Polska w Indiach

Położenie geograficzne, ludność, obszar, stolica, język urzędowy

Indie (Republika Indii) to państwo w Azji Południowej, ze stolicą w New Delhi, zajmujące większość subkontynentu indyjskiego, rozciągające się od śnieżnych szczytów Himalajów na północy, aż po tropikalne lasy Kerali na południu. Od wschodu, południa i zachodu Indie oblewają wody Zatoki Bengalskiej, Oceanu Indyjskiego i Morza Arabskiego, a państwami graniczącymi z Indiami są: Pakistan, Chiny, Nepal, Bhutan, Mjanmar i Bangladesz (przez Zatokę Mannar i Cieśninę Palk również Sri Lanka).

Podział administracyjny Indii obejmuje 29 stanów, 6 terytoriów związkowych i 1 terytorium stołeczne (National Capital Territory).

Indie zajmują 7 pozycję na świecie pod względem rozległości zajmowanego obszaru - powierzchnia Indii wynosi 3 287 590 km2. Niemniej jednak dane te mogą się różnić w zależności od źródeł, co wynika z roszczeń granicznych poszczególnych państw.

Pod względem ukształtowania terenu Indie uważane są za jeden z najbardziej zróżnicowany kraj na świecie. Na jego północy rozciągają się pasma Himalajów, a niemal 2/3 powierzchni kraju zajmuje, wznosząca się na wysokość 600-900 m n.p.m., wyżyna Dekan. Od wschodu Dekan graniczy z pasmem Ghatów Wschodnich z najwyższą górą Dewodi Munda (1680 m), od zachodu wyżynę ograniczają Ghaty Zachodnie z Anajmudi (2695 m). Ghaty oddzielają Dekan od żyznych nizin nadmorskich znajdujących się na wybrzeżach: Malabarskim i Koromandelskim. W części północnej powierzchnia wyżyny obniża się stopniowo i przechodzi w Nizinę Gangesu, rozciągającą się od Morza Arabskiego aż do Zatoki Bengalskiej. Do Indii należy też archipelag wysp Andamanów i Nikobarów w zatoce Bengalskiej oraz Lakkadiwów na Morzu Arabskim.

Według danych ONZ, Indie przejęły miano najludniejszego państwa świata z 1,429 miliarda mieszkańców (17,8% populacji światowej). Stosunek liczby mężczyzn do kobiet wynosi 108,1:100). Mediana wieku to 28,2 lat, 36% populacji to mieszkańcy miast. 

Według oficjalnych danych najbardziej zaludnionym miastem Indii jest Mumbaj – ponad 18,4 mln mieszkańców, następnie Delhi – 16,3 mln osób (ale jeśli brać pod uwagę całą aglomerację Delhi, tj. wraz z Gurgaonem, Faridabadem, Noidą and Ghaziabadem, to jest to najbardziej zaludnione miasto z 21,7 mln mieszkańców). Kolejne miejsca w tym rankingu zajmują: Kalkuta-14,1 mln, Czenaj-8,7 mln i Bangalur-8,5 mln mieszkańców. Dane te należy traktować jednak szacunkowo, a prawdziwe liczby mogą być jeszcze znacznie wyższe (migracja wewnętrzna, ogromna rzesza bezdomnych, rozciągające się na przedmieściach miast ogromne obszary slumsów).

Indie są krajem niejednolitym kulturowo. Podziały kulturowe istnieją na płaszczyźnie terytorialnej, religijnej i językowej. Ludność Indii tworzy sześć grup antropologicznych: indoaryjska (ok. 72 % ludności), drawidyjska (25 %), australoidalna, mongoloidalna, europoidalna i negroidalna.

Konstytucja uznaje hindi w alfabecie dewanagari za język oficjalny państwa (art. 344.1 Konstytucji), zaś język angielski (na podstawie art. 343.3) ma status języka pomocniczego i pozostaje w szerokim użyciu urzędowym, w szkolnictwie i w mediach. Ponadto Konstytucja nadaje 22 językom status języków urzędowych na poziomie regionalnym.

Warunki klimatyczne

Klimat dominujący w Indiach określa się jako zwrotnikowy, ale ze względu na wielkość i rozległość państwa na północy panuje klimat zwrotnikowo-monsunowy, podzwrotnikowy górski w Karakorum i Himalajach, a z kolei na południowym zachodzie panuje klimat wilgotny, który przechodzi w suchy w zachodniej części Niziny Hindustańskiej.

