Powiatowa Stacja Sanitarno-
Epidemiologiczna w Opolu

Stanowisko Międzyresortowej Komisji do Spraw Najwyższych Dopuszczalnych Stężeń i Natężeń Czynników Szkodliwych dla Zdrowia w Środowisku Pracy dotyczące pomiarów krzemionki krystalicznej

Zmiana rozporządzenia Ministra Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej z dnia 12 czerwca 2018 r. w sprawie najwyższych dopuszczalnych stężeń i natężeń czynników szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy (Dz. U. poz. 1286, z późn. zm.) w zakresie oznaczania krzemionki krystalicznej wynikała z konieczności pełnego wdrożenia dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2017/2398 z dnia 12 grudnia 2017 r. zmieniającej dyrektywę 2004/37/WE w sprawie ochrony pracowników przed zagrożeniem dotyczącym narażenia na działanie czynników rakotwórczych lub mutagenów podczas pracy. W dyrektywie tej zawarto ogólne postanowienie dotyczące krzemionki krystalicznej, zatem wskazanie w przepisach krajowych jedynie kwarcu i krystobalitu zostało przez służby Komisji Europejskiej potraktowane jako niepełne wdrożenie w/w dyrektywy.

Należy wskazać, że Polskie Centrum Akredytacji akredytowało laboratoria badawcze w zakresie oznaczania frakcji respirabilnej krzemionki krystalicznej dla kwarcu i krystobalitu. Tylko nieliczne laboratoria podejmują się oznaczania trydymitu, jednakże ta działalność nie jest objęta zakresem udzielanej przez PCA akredytacji, w związku z czym nie może być stosowana do miarodajnych badań na stanowisku pracy.

Z uwagi na brak dostępnych dla laboratoriów, znormalizowanych metod badań w zakresie pozostałych odmian polimorficznych krystalicznej krzemionki, które mogą zostać akredytowane, a także, braku komercyjnie dostępnych materiałów odniesienia/wzorców niezbędnych do ustanowienia spójności pomiarowej i ważności wyników, Międzyresortowa Komisja ds. Najwyższych Dopuszczalnych Stężeń i Natężeń Czynników Szkodliwych dla Zdrowia w Środowisku Pracy wskazuje, że do czasu opracowania i akredytacji metod oznaczania dla innych odmian polimorficznych krzemionki krystalicznej – ocenę narażenia zawodowego na tę substancję należy przeprowadzać w oparciu o sumę stężeń frakcji respirabilnej kwarcu [14808-60-7] i krystobalitu [14464-46-1].

Komunikat Międzyresortowej Komisji ds. NDS i NDN dotyczący konieczności stosowania wzoru na przeliczanie wyniku stężenia diizocyjanianu w powietrzu na stężenie grupy NCO.

W związku ze zmianami  do Załącznika nr 1: WYKAZ WARTOŚCI NAJWYŻSZYCH DOPUSZCZALNYCH STĘŻEŃ CHEMICZNYCH I PYŁOWYCH CZYNNIKÓW SZKODLIWYCH DLA ZDROWIA W ŚRODOWISKU PRACY rozporządzenia Ministra Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej z dnia 12 czerwca 2018 r. (Dz. U. 2018, poz.1286 ze zm.) dotyczącymi:

• • wprowadzenia nowej wartości najwyższych dopuszczalnych stężeń (NDS i NDSCh) dla: Diizocyjanianów w przeliczeniu na grupę NCO
  • usunięcia z wykazu wartości NDS i NDSCh dla:
    1. Diizocyjanian heksano-1,6-diylu [822-06-0];
    2. Diizocyjanian 2,2'-metylenodifenylu [2536-05-2];
    3. Diizocyjanian 2,4'-metylenodifenylu [5873-54-1];
    4. Diizocyjanian metylenodifenylu – mieszanina izomerów [26447-40-5];
    5. Diizocyjanian tolueno-2,4-diylu [584-84-9];
    6. Diizocyjanian tolueno-2,6-diylu [91-08-7];
    7. Diizocyjanian toluenodiylu – mieszanina izomerów (2,4- i 2,6-) [26471-62-5];
    8. Izocyjanian 3-izocyjanianometylo-3,5,5-trimetylocykloheksylu [4098-71-9];
    9. Metylenobis- (fenyloizocyjanian) [101-68-8],

