi. W roku 1938 otrzymał stypendium twórcze tego miasta i wyjechał na dalsze studia do Wiednia, gdzie uczył się pod kierunkiem Wolfganga von Kaltenbacha. W czasie okupacji przebywał w niewoli w Dortmundzie. Po wojnie powrócił do Łodzi i rozpoczął studia w pracowni Leona Ormezowskiego w Państwowej Wyższej Szkole Sztuk Plastycznych (obecnie Akademia Sztuk Pięknych), ale wkrótce je przerwał. Od 1947 roku do końca życia pracował jako rysownik w Zakładzie Anatomii Prawidłowej łódzkiej Akademii Medycznej. Uprawiał malarstwo sztalugowe i monumentalne, sporadycznie rysował.

Natalia Romik - absolwentka nauk politycznych (UW), architektka praktyk, artystka (ur. 1983). Jej główne pole działań artystycznych i naukowych to styk sztuki i architektury. Autorka prac video-art, stypendystka programów naukowych, m.in. Stypendium Ministra Kultury w 2012 r. Była doktorantką w Bartlett School of Architecture w University College London.

Mariusz Wilczyński — reżyser animacji, malarz, performer, scenograf, urodzony 29 kwietnia 1960 roku w Łodzi. W 1986 roku w rodzinnym mieście ukończył Akademię Sztuk Pięknych, gdzie kształcił się w pracowni malarstwa prof. Stanisława Fijałkowskiego i pracowni drzeworytu prof. Andrzeja Mariana Bartczaka. Jest pierwszym i dotąd jedynym polskim autorem filmów animowanych, który miał indywidualny, retrospektywny przegląd swoich filmów w Museum of Modern Art w Nowym Jorku (7 maja 2007) oraz pierwszym autorem animacji z Polski, którego film wyświetlano w The National Gallery w Londynie (24 listopada 2007). Miał też retrospektywy swoich filmów w Muzeum Sztuki w Pretorii (26 listopada 2007) oraz w Muzeum Narodowe Brazylii (28 września – 1 listopada 2009). Jego pełnometrażowy film Zabij to i wyjedź z tego miasta zdobył nagrody na najważniejszych festiwalach animacji – w Annecy (Specjalna Nagroda Jury) i Ottawie (Grand Prix dla filmu pełnometrażowego). Projektuje także scenografię do filmów, sporadycznie pojawiając się w nich jako aktor.