Klimat w Indiach generalnie klasyfikowany jest również jako tropikalno-monsunowy, charakteryzujący się relatywnie wysokimi temperaturami i suchymi zimami. Za wyjątkiem pory deszczowej wilgotność i ilość opadów w Indiach jest bardzo niska. W Indiach obserwuje się zasadniczo 4 pory roku: zimę (grudzień-luty), lato (marzec-czerwiec), południowo-zachodni monsun (czerwiec-wrzesień) i sezon pomonsunowy (październik-listopad).

Główne bogactwa naturalne

Indie posiadają szeroką i zróżnicowaną bazę surowców mineralnych. W eksploatacji znajdują się pokłady węgla kamiennego, szczególnie bogate w dorzeczu rzeki Damodar w stanach Zachodni Bengal i Bihar.

Z innych surowców energetycznych Indie posiadają złoża ropy naftowej, jednakże w chwili obecnej wydobycie tego surowca nie zaspokaja w pełni potrzeb wewnętrznych kraju. Główne pola roponośne znajdują się na szelfie wzdłuż zachodniego wybrzeża kraju. Inne udokumentowane pokłady położone są w stanach Assam oraz Gudżarat.

W stanach Bihar i Odisha eksploatuje się z kolei bogate pokłady rud żelaza. Na wyżynie Dekan wydobywa się rudy manganu, w Biharze i Radżastanie eksploatuje się mikę.

Inne surowce wydobywane w Indiach to: boksyt, ruda tytanu, chrom, magnez, wapień, dolomit, kaolin, gips, apatyt, fosforyt, steatyt, fluoryt.

System walutowy, kurs i wymiana

Obowiązującą jednostką monetarną w Republice Indii jest rupia, która dzieli się na 100 paisa. Przy obecnej niskiej sile nabywczej rupii, paisa praktycznie nie występują w obiegu, aczkolwiek zdarzają się monety z nominałem 50 paisa. Rupia występuje w postaci monet o nominałach: 1, 2, 5, 10 rupii oraz w banknotach o nominałach: 5, 10, 20, 50, 100, 500 i 2000 rupii (banknot 2000 rupii zostanie wycofany z obiegu z dniem 30 września 2023 r.)

Walutę zagraniczną można wymienić w każdym banku lub w oznaczonych punktach wymiany walut zlokalizowanych z reguły w detalicznych punktach sprzedaży (sklepach). Średnie kursy najważniejszych walut (wg. danych Reserve Bank of India na dzień 7 czerwca 2023 r.) to:

1 EUR – 88,66 INR;

1 USD – 82,64 INR;

1 GBP – 102,83 INR;

1 PLN – 0,051 INR.

Religia

Religia w Indiach, jest cały czas bardzo ważnym aspektem indyjskiej rzeczywistości. Pod względem religijnym Indie stanowią niezwykłą mieszaninę wyznaniową, wśród której największą grupę stanowią hinduiści – 79,8% populacji (966,2 mln osób).

Oprócz nich Indie zamieszkują również wyznawcy islamu stanowiący 14,23% społeczeństwa (172,2 mln), chrześcijanie – 2,3% (27,8 mln), sikhowie – 1,72% (20,8 mln), buddyści – 0,7% (8,4 mln), dżiniści – 0,37% (4,45 mln) i wyznawcy innych religii – 0,66% (7,94 mln), dla 0,24% (2,87 mln) brak danych.

Źródło: 1 ; 2 

Wykaz dni świątecznych i wolnych od pracy

Większość świąt hinduskich i muzułmańskich to święta ruchome.

Główne święta w Indiach to:

• 26.01 India Republic Day
• 15.08 Dzień Niepodległości Indii
• 02.10 urodziny Gandhiego
• Holi- święto kolorów (wiosna)
• Diwali- święto świateł (jesień)

Obchodzone są również święta muzułmańskie: Muharram, Eid ul fitr, eid ul Adha. W Indiach obchodzone są też główne święta katolickie (Wielkanoc i Boże Narodzenie).

Istnieje również szereg świąt o charakterze lokalnym lub stanowym, również na danym obszarze będących dniem wolnym od pracy.

