Archiwalna strona Ministerstwa Gospodarki Morskiej
i Żeglugi Śródlądowej

Program działań stanowi realizację postanowień Dyrektywy 91/676/EWG z dnia 12 grudnia 1991 r. dotyczącej ochrony wód przed zanieczyszczeniem powodowanym przez azotany pochodzące ze źródeł rolniczych (tzw. dyrektywa azotanowa).

Dokument określa m.in.:

• sposoby i warunki rolniczego wykorzystania nawozów azotowych,

• terminy, w których dozwolone jest rolnicze wykorzystanie nawozów,

• warunki przechowywania odchodów zwierzęcych, w tym powierzchnie i pojemności urządzeń do ich przechowywania,

• zasady planowania prawidłowego nawożenia azotem.

Program będzie obowiązywał na obszarze całego kraju, a jego przepisy wejdą w życie po upływie 14 dni od dnia ogłoszenia w Dzienniku Ustaw. Wyjątek stanowią przepisy dotyczące obowiązku sporządzania planu nawożenia azotem, które zaczną obowiązywać z dniem 1 stycznia 2019 r. oraz przepisy dotyczące obowiązku dostosowania miejsc do przechowywania nawozów naturalnych do wymogów określonych w przyjętym przez Radę Ministrów dokumencie, które zaczną obowiązywać z dniem 31 grudnia 2021 r. dla podmiotów prowadzących chów lub hodowlę zwierząt gospodarskich w liczbie większej niż 210 DJP. Podmioty prowadzące chów lub hodowlę zwierząt w liczbie mniejszej lub równiej 210 DJP będą miały czas do końca 2024 r., żeby dostosować się do wymogów Programu.

Rolnicy będą mogli skorzystać ze środków PROW 2014-2020 oraz Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej na dofinansowanie działań związanych z dostosowaniem gospodarstw do wymagań określonych w Programie.

Dotychczas działania nakierowane na zmniejszenie zanieczyszczenia wód azotanami pochodzącymi ze źródeł rolniczych realizowane były na tzw. obszarach szczególnie narażonych (OSN), stanowiących ok. 6,8% powierzchni kraju. Wprowadzenie Programu obowiązującego na terenie całego kraju było konieczne ze względu na trwający od wielu lat spór z Komisją Europejską o niewłaściwe wdrożenie dyrektywy 91/676/EWG. W tej sprawie Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej 20 listopada 2014 r. wydał wyrok, w którym podtrzymał większość zarzutów Komisji Europejskiej wobec Polski dotyczących:

• niewystarczającego określenia wód, które mogą być dotknięte zanieczyszczeniami azotanami pochodzenia rolniczego,

• niedostatecznego wyznaczenie stref zagrożenia (OSN),

• przyjęcia programów działań w rozumieniu art. 5 dyrektywy 91/676/EWG zawierających środki niezgodne z dyrektywą.

Poprzedni rząd nie uporał się z problemem wdrożenia dyrektywy azotanowej w życie oraz zwlekał z wykonaniem wyroku TSUE. W związku z tym groziły Polsce dotkliwe kary finansowe. Maksymalna stawka kary możliwej do nałożenia przez KE na Polskę to 312 900 EUR za każdy dzień liczony od wyroku. Obecny rząd przyjął Program, dzięki któremu uda się uniknąć tychże kar, które mogły być naliczone przez Komisję Europejską w przypadku dalszej zwłoki w wykonaniu wyroku TSUE.