Międzyresortowa Komisja ds. Najwyższych Dopuszczalnych Stężeń i Natężeń Czynników Szkodliwych dla Zdrowia w Środowisku Pracy zaleca przeliczanie wskaźników narażenia podczas oznaczania stężenia diizocyjanianów w powietrzu na stanowiskach pracy. Przy stosowaniu metod oznaczania, gdzie wynikiem oznaczenia jest stężenie diizocyjanianu w powietrzu (X w mg/m³) wynik należy przeliczyć na stężenie grupy NCO (X_NCO w mg/m³ ) zgodnie ze wzorem (1):

gdzie:

X_NCO –  stężenie grup NCO, w miligramach na metr sześcienny;

X –  stężenie diizocyjanianu, w miligramach na metr sześcienny;

2- ilość grup NCO w diizocyjanianie;

M_NCO– masa molowa grupy NCO, w gramach na mol;

M_DI – masa molowa diizocyjanianu, w gramach na mol.

Komunikat przygotowano na wniosek Komitetu Technicznego 159 ds. Zagrożeń Chemicznych i Pyłowych PKN.

Stanowisko

Międzyresortowej Komisji ds. NDS i NDN

odnośnie do włączenia do załącznika nr 1 do rozporządzenia Ministra Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej z dnia 12 czerwca 2018 r. ze zm. w sprawie najwyższych dopuszczalnych stężeń i natężeń czynników szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy, wzoru na przeliczanie oznaczonego stężenia substancji chemicznej/pyłu w warunkach rzeczywistych w powietrzu na stężenie w warunkach odniesienia na stanowiskach pracy

Wniosek zgłoszony przez Komitet Techniczny nr 159 Polskiego Komitetu Normalizacyjnego ds. Zagrożeń Chemicznych i Pyłowych dotyczył wprowadzenia zmiany w zapisie przywołania²⁾ do załącznika nr 1 stanowiącego wykaz wartości najwyższych dopuszczalnych stężeń chemicznych i pyłowych czynników szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy (rozporządzenie MRPiPS w sprawie NDS i NDN, Dz.U. 2018, poz. 1286, ze zm.). Zmiana polega na wprowadzeniu wzoru na przeliczanie oznaczonego stężenia substancji chemicznej/pyłu w warunkach rzeczywistych na stężenie w warunkach odniesienia. Obecnie jest wymagane pobieranie prób powietrza z pomiarem ciśnienia i temperatury, a następnie przeliczenie warunków rzeczywistych na warunki odniesienia. Laboratoria prowadzące badania środowiska pracy zgłaszały do Komitetu Technicznego 159 PKN prośbę o podanie obowiązującego wszystkich wzoru dotyczącego przeliczania oznaczanych stężeń.
 

Międzyresortowa Komisja ds. NDS i NDN zaproponowała wprowadzenie poniższego wzoru i zapisu do załącznika nr 1 do rozporządzenia, co umożliwi wszystkim laboratoriom przeprowadzającym pomiary uzyskanie porównywalnych wyników.

