Powiatowa Stacja Sanitarno-
Epidemiologiczna w Wąbrzeźnie

Przed nami Europejski Tydzień Profilaktyki Raka Szyjki Macicy (European Cervical Cancer Prevention Week), którego tegoroczna edycja odbędzie się w dniach 18-24 stycznia 2021 roku. W ramach wydarzenia zaplanowano liczne akcje edukacyjne promujące wiedzę na temat raka szyjki macicy oraz zachęcające do regularnych badań cytologicznych i ginekologicznych.

Rak szyjki macicy dotyczy blisko półtora miliona kobiet na całym świecie. Tylko w Polsce, ponad 3000 pacjentek rocznie słyszy diagnozę „RSM”. Tymczasem, jak podkreślają eksperci – wcześnie zdiagnozowany rak szyjki macicy (w fazie przedinwazyjnej) cechuje się bardzo dobrym rokowaniem i daje duże szanse na całkowite wyleczenie. Niestety, ponieważ choroba rozwija się często bezobjawowo, zostaje często wykryta w fazie zaawansowanej – trudnej do wyleczenia. Poddawanie się regularnym badaniom cytologicznym pozwala na wczesne wykrycie nowotworu i podjęcie skutecznej terapii. Podczas ubiegłorocznego Europejskiego Tygodnia Profilaktyki Raka Szyjki Macicy w całej Europie zorganizowano łącznie kilka tysięcy różnych akcji i wydarzeń. Każde z nich miało na celu edukację kobiet oraz nastolatek w zakresie profilaktyki raka szyjki macicy oraz zachęcanie do korzystania z dostępnych świadczeń medycznych. Omawiano m.in. kwestie szczepionek przeciwko wirusowi brodawczaka ludzkiego (HPV) dla młodych dziewcząt oraz rolę badań cytologicznych i przesiewowych w kierunku raka szyjki macicy.

W toku przeprowadzonych analiz udało się jasno wykazać, że w przypadku przedinwazyjnego raka szyjki macicy można uzyskać aż 99,9% wyleczeń. Podkreśla to rolę, jaką odgrywa znajomość wczesnych objawów raka szyjki macicy oraz szybka diagnostyka i wykrycie choroby na wczesnym etapie. Jak podkreślają eksperci – warto poddawać się badaniom profilaktycznym (przede wszystkim badaniu cytologicznemu). Regularne badania lekarskie mogą uchronić kobiety przed zachorowaniem na groźną chorobę, jaką jest rak szyjki macicy. W raku szyjki macicy – analogicznie jak w przypadku wielu innych nowotworów ginekologicznych – wyższe zaawansowanie kliniczne w momencie rozpoznania choroby jest skorelowane z gorszym rokowaniem. Na pytanie, co zrobić, aby poprawić wyniki leczenia raka szyjki macicy, należy odpowiedzieć: warto być wyczulonym na potencjalne objawy raka szyjki macicy, należy badać się regularnie, rozpoznawać nowotwór w możliwie wczesnej fazie i leczyć go w jak najniższym stopniu zaawansowania histologicznego. W Polsce każdego roku notuje się około 3000 zachorowań na raka szyjki macicy. Warto podkreślić, że liczba zgonów z powodu choroby wolno, ale systematycznie zmniejsza się. Bardzo pomocne w tym kontekście są badania przesiewowe (skrinig) w kierunku raka szyjki macicy czyli badanie cytologiczne. – Rak szyjki macicy, zaraz po raku piersi, raku trzonu macicy i raku jajnika, jest jednym z częstszych nowotworów u kobiet. W zależności od „dynamiki” rozwoju zmian nowotworowych dzielimy je na trzy grupy: zmiany dysplastyczne szyjki macicy, raka przedinwazyjnego oraz raka inwazyjnego. Dysplazja nie stanowi zagrożenia życia – wcześnie wykryta pozwala na całkowite wyleczenie. Nieleczona dysplazja szyjki macicy może niestety doprowadzić do rozwoju nowotworu złośliwego szyjki macicy. W momencie kiedy komórki dysplastyczne przekształcą się w komórki rakowe powstaje tzw. rak przedinwazyjny. Zmiany ograniczone są wyłącznie do nabłonka szyjki macicy. Jeżeli zaś  komórki nowotworowe zaczną wnikać głębiej i przekroczą granicę nabłonka, to wtedy mamy do czynienia z rakiem inwazyjnym. W takich sytuacjach leczenie jest konieczne i niezbędne. Warto być wyczulonym na niepokojące objawy, aby nie przegapić symptomów choroby – tłumaczy dr n. med. Ewa Surynt – specjalista ginekolog, onkolog z Europejskiego Centrum Zdrowia Otwock.