Infrastruktura transportowa

Transport lotniczy

Indie posiadają znakomicie rozwiniętą sieć połączeń lotniczych nie tylko z poszczególnymi regionami kraju, ale również z innymi państwami. Wg. danych z 2020 r., AAI - Airport Authority of India, ogólna liczba lotnisk (w tym szkół latania, baz wojskowych) to 486, portów lotniczych obsługujących komercyjne połączenie lotnicze jest 123, oraz 34 porty międzynarodowe (w budowie nowe). Połączenia krajowe obsługuje 17 krajowych linii lotniczych(w tym 3 państwowe), oferujących ponad 649 par (lotnisko-lotnisko) połączeń w ruchu lokalnym. Na terenie Indii działa 86 linii lotniczych zagranicznych, oraz 6 Indyjskich, obsługujących łącznie 363 par połączeń w ruchu międzynarodowym. Choć podróż samolotem nie należy do najtańszych, ale w związku z faktem, że pozostaje najszybszym środkiem przemieszczania po subkontynencie, znajduje swoich licznych zwolenników w gronie turystów i biznesmenów.  Źródło.

TRANSPORT KOLEJOWY

Transport kolejowy pozostaje najpopularniejszą formą transportu w Indiach. Łączna długość linii kolejowych w Indiach wynosi ponad 123 tys. km, z czego ponad 34 tys. jest zelektryfikowanych.

Indian Railways użytkuje ok 67,4 tys. km tras kolejowych w 3 rodzajach rozstawów: brytyjski rozstaw kolonialny (1 676 mm) – 62,8 tys. km, rozstaw metrowy (1 000 mm) – 2,83 tys. km oraz dwa rodzaje rozstawów wąskotorowych (762 mm – linia wąskotorowa Kalka – Shimla, 610 mm – linia Darjeeling Himalayan) 1,68 tys. km.

W skali roku indyjskie koleje przewiozły ok. 3,52 mld pasażerów (ok. 9,64 mln dziennie) jednak stanowi to znaczący spadek z 8,09 md w 2020. Zatrudniają 1,3 miliona pracowników i są największym pracodawcą w kraju.

Źródło: 1 ; 2 

TRANSPORT LĄDOWY

W związku z faktem, iż najpopularniejszym środkiem transportu w Indiach, jakim jest kolej, nie można jednak wszędzie dojechać, transport lądowy jest drugim najczęściej wykorzystywanym w kraju do przewozu pasażerów, towarów.

Łączna długość dróg lądowych w Indiach wynosi 5,8 mln km, w czym ok 114 tys. km stanowią autostrady i ekspresowe drogi krajowe (National Highways), 175 tys. km drogi stanowe (State Highways), 586 tys. km główne drogi regionalne (District Roads), Drogi gminne (utwardzone i nie utwardzone) 4,17 mln km oraz drogi w miastach 526 tys. km.

Choć liczba dróg o coraz lepszym standardzie z roku na rok rośnie, to wciąż jednak dominują te o bardzo słabej jakości. Drogi w Indiach, nie tylko w miastach, pozostają zatłoczone i odnotowuje się na nich wiele wypadków. Wypadków rocznie jest ok 500 tys., a ich głównym powodem jest przeładowanie samochodów ciężarowych.

Rocznie na drogach w Indiach ginie ponad 146 tys. osób.

Źródło: 1 ; 2 

TRANSPORT MORSKI

Drogi morskie: 14 tys. km, w czym 5,2 tys. km zajmują główne rzeki i 485 km kanały przystosowane do przepływu zmechanizowanych okrętów.

Porty i terminale: Chennai, Haldia, Jawaharal Nehru, Kandla, Kalkuta, Mormugao, Mumbai, New Mangalore, Vishakhapatnam.

Obowiązek wizowy

Obywatele polscy udający się do Indii są objęci obowiązkiem wizowym. W sprawie bliższych szczegółów dotyczących procedury ubiegania się o wizę oraz wymaganych dokumentów, należy kontaktować się z Ambasadą Republiki Indii.

Ambasada Indii w Warszawie obsługuje  internetowy rządowy system składania wniosków wizowych. W związku z tym wszystkie osoby ubiegające się o wizę proszone są o wypełnienie internetowego wniosku wizowego dostępnego na stronie http://indianvisaonline.gov.in.

Od dnia 1 lutego 2015 r. osoby ubiegające się o wizę są zobowiązane są udostępnić swoje dane biometryczne (odciski palców i zdjęcie twarzy) wraz z wnioskiem składanym w BLS India Visa Center lub w Ambasadzie Indii w Warszawie. Wnioski wizowe nie będą rozpatrywane do czasu przekazania danych biometrycznych. Wszystkie osoby, które chcą udostępnić swoje dane biometryczne, są zobowiązane stawić się osobiście w celu złożenia wniosku wizowego u wyznaczonego operatora świadczącego usługę – BLS International. W okresie pandemii Covid-19 system komunikacji lotniczej podlega ciągłym perturbacjom.

Szczegółowe informacje nt. aplikacji wizowej wg nowych zasad znajdują się tutaj. 

