Program tegorocznego Festiwalu Wschód Kultury, który obejmuje bezpłatne koncerty oraz spotkania, został zaprezentowany podczas konferencji prasowej zapowiadającej wydarzenie. W konferencji wzięli udział: Maciej Wróbel, sekretarz stanu w Ministerstwie Kultury i Dziedzictwa Narodowego, Konrad Fijołek, prezydent Rzeszowa, Krzysztof Żuk, prezydent Lublina oraz Rafał Rudnicki, zastępca prezydenta Białegostoku, a także artyści: Matylda Damięcka, Sw@da (Wiktor Szczygieł), Niczos (Nika Jurczuk) i Stefan Wesołowski.

Wschód Kultury to coś więcej niż tylko festiwal złożony z trzech wydarzeń – Europejskiego Stadionu Kultury, Innych Brzmień i Innego Wymiaru. To instytucja, która dowartościowuje kulturową siłę wschodniej części Polski i inspiruje nowe wydarzenia. Od ponad dekady Festiwal współtworzy Narodowe Centrum Kultury wraz z Estradą Rzeszowską, Warsztatami Kultury w Lublinie i Białostockim Ośrodkiem Kultury. Stanowi przykład wzorowej współpracy resortu kultury z samorządami, dzięki której wschodnia Polska staje się coraz bardziej znaczącym punktem na kulturalnej mapie Europy – powiedział Maciej Wróbel, sekretarz stanu w Ministerstwie Kultury i Dziedzictwa Narodowego. – Połączenie wieloletniego doświadczenia w organizacji festiwalu Wschód Kultury z nową, ambitną wizją rozwoju kulturalnego sprawiło, że Lublin zachwycił europejskie jury i otrzymał tytuł Europejskiej Stolicy Kultury. To właśnie to miasto będzie wizytówką naszego kraju na arenie europejskiej w 2029 roku. Kluczem do sukcesu Lublina była ścisła współpraca z samorządem lokalnym. Chcemy, aby podobną drogą podążały inne miasta, dlatego ogłosiliśmy inicjatywę Polskich Stolic Kultury. Doceniamy ogromny potencjał kulturalny polskich miast i chcemy w nie inwestować. Wierzymy, że społeczności lokalne odgrywają najważniejszą rolę w budowaniu wspólnoty i poczucia tożsamości – dodał.

Trzy miasta – trzy festiwale

Wschód Kultury to trzy festiwale w Rzeszowie, Lublinie i Białymstoku. Ich program opiera się na inicjatywach lokalnych artystów i instytucji kultury, wymianie projektów między miastami, a także współpracy z artystami z krajów Partnerstwa Wschodniego. Każdy z festiwali ma swoją dynamikę i program, ale łączy je wspólna misja - stworzenia najwyższej jakości oferty kulturalnej.

I. Europejski Stadion Kultury w Rzeszowie (27-29 czerwca) I przy Hali Podpromie

Dzień przed rozpoczęciem festiwalu, 26 czerwca, w kinie Zorza odbędzie się panel dyskusyjny „Kind to Pact”, który zgromadzi artystów, animatorów i przedstawicieli instytucji kultury z Polski, Ukrainy i innych krajów Europy Wschodniej. Będą oni dyskutować o aktualnych wyzwaniach, z jakimi mierzy się współczesna kultura w kontekście wojny, migracji i przemian społecznych, a także roli sztuki w budowaniu więzi i wspólnot ponad granicami.

Koncert otwierający festiwal w Rzeszowie będzie jednym z pięciu równoległych koncertów w ramach Europejskiego Święta Muzyki, czyli finału polskiej prezydencji w Radzie Unii Europejskiej. Tego samego dnia koncerty odbędą się także w Krakowie, Poznaniu, Gdańsku i Bydgoszczy.

Wydarzenie zainauguruje koncert Zalii, piosenkarki, autorki tekstów i kompozytorki, która ma na swoim koncie występy na najważniejszych festiwalach w Polsce. Następnie, w ramach artystycznych duetów Koncertu Kolektywów – formatu będącego sercem Europejskiego Stadionu Kultury – wystąpią:

• Lanberry i ukraiński zespół Kazka
• Wiktor Dyduła i gruziński zespół MokuMoku
• ukraiński artysta Serhii Babkin i zespół Kaliber 44
• Matylda/Łukasiewicz i białoruski akordeonista Yegor Zabelov.