Stanowisko

Międzyresortowej Komisji ds. NDS i NDN

odnośnie do włączenia jednostki „ppm” do wykazu wartości najwyższych dopuszczalnych stężeń czynników szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy stanowiącego załącznik nr 1 do rozporządzenia Ministra Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej z dnia 12 czerwca 2018 r. ze zm. w sprawie najwyższych dopuszczalnych stężeń i natężeń czynników szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy

W związku z pismem od służb Unii Europejskiej, które uznały, że dyrektywy: 2017/2398 oraz 2022/431 zmieniające dyrektywę 2004/37/WE w sprawie ochrony pracowników przed zagrożeniem dotyczącym narażenia na działanie czynników rakotwórczych lub mutagenów podczas pracy oraz  dyrektywa 2017/164/UE ustalająca czwarty wykaz wskaźnikowych dopuszczalnych wartości narażenia zawodowego nie zostały w pełni wdrożone do prawa krajowego z powodu braku przeliczenia wartości dopuszczalnych stężeń z jednostki „mg/m³” na jednostkę „ppm” dla substancji ujętych w załącznikach do ww. dyrektyw, Międzyresortowa Komisja ds. NDS i NDN na 103. posiedzeniu w dniu 20 października 2022 r. zobowiązała Zespół Ekspertów ds. Czynników Chemicznych i Pyłowych do przeliczenia wszystkich pozostałych wartości NDS, podanych w wykazie NDS w mg/m³ na wartości wyrażone w ppm do końca 2023r. Po dyskusji na 107. posiedzeniu Komisji zgłoszono wniosek o wprowadzenie jednostki „ppm” do załącznika nr 1 rozporządzenia Ministra Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej w sprawie najwyższych dopuszczalnych stężeń i natężeń czynników szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy ze zm. dla wszystkich substancji. W mg/m³ pozostawiono wyłącznie wartości NDS dla: metali, pyłów i włókien, niektórych pestycydów, substancji złożonych czy wieloskładnikowych oraz substancji, które występują tylko w mg/m³ w wykazach wartości wskaźnikowych (IOELV) i wiążących (BOELV) w Unii Europejskiej. Sprawdzono zgodność obliczeń z wykazami OEL obowiązującymi w UE. W ten sposób została zapewniona zgodność prawa krajowego z ustawodawstwem UE obejmującym zarówno wartości wskaźnikowe dopuszczalnych poziomów narażenia zawodowego, jak i wartości wiążące.

Stanowisko

Międzyresortowej Komisji ds. NDS i NDN

dotyczące przedłużenia o 3 lata okresu przejściowego

dla wartości dopuszczalnego stężenia

tlenku azotu na poziomie 2,5 mg/m³

w sektorze górnictwa podziemnego i budowy tuneli,

tj. do 21 sierpnia 2026 r.

1. Tlenek azotu jest substancją methemoglobinotwórczą i nitrozylohemoglobinotwórczą, działającą szkodliwie na układ oddechowy. Ostatnie wyniki badań przeprowadzonych w kopalniach węgla kamiennego oraz w kopalniach soli kamiennej (w Niemczech) wskazały na konieczność zaostrzenia wartości dopuszczalnego stężenia dla tlenku azotu. Przyjęto wskaźnikową wartość dopuszczalną na poziomie  2,5 mg/m³ (2 ppm) bez ustalenia wartości krótkoterminowej (NDSCh). Taka wartość, zgodnie z prawem UE, czyli dyrektywą 2017/164/UE, musi być transponowana do prawa polskiego w terminie przewidzianym w dyrektywie oraz rozporządzeniu MRPiPS z dnia 12 czerwca 2018 r. (Dz. U.  2018, poz. 1286), tj. do 21 sierpnia 2023 r.
    
2. Biorąc pod uwagę problemy z wdrożeniem dopuszczalnej wartości dla tlenku azotu w sektorze górnictwa podziemnego i budowy tuneli, uznano, że należy wydłużyć okres  przejściowy o 3 lata, a rozpoczęte przedsięwzięcia techniczne, technologiczne i organizacyjne oraz czas ich realizacji z uwzględnieniem najlepszych praktyk i dostępnych technologii w celu ograniczenia narażenia na tlenek azotu występujący w podziemnych wyrobiskach górniczych i przy budowie tuneli umożliwią osiągnięcie wartości przyjętej, zgodnie z dyrektywą 2017/164/UE, tj. 2,5 mg/m³. Termin: 2026 rok.