Główny Inspektorat
Sanitarny

Co roku podczas ferii zimowych Państwowa Inspekcja Sanitarna prowadzi działania kontrolne oraz związane z edukacją zdrowotną, promocją zdrowia i profilaktyką chorób. Celem jest zapewnienie bezpieczeństwa dzieci i młodzieży podczas wypoczynku.

Wyniki kontroli w liczbach

Według informacji uzyskanych z elektronicznej bazy wypoczynku Ministerstwa Edukacji i Nauki (baza MEN), w 2024 r. zgłoszono 8803 turnusy, w których z wypoczynku zimowego skorzystało łącznie 131 300 dzieci. Najwięcej turnusów zorganizowano w województwie małopolskim – 2132 turnusy (24,8% w skali całego kraju), w których wypoczywało łącznie 15 948 dzieci. Najmniej turnusów odnotowano w województwie lubuskim – 131 turnusów (1,5%).

Podczas kontroli organy inspekcji weryfikowały warunki sanitarnohigieniczne, jakie zapewnili uczestnikom wypoczynku organizatorzy. Ocena stanu sanitarnego obejmowała wszystkie pomieszczenia, z których korzystali uczestnicy. Zwracano szczególną uwagę na:

• zapewnienie porządku i czystości pomieszczeń,
• zapewnienie czystej pościeli oraz czystych koców i materacy,
• zapewnienie odpowiedniej powierzchni przypadającej na jednego uczestnika oraz odpowiednich odstępów między łóżkami (nie mniejszych niż 30 cm),
• zapewnienie wentylacji pomieszczeń,
• zapewnienie dostępu do bieżącej wody (ciepłej i zimnej),
• zapewnienie standardów dostępności do urządzeń sanitarnych,
• zapewnienie odpowiednio wyposażonych apteczek oraz instrukcji udzielania pierwszej pomocy,
• dokumentację personelu do celów sanitarno–epidemiologicznych,
• warunki przechowywania środków spożywczych,
• jakość oferowanych posiłków oraz urozmaicenie jadłospisów.

W ramach sprawowania nadzoru sanitarnego nad wypoczynkiem zimowym dzieci i młodzieży skontrolowano 3423 turnusy na terenie całego kraju, czyli 40% wszystkich turnusów zgłoszonych do bazy MEN (w 2023 r. kontrolą objęto 3459 turnusów - 41%).

W wyniku kontroli odnotowano 288 nieprawidłowości - 8% wszystkich skontrolowanych turnusów, z czego najwięcej w województwach: dolnośląskim, mazowieckim i pomorskim (w 2023 r. nieprawidłowości stwierdzono w przypadku 178 skontrolowanych turnusów - 5,2%). Dodatkowo w przypadku 9 turnusów wykazano brak zgłoszenia wypoczynku do Elektronicznej Bazy Wypoczynku, co stanowi 0,3% wszystkich skontrolowanych turnusów (w 2023 r. było to 6 turnusów – 0,2%).

Najczęściej występujące nieprawidłowości dotyczyły braku aktualnej dokumentacji zdrowotnej personelu, warunków żywienia oraz niewłaściwych warunków przechowywania surowców i produktów. Stwierdzono także 2 przypadki nieprawidłowości w zakresie nadzoru nad jakością wody przeznaczonej do spożycia przez ludzi i 1 obiekt wyposażony w niedostateczną liczbę urządzeń sanitarnych. Ponadto odnotowano 129 przypadków chorób, 69 przypadków wypadków i urazów oraz 43 przypadki zatruć pokarmowych.

11 spośród przeprowadzonych kontroli było związanych z interwencjami rodziców/opiekunów prawnych dzieci. Wystąpienia interwencyjne, które wpłynęły do Głównego Inspektoratu Sanitarnego w trakcie trwania wypoczynku zimowego, były od razu przekazywane organom terenowym z poleceniem niezwłocznego podjęcia działań kontrolnych.

W przypadku stwierdzenia niewłaściwego stanu sanitarno-higienicznego lub innych uchybień organy Państwowej Inspekcji Sanitarnej wydawały decyzje nakazujące podjęcie działań naprawczych, a w przypadku szczególnie rażących uchybień nakładano kary finansowe. Kontrole sprawdzające przeprowadzone w obiekcie przeznaczonym do wypoczynku wykazywały usunięcie stwierdzonych uchybień i nieprawidłowości. W kontrolowanych obiektach pozostawiono ulotki informacyjne.

W związku ze stwierdzonymi nieprawidłowościami dotyczącymi niespełnienia wymagań higienicznych i zdrowotnych na organizatorów wypoczynku nałożono łącznie 61 decyzji płatniczych oraz wystawiono 52 mandaty karne na łączna kwotę 11 350 zł. Dla porównania, w poprzednim roku wydano 87 decyzji płatniczych, wystawiono 77 mandatów karnych (w wysokości 18 900 zł).

Nie tylko kontrola, ale i edukacja

Równolegle do prowadzonych kontroli miejsc wypoczynku zimowego, pracownicy Państwowej Inspekcji Sanitarnej podejmowali działania edukacyjne, które dotyczyły bezpieczeństwa podczas wypoczynku, realizacji szczepień ochronnych oraz innych zasad zdrowego stylu życia.

Forma i tematyka działań edukacyjnych dostosowana była do wieku odbiorców oraz do bieżących potrzeb. W placówkach wypoczynku pozostawiono także materiały edukacyjno-informacyjne w formie ulotek, broszur i plakatów (m. in. Wróć zdrowy z ferii!, Zdrowe Ferie, Patent na bezpieczne ferie, Aktywne ferie zimowe, Pedikuloza, Energetyki to złe nawyki, Chroń siebie i innych! - Myj ręce!, Bezpieczna żywność, 5 Sposobów zahamowania grypy, Szkodliwość palenia papierosów i e-papierosów, Antybiotyki, Piramida zdrowego żywienia). Ponadto pracownicy inspekcji przekazywali informacje o profilaktyce występowania grypy, jej pierwszych objawach, zachęcali też do szczepień przeciwko grypie. Jeszcze przed rozpoczęciem ferii zimowych oraz w trakcie ich trwania, na stronach internetowych i portalach społecznościowych (Facebook, X) zamieszczano informacje o działaniach edukacyjnych.

Jest dobrze, ale będziemy trzymać rękę na pulsie

Wyniki czynności kontrolnych pokazują, że w zdecydowanej większości miejsca pobytu dzieci i młodzieży w okresie ferii zimowych były przygotowane zgodnie z obowiązującymi przepisami. Organizatorzy zapewnili uczestnikom bezpieczne i higieniczne warunki pobytu w trakcie trwania zimowego wypoczynku. Rodzice i opiekunowie uczestników mogli weryfikować na bieżąco w elektronicznej bazie wypoczynku Ministerstwa Edukacji Narodowej, czy organizatorzy wypoczynku uzyskali zgodę właściwego kuratora oświaty na rozpoczęcie działalności.

Wyniki przeprowadzonych kontroli pozwalają stwierdzić, że placówki, w których organizowany był wypoczynek dzieci, zostały przygotowane właściwie oraz zapewniały bezpieczne i higieniczne warunki pobytu.