Główny Inspektorat
Sanitarny

O roli szczepień dorosłych w zapobieganiu zachorowaniom na m.in. krztusiec mówili podczas briefingu dr n. med. Paweł Grzesiowski – Główny Inspektor Sanitarny, prof. dr hab. n. med. Ernest Kuchar - ekspert Rady Naukowej Ogólnopolskiego Programu Zwalczania Chorób Infekcyjnych oraz dr n. o zdr. Karolina Prasek, dyrektor Działu Rozwoju Pielęgniarstwa i Położnictwa Medicover. Tego samego dnia pracownicy GIS i ich rodziny mieli okazję uzupełnić swoje szczepienia przeciwko krztuścowi, tężcowi, błonicy i polio.

"Rolą pracodawcy jest również dbanie o  profilaktykę chorób zakaźnych, a więc także organizowanie szczepień" - podkreśla dr n. med. Paweł Grzesiowski, Główny Inspektor Sanitarny. - "Zdrowy pracownik to dobrze funkcjonujący zakład pracy".

Wzrost liczby zachorowań na krztusiec

„Krztusiec to bardzo zaraźliwa choroba. Jedna osoba może zarazić nawet 15-17 innych – to więcej niż przy grypie czy COVID-19. Problem w tym, że u dorosłych choroba często przebiega z nietypowymi objawami – np. tylko jako kaszel – przez co nie jest rozpoznawana” – wskazuje dr n. med. Paweł Grzesiowski, Główny Inspektor Sanitarny.

Choć kojarzony jest głównie z chorobą wieku dziecięcego, krztusiec coraz bardziej zagraża osobom dorosłym. Według danych NIZP PZH, w Polsce tylko od stycznia do końca września 2024 roku odnotowano aż 14 584 przypadków zachorowań. Dla porównania, w analogicznym okresie 2023 roku było ich zaledwie 559, co oznacza ponad 25-krotny wzrost. Tylko w okresie od 1 stycznia do 28 lutego tego roku zgłoszono 4 953 przypadki krztuśca. Podobny, niepokojący trend obserwowany jest w całej Europie.

„Wielu dorosłych nie wie, że ich odporność po szczepieniach z dzieciństwa wygasła. Dorośli, którzy nie uzupełnili szczepień, mogą być bezobjawowymi nosicielami i stanowić realne zagrożenie dla niemowląt” – dodaje dr n. med. Paweł Grzesiowski.

Większość Polaków została zaszczepiona przeciw krztuścowi w dzieciństwie, niewiele osób jednak wie, że odporność poszczepienna wygasa już po 4-12 latach. Według najnowszych danych dorośli powinni się szczepić co 5-10 lat. Szczepienie przypominające u dorosłych nie jest obowiązkowe, więc niewiele osób jest świadomych potrzeby ich wykonywania.

„W przypadku krztuśca leczenie polega głównie na łagodzeniu objawów takich jak duszność, kaszel czy bezdech, ale nie zwalcza samej choroby. Jedyną realną ochroną jest profilaktyka, czyli szczepienie” – podkreśla prof. Ernest Kuchar.

Bezpłatne szczepienie przeciwko krztuścowi dla ciężarnych

Dla kobiet w ciąży profilaktyka powinna mieć szczególne znaczenie. Zaszczepienie się zapewnia noworodkowi odporność na pierwsze miesiące życia, czyli wtedy, gdy nie przyjął on jeszcze wszystkich szczepień i jest najbardziej narażony na powikłania. W Polsce każda ciężarna może bezpłatnie zaszczepić się przeciwko krztuścowi w swojej poradni podstawowej opieki zdrowotnej (POZ).

„Szczepienie kobiet w ciąży przeciw krztuścowi to podwójna korzyść – chronimy matkę i noworodka. W USA takie szczepienie przyjmuje prawie 60% ciężarnych, podczas gdy w Polsce ta liczba wciąż nie przekracza 25%. To wyraźny sygnał, że istnieje duża szansa na poprawę świadomości oraz dostępności szczepień wśród przyszłych mam w naszym kraju” – zaznacza prof. dr hab. n. med. Ernest Kuchar, ekspert Rady Naukowej Ogólnopolskiego Programu Zwalczaniu Chorób Infekcyjnych.

Rola pielęgniarek w profilaktyce i szczepieniach

Pielęgniarki odgrywają coraz większą rolę w profilaktyce chorób zakaźnych. Od 2022 roku mogą samodzielnie kwalifikować dorosłych do szczepień ochronnych, co znacząco zwiększa dostępność do profilaktyki – także przeciw krztuścowi. „Pielęgniarki posiadają odpowiednie kompetencje kliniczne. Zatem ich większe zaangażowanie w szczepienia to realna szansa na wzrost wyszczepialności” – podkreśla dr n. o zdr. Karolina Prasek, Dyrektor Działu Rozwoju Pielęgniarstwa i Położnictwa.