Dowiedz się więcej o Europejskim Stadionie Kultury w Rzeszowie: https://stadionkultury.pl/

II. Inne Brzmienia w Lublinie (3-6 lipca) I Błonia pod Zamkiem i Stare Miasto

Istotne miejsce w programie festiwalu zajmuje wytwórnia muzyczna, która stanowi pretekst do opowieści o wydawaniu muzyki w różnych częściach świata. W tym roku jest on poświęcony nowojorskiej wytwórni Stone Tapes. Jej prezentacja obejmie trzy koncerty, przygotowane przez trzech artystów. Będą to Laraaji, Lee Ranaldo i Yonatan Gat, z których każdy ma własne, autorskie podejście do muzyki i dźwięku. W Lublinie odbędzie się również spotkanie na temat nowojorskiej sceny niezależnej z Yonatanem Gatem oraz muzykami działającymi w ramach Stone Tapes.

W Lublinie wystąpią także: Newa, NFNR, Flower & Pines, Voivod, The EX, A Place to Bury Strangers, The Messthetics & James Brandon Lewis, PETBRICK, Maria W. Horn, Butch Kassidy, Zamilska, Raphael Rogiński & Iztok Koren, Ivo Shandor & The Gozer Worshipers, Mitsune, MaidaVale, Emmeluth’s Amoeba.

Publiczność pozna również efekty współpracy z Cryptic Glasgow i szkockim festiwalem Sonica, realizowanej w ramach UK/Poland Season 2025. W Lublinie zobaczymy takie projekty, jak: Ela Orleans, Dopey Monkey i goście oraz Sing the Gloaming.

Dowiedz się więcej o Innych Brzmieniach w Lublinie: https://innebrzmienia.eu/

III. Inny Wymiar w Białymstoku (10-13 lipca) I Rynek Kościuszki

Na scenie wystąpią Sw@da x Niczos, VBS, a także Fokus/Rahim z legendarnej Paktofoniki, którzy w 25-lecie wydania „Kinematografii” pojawią się z projektem Retrospekcje, czyli swoimi największymi hitami w zupełnie nowych aranżacjach.

W programie Innego Wymiaru Muzyki znalazły się również takie projekty, jak m.in.:

• „Song of the Night Mists” Stefana Wesołowskiego, artysty czerpiącego z muzyki klasycznej, elektroniki, minimal music i muzyki eksperymentalnej;
• „Masovian Mantra”, łączący folklor polski i indyjski, którego pomysłodawcą jest nagrodzony dwoma Fryderykami Michał Barański;
• „Głosy Wschodu”, innowacyjna instalacja dźwiękowo-wizualna, integrująca głosy kobiet z Polski, Białorusi i Ukrainy.

W ramach Innego Wymiar Teatru widzowie obejrzą m.in. spektakl „Helena” w reż. Magdaleny Dąbrowskiej oraz „Dziewczyno, takie konfundujące” w reż. Weroniki Szczawińskiej.

Inny Wymiar Filmu to m.in. pokaz „Na nabrzeżach” w reż. Elii Kazana, w 70. rocznicę przyznania Oscara Borisowi Kaufmanowi, operatorowi pochodzącemu z Białegostoku, a także dokumentu „Pod powierzchnią” w reż. Kingi Michalskiej - Najlepszego Filmu Polskiego tegorocznego festiwalu Millennium Docs Against Gravity.

Inny Wymiar Sztuki stworzą dwie wystawy: malarstwa litewskiego Augustinasa Savickasa oraz fotografii Krzysztofa Karpińskiego.

W ramach Innego Wymiaru Społeczności ukaże się książka „Na tatarskim szlaku” z relacjami członków społeczności tatarskiej. Odbędzie się również spotkanie „Między słowami - tożsamość Łotyszy polskiego pochodzenia”, a także wykład i warsztaty o żydowskich cmentarzach, zwyczajach pogrzebowych i nagrobnych inskrypcjach.

Dowiedz się więcej o Innym Wymiarze w Białymstoku: https://edycje.innywymiar.bialystok.pl/

Wschód Kultury – wspólna przestrzeń dla różnorodności

Pomysł zorganizowania cyklicznego Festiwalu narodził się po sukcesie Europejskiego Stadionu Kultury – projektu realizowanego w Rzeszowie i festiwalu Lublinie, które odbyły się w związku z Mistrzostwami Europy w Piłce Nożnej w 2012 roku. Sukces przedsięwzięcia sprawił, że Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego, Narodowe Centrum Kultury oraz trzy miasta – Rzeszów, Lublin i Białystok, postanowiły kontynuować projekt jako Wschód Kultury. Nazwa odnosi się nie tylko do geograficznej lokalizacji miast, współpracy z krajami Partnerstwa Wschodniego, ale także do dynamicznego rozwoju kulturalnego wschodniej Polski.

Dowiedz się więcej o Festiwalu Wschód Kultury  https://nck.pl/projekty-kulturalne/projekty/wschod-kultury