RAK SZYJKI MACICY – OBJAWY

Objawem raka szyjki macicy zgłaszanym przez kobiety w okresie przedmenopauzalnym jest krwawienie w czasie między miesiączkami. Dość często chore zgłaszają obfitsze miesiączki, krwotoki miesiączkowe i/lub krwawienie po stosunku. W przypadku dobrego systemu badań profilaktycznych rak szyjki macicy zostaje najczęściej rozpoznany jako bezobjawowy. Brak charakterystycznych i znaczących objawów raka szyjki macicy we wczesnych stadiach choroby, przy jednoczesnym braku regularnych badań profilaktycznych, prowadzi często do cichego i bezobjawowego rozwoju nowotworu do zaawansowanej postaci, która ma zdecydowanie gorsze rokowania niż wcześnie wykryty (przedinwazyjny) rak szyjki macicy. Zdarza się, że chore zgłaszają się do lekarza z objawami takimi jak niedrożność jelit lub niewydolność nerek spowodowana zablokowaniem odpływu moczu. Objawy te cechują zaawansowaną formę raka szyjki macicy. Bardzo rzadko zdarzają się chore z prawidłowym wynikiem badania cytologicznego i zmianą w okolicy szyjki macicy jako jedynym objawem choroby nowotworowej. Rzadkimi objawami raka szyjki macicy są ból miednicy oraz cuchnąca wydzielina z pochwy. Jak wyjaśnia dr n. med. Ewa Surynt – specjalista ginekolog, onkolog z Europejskiego Centrum Zdrowia Otwock – rak szyjki macicy początkowo nie daje żadnych objawów lub są one dyskretne i mało specyficzne (np. acykliczne krwawienia zwłaszcza po współżyciu). Najczęściej do rozpoznania choroby dochodzi przypadkowo w trakcie badania ginekologicznego. Wynika to z zaniedbania i braku systematycznych wizyt u ginekologa. W przypadku raka szyjki macicy kluczową ważną rolę odgrywa czas. Im szybciej zostaną zauważone pierwsze objawy wskazujące na to, że w szyjce macicy może rozwinąć się nowotwór, tym większe szanse, że uda się go w pełni pokonać. Zmiany może zauważyć jedynie lekarz ginekolog, bardzo istotne są więc regularne kontrole ginekologiczne. W trakcie takich wizyt przeprowadza się podstawowe badania takie jak: badanie ginekologiczne we wziernikach, USG narządu rodnego czy badanie cytologiczne szyjki macicy.

SYMPTOMY RAKA SZYJKI MACICY

We wczesnych stadiach raka szyjki macicy objawy kliniczne choroby najczęściej nie występują. W przypadkach jawnych klinicznie stwierdza się następujące objawy nowotworu: krwawienie kontaktowe, krwiste lub wodniste upławy o przykrym zapachu i brudnoszarym kolorze, ból w okolicy podbrzusza i miednicy, obrzęki kończyn dolnych, bolesne parcia na mocz i stolec, krew w moczu i stolcu, nadciśnienie
Rak szyjki macicy może być wcześnie rozpoznany i wyleczalny. Istotą jest wykonywanie cytologii szyjki macicy metodą tradycyjną lub na tzw. podłożu płynnym. Czułość i swoistość klasycznej cytologii jest niska – poniżej 50%, niemniej jednak, wykonywana regularnie i pobierana poprawnie pozwala na precyzyjne ustalenie rozpoznania. Każdego roku raka szyjki macicy wykrywa się u około pół miliona kobiet na świecie, w tym u ok. 2,5 tys. Polek.

Według danych Krajowego Rejestru Nowotworów w latach 1999-2016 w Polsce zachorowania na raka szyjki macicy spadły o 26,5%, natomiast liczba zgonów na raka szyjki macicy zmniejszyła się o 15,5%. W roku 2018 według szacunków IARC (International Agency for Research on Cancer) rak szyjki macicy był czwartym najczęściej diagnozowanym nowotworem złośliwym i stanowił czwartą przyczyną zgonów z powodu nowotworów złośliwych u kobiet. W 2018 roku z powodu raka szyjki macicy zmarło na świecie ponad 311 tys. kobiet, z czego blisko 2 tys. w Polsce. Najczęstszą przyczyną nowotworów szyjki macicy, jak i stanów przednowotworowych (CIN) jest utrzymująca się infekcja typami onkogennymi wirusa brodawczaka ludzkiego (HPV). Do zakażenia wirusem może dojść w trakcie współżycia, jak również w przypadku kontaktu ze skórą osoby zakażonej. Prezerwatywa nie daje 100% ochrony. Uważa się, że 50-80% populacji było zakażonych wirusem HPV przynajmniej raz w życiu. W 80-90% infekcji dochodzi do spontanicznego wyleczenia, natomiast w 10% przypadków mamy do czynienia z przetrwałą infekcją prowadzącą do stanów przed- lub nowotworowych. Coraz powszechniejszą metodą profilaktyki raka szyjki macicy są szczepienia przeciw wirusowi HPV – nie tylko u osób, które nie rozpoczęły współżycia płciowego.

Źródło: www.zwrotnikraka.pl