Uwagi:

Nie ma obowiązku udokumentowania określonej kwoty środków pieniężnych na każdy dzień pobytu.

Przebywanie na terenie Indii bez ważnej wizy jest traktowane jako poważne wykroczenie, a cudzoziemcy na okres prowadzonego dochodzenia podlegają zatrzymaniu w areszcie.

W przypadku utraty paszportu i otrzymania nowego dokumentu podróży istnieje obowiązek uzyskania nowej wizy na dalszy pobyt i/lub wyjazd z Indii.

Na terenie Indii obowiązuje zakaz używania telefonów satelitarnych.

Ustrój polityczny

Indie są państwem demokratycznym o republikańskiej formie rządów, opartej na systemie westminsterskim. Konstytucja Indii została uchwalona 26 listopada 1949 roku, weszła w życie tj. 26 stycznia 1950 roku.

Indie są państwem federacyjnym z silną władzą centralną. Konstytucja wyraźnie rozgranicza kompetencje władz centralnych i lokalnych. Składają się z 28 stanów , 7 terytoriów związkowych i 1 narodowego terytorium stołecznego (administracja wykonywana jest w nich bezpośrednio przez urzędników mianowanych i odwoływanych przez Prezydenta Indii).

Zgodnie z literą konstytucji, Indie są państwem świeckim, które gwarantuje podstawowe prawa człowieka: „sprawiedliwość (społeczną, ekonomiczną i polityczną), wolność (myśli, wypowiedzi, wierzeń, wiary i czci), równość (statusu i możliwości)”. Wyżej wymienione zasady nie zawsze są implementowane wobec głęboko zakorzenionych zwyczajów, wierzeń i praktyk społecznych.

Konstytucja zakłada podział na władzę: wykonawczą (prezydent i rząd, rządy stanowe), ustawodawczą (dwuizbowy parlament Indii, legislatury stanowe) oraz sądowniczą.

Władza ustawodawcza

Parlament Indii składa się z izby niższej Lok Sabha (Izby Ludowej) i wyższej Rajya Sabha (Stanowej). Przerwy pomiędzy posiedzeniami nie powinny trwać dłużej niż sześć miesięcy.

Rajya Sabha składa się z nie więcej niż 250 deputowanych, wybieranych przez członków legislatur stanowych oraz 12 członków mianowanych przez prezydenta. Co dwa lata wymienia się 1/3 jej składu. Kadencja trwa 6 lat. Posiedzeniom Rajya Sabha przewodniczy wiceprezydent.

 Lok Sabha składa się z nie więcej niż 552 posłów (obecnie liczy 543 posłów), z czego 530 wybieranych jest w wyborach bezpośrednich w stanach (wyjątek stanowi Sikkim, którego jedyny reprezentant jest wybierany przez zebranie ustawodawcze stanu), nie więcej niż 20 wybieranych jest w poszczególnych terytoriach, a 2 reprezentuje społeczność angloindyjską. Kadencja trwa 5 lat. Prezydent może rozwiązać Lok Sabha na wniosek premiera. Kadencja Lok Sabha może zostać wydłużona w okresie stanu nadzwyczajnego.

Czynne prawo wyborcze mają obywatele, którzy ukończyli 18 lat, z wyjątkiem Non-resident Indians – obywateli, którzy na stałe zamieszkują poza granicami kraju. Bierne prawo wyborcze przysługuje wszystkim obywatelom-rezydentom, którzy ukończyli 25 lat, w przypadku wyborów do Izby Ludowej (stanowego Zgromadzenia Ustawodawczego) i 30 lat w przypadku wyborów do Izby Stanowej (stanowej Rady Ustawodawczej) oraz złożyli pisemne oświadczenie przed przedstawicielem Komisji Wyborczej. Kandydaci muszą spełniać również dodatkowe wymagania określone uchwałą parlamentu lub legislatur stanowych. 

Wybory do Izby Ludowej są powszechne, tajne, równe, bezpośrednie i proporcjonalne. Izbą kieruje marszałek (Speaker), którego decyzja w sprawie interpretacji procedur jest ostateczna. Może poprosić członka o rezygnację z mandatu poselskiego, może też zawiesić go w prawach posła. Jego ocena, czy dany projekt ustawy wchodzi w zakres ustawy finansowej jest również ostateczna. Decyzje, które podejmuje w związku z urzędem nie podlegają żadnemu sądowi.

