W celu świadczenia usług na najwyższym poziomie stosujemy pliki cookies. Korzystanie z naszej witryny oznacza, że będą one zamieszczane w Państwa urządzeniu. W każdym momencie można dokonać zmiany ustawień Państwa przeglądarki. Zobacz politykę cookies.
Powrót

Kontrole żywności – u producenta, w sklepie i na granicy

29.04.2024

Obrazki przedstawiające kolejno: ciężarówkę na granicy, cukiernika, sklep ze słodyczami, kelnerkę w restauracji, paczki kawy.

Każdy z producentów, importerów i dystrybutorów żywności ma regularny kontakt z Państwową Inspekcją Sanitarną. Tylko w 2023 r. organy PIS przeprowadziły ponad 240 tys. kontroli sanitarnych zakładów żywności, żywienia oraz materiałów i wyrobów przeznaczonych do kontaktu z żywnością. Przeprowadzono też ponad 93 tys. kontroli na granicy, które dotyczyły produktów importowanych z państw trzecich.

Kontrole w kraju

Kontrole  podmiotów działających na rynku spożywczym prowadzą upoważnieni przez właściwych terenowo Państwowych Powiatowych Inspektorów Sanitarnych pracownicy  powiatowych stacji sanitarno-epidemiologicznych. Kontrole prowadzone są w oparciu o przygotowywany w każdym roku kalendarzowym plan kontroli kompleksowych i tematycznych.

Kontrola planowa i interwencyjna

Poza kontrolami planowanymi pracownicy  powiatowych stacji sanitarno-epidemiologicznych mają też prawo do przeprowadzania kontroli nieplanowanych (interwencyjnych). Dzieje się tak np. w przypadku, kiedy konsument zgłasza podejrzenie występowania niezgodności lub przekazuje informacje, że dana żywność na etapie produkcji lub obrotu nie spełnia wymagań w zakresie bezpieczeństwa.

Kontrolerzy sprawdzają także, czy wykonano nakazy/ zalecenia pokontrolne po stwierdzonych wcześniej niezgodnościach.

Częstotliwość kontroli

Skąd wiadomo, jak często dany zakład powinien być kontrolowany? Aby to ustalić, organy PIS przeprowadzają ocenę ryzyka. Obiekty, w których ryzyko jest większe, są kontrolowane częściej. Na ryzyko wpływa m. in.

  • rodzaj i miejsce prowadzonej działalności (gastronomia, sklep, zakład produkcyjny itd.)
  • rodzaj produkowanego produktu i jego trwałość mikrobiologiczna (inne ryzyko przy produkcji tortów z kremem a inne przy produkcji herbaty)
  • asortyment sprzedaży
  • wcześniejsze informacje dotyczące działalności, np. interwencje konsumentów lub powiadomienia o stwierdzonych niezgodnościach zgłoszone w ramach systemu wczesnego ostrzegania o niebezpiecznej żywności i paszach (RASFF).

Kontrole na granicy

Organy PIS przeprowadzają[2] graniczne kontrole sanitarne w zakresie bezpieczeństwa żywności wyłącznie środków spożywczych, które:

  • są pochodzenia niezwierzęcego,
  • są przywożone z państw trzecich i odprawiane w Polsce.

Kontrole te dotyczą produktów, które są deklarowane na cele spożywcze i są wprowadzane do obrotu z takim przeznaczeniem. To importer ma obowiązek zgłosić taki towar do kontroli i ponosi jej koszty [3]. Kontrole są prowadzone na bieżąco – na podstawie oceny ryzyka, dostępności towarów oraz przepisów krajowych i unijnych. [4]

Graniczne kontrole sanitarne towarów odbywają się rutynowo i są przeprowadzane:

  • na przejściach granicznych - przez państwowych granicznych inspektorów sanitarnych
  • w miejscach przeznaczenia towarów, siedzibie importera, albo odbiorcy towarów - przez państwowych powiatowych lub państwowych granicznych inspektorów sanitarnych.

Obowiązki importera

Osoba, która jest odpowiedzialna za przywóz towarów, jest zobowiązana powiadomić właściwego państwowego inspektora sanitarnego:

  • nie później niż na 48 godzin przed planowanym przywozem lub wywozem towarów,
  • w przypadku środków spożywczych nietrwałych mikrobiologicznie - nie później niż na 24 godziny przed ich przywozem lub wywozem.

Dla niektórych produktów obowiązują rozporządzenia lub decyzje unijne stosowane bezpośrednio. Określają one szczególne warunki przywozu dla wskazanych towarów, nakładają obowiązek wzmożonych kontroli albo zakazują przywozu określonego produktu. Przepisy te określają procedury i częstotliwość kontroli, jakie mają być zastosowane, i mają pierwszeństwo w stosunku do przepisów krajowych. Produkty objęto tymi wykazami ze względu na stwierdzone ryzyko dla zdrowia publicznego. [5] [6]

Wyniki kontroli i konsekwencje

Jeśli wynik kontroli będzie pozytywny, właściwy organ PIS wyda świadectwo, które stwierdza, że kontrolowane towary spełniają wymagania zdrowotne. Na jego podstawie organy celne nadają dopuszczalne przeznaczenie celne.

W trakcie granicznej kontroli sanitarnej może się okazać, że produkt nie spełnia wymagań w zakresie bezpieczeństwa żywności, np. zawiera pozostałości pestycydów lub zanieczyszczenia chemiczne w ilościach przekraczających najwyższe dopuszczalne poziomy. Wtedy organy PIS podejmują działania [7], aby takie produkty nie zostały dopuszczone do obrotu w Unii Europejskiej. Przesyłki niezgodne są poddawane urzędowemu zatrzymaniu i w zależności od stwierdzonego ryzyka:

  • zostają zniszczone
  • są odsyłane do nadawcy w kraju trzecim
  • są poddawane szczególnemu traktowaniu w celu zapewnienia zgodności z przepisami

są przeznaczone na inne cele (np. przemysłowe).

{"register":{"columns":[]}}