Generalna Dyrekcja Dróg Krajowych i Autostrad

W wydarzeniu, które odbyło się 23 czerwca, wzięli udział przedstawiciele firm – samodzielni wykonawcy i liderzy konsorcjów – którzy realizują największe inwestycje na drogach krajowych. W spotkaniu uczestniczył również m.in. Dariusz Klimczak, Minister Infrastruktury oraz przedstawiciele Polskiego Związku Pracodawców Budownictwa, Ogólnopolskiej Izby Gospodarczej Drogownictwa, Zespołu Doradców Gospodarczych TOR, Związku Ogólnopolskiego Projektantów i Inżynierów, a także Urzędu Zamówień Publicznych i Prokuratorii Generalnej RP. Obecni byli także przedstawiciele sektora finansowego i ubezpieczeniowego, reprezentujący Bank Gospodarstwa Krajowego oraz Polską Izbę Ubezpieczeń. 

Po ubiegłorocznym spotkaniu, dotyczącym tej samej tematyki, przedstawiciele branży wystosowali 21 postulatów. Były one omawiane na kolejnych spotkaniach i w ramach korespondencji roboczej. Zrealizowaliśmy już, w pełni lub częściowo, ponad połowę spośród zaprezentowanych postulatów. W przypadku pozostałych trwają konsultacje zaproponowanych rozwiązań lub wewnętrzne analizy. Prace nad trzema postulatami są jeszcze przed nami. Choć z ostatnim postulatem (wzmocnienie administracji publicznej w zakresie wydawania decyzji, uzgodnień i pozwoleń) również się zgadzamy, to GDDKiA nie ma bezpośredniego wpływu na jego wdrożenie. 

Podczas ostatniego spotkania przypomnieliśmy nasze plany inwestycyjne na 2025 r. Planujemy oddać do ruchu łącznie 400 km nowych dróg, z czego ponad 50 km już służy kierowcom. Ogłosimy też przetargi na 392 km (w tym 69 km warunkowo). Dwa przetargi na odcinki o długości 21 km już ogłosiliśmy, a w najbliższych dniach ruszy postępowanie na realizację 8-kilometrowej obwodnicy Sidziny w ciągu DK46. Ogłosiliśmy także pięć przetargów na rozbudowy istniejących dróg: DK48 w m. Tomaszów Mazowiecki, DK45 Zawada - Jełowa, DK12 Kalisz - Opatówek, DK22 Człopa - Wałcz i DK36 Prochowice – Lisowice. Ich łączna długość to prawie 31 km. 

Od stycznia podpisaliśmy już umowy na 10 zadań o łącznej długości 75 km i wartości 2,6 mld zł. W 2025 r. planujemy podpisać umowy na łącznie 368 km dróg. 

W rozmowie z branżą podkreśliliśmy również, że inwestycje GDDKiA mają zapewnione finansowanie dla nowych inwestycji co najmniej do 2030 r., a rocznie planujemy przeznaczać na nie 20 mld zł. 

Wszystko to, co zrealizowaliśmy w ciągu pierwszych sześciu miesięcy tego roku, podsumowaliśmy też w komunikacie z 20 czerwca. 

Jednym z głównych postulatów, zgłaszanych przez branżę budowlaną, była efektywna ochrona rynku. Nie czekając na odpowiednie rozwiązania ustawowe, podjęliśmy już działania uwzględniające założenia wyroku Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej (TSUE) z 22 października 2024 r. 5 maja br. ogłosiliśmy przetarg na projekt oraz budowę ponad 16-kilometrowego odcinka autostrady A2 w województwie lubelskim, który uwzględnia postanowienia wyroku TSUE. Nasza decyzja miała na celu ochronę polskiego i unijnego rynku zamówień publicznych oraz wzmocnienie pozycji polskich firm budowlanych. 

Wyrok TSUE daje poszczególnym zamawiającym możliwość decydowania m.in. o niedopuszczeniu do przetargu ofert składanych przez wykonawców z siedzibą w tzw. państwach trzecich (tj. innych niż: państwo członkowskie Unii Europejskiej, państwo-strona Porozumienia WTO w sprawie zamówień rządowych (GPA) lub państwo będące stroną umowy bilateralnej lub regionalnej zawartej przez Unię Europejską w zakresie zamówień publicznych). Dotyczy to również członków konsorcjum oraz tzw. podmiotów udostępniających zasoby. 

Mechanizm waloryzacji działa i odpowiednio reaguje na zmiany cen na rynku. Co miesiąc prezentujemy wskaźniki waloryzacyjne GUS w kontekście najnowszych danych rynkowych (ostatnio w komunikacie z 11 czerwca), które to potwierdzają. 

Jeszcze kilka lat temu limit poziomu waloryzacji wynosił zaledwie 1 proc. wartości kontraktu lub nie było go wcale. Od grudnia 2023 r. podpisaliśmy 98 aneksów waloryzacyjnych +/-15 procent z 23 wykonawcami. Do końca ubiegłego roku podpisaliśmy też 78 aneksów do umów na projektowanie oraz 72 aneksy do umów z firmami sprawującymi nadzór nad naszymi inwestycjami. Podpisaliśmy też 353 aneksy waloryzacyjne z firmami utrzymaniowymi. 