Zakończone w maju 2019 roku wybory parlamentarne do Izby Niższej Lok Sabha, wygrała Bharatiya Janata Party BJP (Indyjska Partia Ludowa), która zdobyła 303 mandaty – powiększyła swój stan posiadania w stosunku do wyborów z 2014. Wspólnie z sojusznikami BJP zdobyła 335 z 543 miejsc w parlamencie (w poprzedniej kadencji 350). Indyjski Kongres Narodowy (INC), zdobył  jedynie 52  mandaty (w poprzednich wyborach 44 - najgorszy w historii tego ugrupowania rezultat), cały sojusz UPA-2 (United Progressive Alliance), zdobył łącznie 93 mandaty. Pozostałe partie (W tym regionalne) zdobyły łącznie 114 miejsc w parlamencie przy czym najlepszy wynik osiągnęły: YSR Congress party -22, All India Trinamool Congress - 22, Shivsena – 18, Biju Janata Dal – 12.

Zgodnie z praktyką demokratyczną opozycja współuczestniczy w zarządzaniu parlamentem. Przewodniczącą Izby Ludowej (Speaker of Lok Sabha) jest członek partii rządzącej. Przewodniczy 5 stałym komitetom parlamentarnym. Zastępcą przewodniczącego Izby jest zwyczajowo (ale nie jest to określone w prawie) członek partii opozycyjnej. Jest on oficjalnie nazywany, na wzór brytyjski „liderem opozycji”. W obecnej kadencji sejmu, nie został wybrany.

Na szczeblu lokalnym funkcjonują parlamenty stanowe oraz rządy stanowe. W poszczególnych stanach parlamenty stanowe są dwuizbowe (stany: Andhra Pradeś, Karnataka, Tamil Nadu, Maharasztra i Uttar Pradeś) lub jednoizbowe (pozostałe stany). Stanowe zgromadzenia ustawodawcze liczą od 60 do 500 członków (druga izba, zwana Radą Ustawodawczą nie może liczyć więcej niż 1/3 liczby członków zgromadzenia). Stany i terytoria związkowe nie posiadają własnych konstytucji. Zakres kompetencji rządu centralnego i stanów określa Konstytucja Indii.

Władza wykonawcza

Głową państwa jest prezydent Indii, który jest zwierzchnikiem i naczelnym dowódcą sił zbrojnych Indii, mianuje rząd, swoich przedstawicieli na szczeblu lokalnym oraz sędziów. Realizuje swoje uprawnienia w konsultacji z Radą Ministrów. Prezydent wyłaniany jest przez kolegium elektorów, tworzone przez członków obu izb parlamentu i legislatur stanowych (Vidhan Sabha). Kadencja prezydenta wynosi 5 lat. Ostatnie wybory prezydenckie odbyły się w roku 2022.

Faktyczną władzę wykonawczą w Indiach sprawuje premier, obecnie Narendra Modi, który przewodniczy Radzie Ministrów (Council of Ministers) i ma, w myśl Konstytucji, doradzać prezydentowi. Rada Ministrów składa się członków powoływanych i odwoływanych przez prezydenta, na wniosek premiera. Liczba członków Rady Ministrów nie może przekraczać 15 % liczby członków Izby Ludowej. Członkowie Rady Ministrów muszą być członkami parlamentu – Konstytucja nakazuje rezygnację ministra, o ile w ciągu sześciu miesięcy po zaprzysiężeniu nie uzyska mandatu do parlamentu.

Skład Rady Ministrów oparty jest na wzorach westminsterskich i obejmuje stanowiska tzw. pełnych ministrów: ministrów i ministrów-sekretarzy stanu (Union Minister i Minister of State in charge of independent ministry/portfolio), którzy odpowiadają samodzielnie za działy administracji publicznej oraz na sekretarzy stanu (minister of state), odpowiedzialnych za działy administracji publicznej w ramach ministerstw kierowanych przez ministrów „gabinetowych”. Wszyscy ministrowie i sekretarze stanu są powoływani i odwoływani przez prezydenta na wniosek premiera.

Rząd jest odpowiedzialny przez Prezydentem, który może go odwołać w każdym czasie oraz politycznie przed Izbą Ludową, która dysponuje instrumentem wotum zaufania lub wotum nieufności.

W każdym stanie egzekutywa składa się z gubernatora (odpowiednik wojewody) – przedstawiciela rządu centralnego mianowanego i odwoływanego przez prezydenta oraz rządu z premierem na czele (Chief Minister – odpowiednik marszałka województwa), tworzonym przez partię/partie, który uzyskały większość w lokalnej legislaturze.

Stany dzielą się na dystrykty (zila, jest ich 626), w których szefem administracji jest przez District Collector (odpowiednik polskiego starosty). Jest on powoływany przez rząd centralny w porozumieniu z rządem stanowym, spośród urzędników Korpusu Służby Cywilnej (Indian Administrative Service – IAS).

Najniższym poziomem samorządu terytorialnego są gminy (villages na terenach wiejskich lub municipalities w obszarach miejskich). Władza wykonawcza należy w nich do urzędników należących do IAS.

Organami samorządu są:

• w przypadku terenów wiejskich – pochodzące z wyborów powszechnych wiejskie i okręgowe panczajaty (panchayat - odpowiednik Rady Gminy lub Rady Powiatu), których przewodniczący posiada uprawnienia wykonawcze;

• w przypadku terenów miejskich – pochodzące z wyborów Rady Miejskie (Nagar Panchayat, Municipal Councils, Municipal Corporations) oraz rady dzielnicowe (Ward Committees).

Uzupełnieniem administracji lokalnej są Komitety Planowania (Planning Committees), których celem jest konsolidacja planów rozwoju i zagospodarowania przestrzennego obszarów wiejskich i miejskich na poziomie dystryktów lub metropolii. 

Struktura administracji gospodarczej

Ustawa zasadnicza Indii zakłada szeroki zakres uprawnień ustawodawczych i wykonawczych poszczególnych stanów oraz wyraźnie rozgranicza uprawnienia władz centralnych i lokalnych. Władze centralne są odpowiedzialne m.in. za obronność, stosunki międzynarodowe i wymianę handlową, natomiast stany za np. przemysł, rolnictwo i rybołówstwo. Poszczególne stany odgrywają w ostatnich latach także istotną rolę w tworzeniu własnych związków gospodarczych z zagranicznymi podmiotami.

Stany posiadają własne organy ustawodawcze i wykonawcze. Na czele władz stanowych stoi gubernator, który jest mianowany przez prezydenta Indii na pięcioletnią kadencję. Gubernator mianuje stanowy rząd z premierem na czele, spośród partii, która wygrała wybory. Stany posiadają 1- lub 2-izbowe parlamenty. Izba niższa stanowego parlamentu zwana jest vidhan sabha i, według indyjskiego prawa, może składać się od 60 do 500 posłów. Wybierana jest ona w wyborach powszechnych na 5 lat. Izba wyższa parlamentu zwana jest vidhan parishad i wybierana jest na sześcioletnie kadencje, z tym, że co 2 lata wymieniana jest trzecia część składu izby. Parlamentom stanowym podlegają wszelkie sprawy z wyjątkiem polityki zagranicznej, obrony, handlu zagranicznego i obywatelstwa (zastrzeżone dla parlamentu związkowego Indii).

Terytoriami związkowymi oraz narodowym terytorium stołecznym zarządzają przedstawiciele rządu Indii - komisarze lub administratorzy. Niektóre z terytoriów posiadają własne parlamenty i rządy, lecz mają one znacznie ograniczone uprawnienia, mniejsze terytoria nie posiadają tych organów władzy. W terytoriach obowiązują prawa związkowe.

Za gospodarkę sensu largo w Indiach odpowiedzialne jest Ministerstwo Handlu i Przemysłu (Ministry of Commerce and Industry), którego rolą jest formułowanie i wdrażanie polityki handlowej i przemysłowej oraz rozwój relacji handlowych i promocja eksportu. Za poszczególne branże gospodarki odpowiedzialne są ministerstwa sektorowe takie jak: Ministerstwo Rolnictwa i Dobrostanu Rolników (Ministry of Agriculture and Farmers Welfer), Ministerstwo Chemikaliów i Nawozów (Ministry of Chemicals and Fertilizers), Ministerstwo Węgla (Ministry of Coal), Ministerstwo Przemysłu Spożywczego (Ministry of Food Processing Industries), Ministerstwo Mikro, Małych i Średnich Przedsiębiorstw (Ministry of Micro, Small and Medium Enterprises). Znamiennym jest fakt, iż niektórzy członkowie gabinetu Indii kierują pracami kilku resortów, jak np. obecnie minister Shri Nitin Jairam Gadkari dzierży tekę szefa resort Transportu Drogowego i Autostrad oraz tekę szefa resortu: Mikro, Małych i Średnich Przedsiębiorstw.