Od 2022 r. na waloryzację kontraktów przeznaczyliśmy kwotę blisko 5,2 mld zł. Zmiana aktualnej wysokości waloryzacji wymaga ustaleń i decyzji na poziomie Rady Ministrów, co wynika z konieczności zmiany przyjętego limitu finansowego Rządowego Programu Budowy Dróg Krajowych. Obecnie trwają międzyresortowe rozmowy w tej sprawie. 

Wychodząc naprzeciw oczekiwaniom branży, planujemy realizować część inwestycji w systemie tradycyjnym, czyli Buduj. Będzie to zależne przede wszystkim od aktualnego etapu przygotowania inwestycji oraz kwestii związanych z analizą ryzyka. 

Ten proces już się rozpoczął. W 2024 r. w systemie Buduj ogłosiliśmy przetargi na realizację m.in. obwodnicy Pradeł w ciągu DK78 oraz Warzymic i Przecławia w ciągu DK13, a w tym roku na realizację obwodnicy Mierzyna w ciągu DK10. 

W najbliższym czasie planowane jest również ogłoszenie przetargu w systemie Buduj na rozbudowę autostrady A2 Łódź – Warszawa, a w kolejnych latach także na odcinek S7 Warszawa – Kiełpin oraz S52 Beskidzką Drogę Integracyjną. 

Wśród innych istotnych zmian, postulowanych przez firmy budowlane, które wdrożyliśmy w ciągu ostatniego roku, jest także szereg zapisów Szczególnych Warunków Kontraktu (SWK). 

Wypracowaliśmy też wzorcową umowę na projektowanie, umowę przetwarzania danych osobowych oraz zaproponowaliśmy kryterium społeczne w postępowaniach przetargowych. Głównym celem tego kryterium będzie rozwój krajowego zasobu kadrowego w budownictwie oraz wsparcie kształcenia pracowników w tym sektorze. 

Nasza współpraca z branżą budowlaną dotyczy także szeregu dokumentów, istotnych w procesie realizacji inwestycji drogowej. Opracowaliśmy i wdrożyliśmy wytyczne w zakresie rozpoznania konstrukcji nawierzchni istniejących dróg oraz inwentaryzacji i oceny stanu technicznego drogowych obiektów inżynierskich. Wdrożony został także dokument dotyczący mieszanek niezwiązanych do dróg krajowych. 

Zaktualizowanych zostało 12 wzorcowych dokumentów, m.in. w zakresie gwarancji jakości, poszczególnych warstw nawierzchni drogowej, czy wymagań dla ułożenia dybli w nawierzchni betonowej. Trwają prace nad aktualizacją kolejnych pięciu dokumentów. 

Swoje oczekiwania w zakresie współpracy na linii zamawiający – wykonawca, przedstawili także przedstawiciele Polskiego Związku Pracodawców Budownictwa i Ogólnopolskiej Izby Gospodarczej Drogownictwa. Wyrazili obawę, że jesienią tego roku może dojść do kumulacji liczby ogłaszanych przetargów, wskazali też na potrzebę wzmocnienia administracji publicznej w procesie wydawania decyzji środowiskowych i o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej (ZRID). Przedstawili również wniosek, dotyczący dalszych zmian w zakresie systemu waloryzacji kontraktów. 

Przedstawiciele branży finansowej i ubezpieczeniowej wskazali z kolei na dużą wiarygodność polskiego rynku, zwrócili jednak uwagę na ryzyka związane z rentownością niektórych kontraktów infrastrukturalnych. Podkreślili także, że kumulacja inwestycji będzie jednocześnie oznaczać kumulację w obszarze gwarancji i zabezpieczeń. 

Podczas spotkania poinformowaliśmy, że po wakacjach ruszą prace grup roboczych, w ramach tzw. forum inwestycyjnego. Spotkało się to z pozytywnym odbiorem branży, która zasygnalizowała obszary działania tych grup. Wśród nich są m.in. kwestie relacji z podwykonawcami, rozstrzygania sporów w umowach, okresu gwarancji, wzoru kontraktu o wartości poniżej 100 mln zł oraz zielonych kryteriów w przetargach. 

Ostatnie dwanaście miesięcy było dla naszych relacji z branżą budowlaną czasem szczegółowych analiz, roboczych spotkań i korespondencji. Pismo z postulatami organizacji branżowych otrzymaliśmy w lipcu 2024 r., a we wrześniu omówiliśmy je z przedstawicielami branży na specjalnym spotkaniu. Przez kolejne miesiące prowadziliśmy intensywne prace nad zgłoszonymi postulatami. 

Na początku tego roku organizacje branżowe i wykonawcy wzięli udział w plenarnym spotkaniu w Łodzi, m.in. z udziałem Ministra Infrastruktury i kluczowych publicznych zamawiających. Przedstawiciele GDDKiA uczestniczyli też w szeregu dyskusji z branżą, które organizowane były podczas najważniejszych, ogólnopolskich konferencji.