Wiodące resorty branżowe szczebla centralnego o charakterystyce gospodarczej (wg. ang. nomenklatury) : 

• Ministry of Agriculture and Farmers Welfare
• Ministry of Chemicals and Fertilizers
• Ministry of Civil Aviation
• Ministry of Coal
• Ministry of Commerce and Industry
• Ministry of Communications
• Ministry of Consumer Affairs, Food and Public Distribution
• Ministry of Development of North Eastern Region
• Ministry of Earth Sciences
• Ministry of Electronics and Information Technology
• Ministry of Environment, Forest and Climate Change
• Ministry of Finance
• Ministry of Fisheries, Animal Husbandry and Dairying
• Ministry of Food Processing Industries
• Ministry of Heavy Industries and Public Enterprises
• Ministry of Housing and Urban Affairs
• Ministry of Labour and Employment
• Ministry of Micro, Small and Medium Enterprises
• Ministry of Mines
• Ministry of New and Renewable Energy
• Ministry of Petroleum and Natural Gas
• Ministry of Power
• Ministry of Railways
• Ministry of Road Transport and Highways
• Ministry of Rural Development
• Ministry of Science and Technology
• Ministry of Shipping
• Ministry of Steel
• Ministry of Textiles
• Ministry of Tourism 

Źródło: http://goidirectory.nic.in/index.php

Sądownictwo gospodarcze

Wymiar sprawiedliwości Indii jest jednolity dla całego państwa i składa się z:

• Sądu Najwyższego Indii (Supreme Court of India; prezes i 25 sędziów);
• sądów stanowych (High Courts);
• stanowych sądów okręgowych;
• trybunałów administracyjnych i sądów specjalnych.

Jednakowe prawo karne obowiązuje wszystkich obywateli Indii, natomiast prawo cywilne zależy od wyznawanej religii.

Prezydent Indii powołuje sędziów Sądu Najwyższego i sądów stanowych po zasięgnięciu opinii wybranych przez siebie sędziów Sądu Najwyższego lub sądów stanowych. Opinia prezesa Sądu Najwyższego, w przypadku wszystkich nominacji prócz nominacji prezesa Sądu Najwyższego, jest obligatoryjna. Sędziów sądów okręgowych powołuje gubernator stanu, po zasięgnięciu opinii sądu stanowego.

Sądy (Sąd Najwyższy, sądy stanowe) mają prawo weryfikacji, czy stanowione prawo lub działania rządu centralnego bądź stanowych jest zgodne z Konstytucją. Szczególną rolę pełni Sąd Najwyższy, którego orzeczenia w sprawach konstytucyjnych są wiążące dla całego kraju, o ile parlament nie odrzuci ich w głosowaniu.

Niektóre z sądów stanowych służą więcej niż jednemu stanowi, np. sąd w Mumbaju obejmuje swą jurysdykcją Maharasztrę, Goa, Dadra i Nagar Haveli oraz Daman i Diu. Sądy stanowe sprawują jurysdykcję właściwą i apelacyjną, aczkolwiek większość sądów okręgowych ma tylko jurysdykcję apelacyjną. Dodatkowo sądy stanowe sprawują właściwą jurysdykcję w sprawach skarbowych. Jurysdykcja sprawowana przez sądy stanowe może być zmieniana zarówno poprzez legislaturę unijną jak i stanową.

Sędziowie Sądu Najwyższego pełnią swoje funkcje do ukończenia 65 roku życia, sędziowie sądów stanowych do ukończenia 62 roku życia. Sędziowie mogą zostać usunięci ze stanowiska przed upływem ww. okresu przez prezydenta na wniosek Lok Sabha, przegłosowany większością 2/3 głosów, przy czym kworum stanowi zwykła większość członków Izby. Podstawą usunięcia może być niestosowne zachowanie (misbehaviour) lub niezdolność do pełnienia funkcji (incapacity). Sprawy te reguluje Judges (Inquiry) Act z 1968 r. Sędziowie sądów stanowych mogą być przenoszeni pomiędzy sądami stanowymi decyzją prezydenta, po zasięgnięciu przez niego opinii prezesa Sądu Najwyższego.​​​​

Ogólna charakterystyka sytuacji gospodarczej

W roku podatkowym 2020-21 PKB Indii zaliczyło spadek o ok. 5,8%, jednak już w roku 2021-22 odbiło do wzrostu 9,1%. Na rok 2022-23 przewidywany jest wzrost 7,2%. (dane National Statistical Office of India)

Indie w rankingu Ease of Doing Bussines Banku Światowego (dane z 2021, nowy ranking – Business Ready, jest w fazie implementacji), znajdują się na 62 pozycji, gdy jeszcze kilka lat temu była to pozycja 131. Niemniej z punktu widzenia polskich inwestorów, należy zwrócić uwagę na takie wskaźniki (z 2019) jak uznawania zapisów umowy (Enforcing Contracts) - pozycja 163, rejestracji nieruchomości (Registering Property) - 154, czy też ogólnie otwierania nowego biznesu (Starting new business) - 136 (na 190 badanych krajów). Dane indyjskiego Urzędu Pracy wskazują na średnio roczne 7,5% bezrobocie w roku fiskalnym 2019-2020, nie uwzględniają jednak znacznego stopnia ukrytego bezrobocia. Wg. różnych źródeł nawet 85% siły roboczej, pracuje w szarej strefie.

Do stałych problemów społecznych należą utrzymywanie się ogromnej liczby osób żyjących poniżej progu ubóstwa (nawet do 22% populacji wg. spisu powszechnego z 2011 roku) oraz bez dostępu do elektryczności (ok. 15% populacji, głównie na terenach wiejskich), a także niezwykle wysoki poziom zanieczyszczenia środowiska, zwłaszcza rzek i powietrza – wg WHO w Indiach znajduje się 21 z 30 najbardziej zanieczyszczonych miast na świecie. O ile w przypadku ubóstwa i dostępu do elektryczności, sytuacja stopniowo się poprawia, to w przypadku zanieczyszczenia środowiska z roku na rok jest coraz gorzej.

Potencjalnym problem pozostaje także napływ nowych inwestycji zagranicznych, co wynika z wypowiedzenia przez Indie umów o wzajemnej ochronie inwestycji (BIT) z 47 państwami bez wynegocjowania nowych. Krok, który w zamierzeniu władz ma prowadzić do wzmocnienia pozycji w ew. sporach z zagranicznymi firmami, może w efekcie przyczynić się do obniżenia napływu nowych inwestycji, które nie będą chronione w razie ew. sporów z lokalnymi podmiotami (dotychczasowe inwestycje mają zagwarantowany 10-15 letni okres ochronny). Dodatkowymi trudnościami w kontekście europejskich inwestycji jest fakt, że obowiązujące umowy Indie posiadały z państwami członkowskimi UE, a obecnie właściwą do negocjacji nowej umowy jest Komisja Europejska, ponadto strona indyjska chciałaby powiązania negocjacji dot. BIT i FTA (Free Trade Agreement), podczas gdy KE preferuje ich rozdzielenie. Negocjacje dot. FTA formalnie rozpoczęły się w czerwcu 2007 r. i były kilkakrotnie zawieszane ( np. w 2015 r. i 2017 r.).

Kolejnym problemem w kontekście inwestycji zagranicznych jest polityka „Make in India” wprowadzona we wrześniu 2014 r. zakładająca: zwiększenie wzrostu sektora produkcji do poziomu 12-14% rocznie, utworzenie dodatkowych 100 mln miejsc pracy do roku 2022, zwiększenie udziału sektora produkcji w PKB do poziomu 25% do roku 2025. Inicjatywa objęła 25 sektorów gospodarki: produkcja samochodów, produkcja części do samochodów, przemysł lotniczy, biotechnologiczny, chemiczny, budownictwo, produkcję obronną, eksport obronnym, elektronika, urządzenia elektryczne, przetwarzanie żywności, IT oraz BPM, przemysł skórzany, media i rozrywka, przemysł wydobywczy, ropa i gaz, przemysł farmaceutyczny, porty i fracht morski, kolej, OZE, przemysł kosmiczny, elektro ciepłownictwo, tekstylia i ubrania, turystyka, opieka medyczna i estetyka. Mimo początkowego optymizmu co do pobudzenia gospodarki oraz wzrostu FDI w sektorze produkcji, trend ten nie utrzymał się.

Do jednym z bardziej znaczących wydarzeń ostatnich lat należy zaliczyć wprowadzenie od 1 lipca 2017 roku ujednoliconego podatku GST - Goods and Service Tax. Zgodnie z ustawą, utworzony został wspólny rynek na obszarze całego państwa - do tej pory w poszczególnych stanach obowiązywały różne stawki podatkowe oraz cła na przewóz towarów. Ocenia się, że wprowadzenie GST może przyśpieszyć rozwój gospodarki od 0,9% do 2% PKB rocznie. Większość produktów obłożonych jest następującymi stawkami podatkowymi: 0%, 5%, 12%, 18% and 28%, za wyjątkiem np. paliw, alkoholu, elektryczności, które tak jak wcześniej obłożone są stawkami podatkowymi regulowanymi przez poszczególne stany.

Rok fiskalny zaczyna się 1 kwietnia Roku T a kończy 31 marca roku T+1, rok podatkowy zaczyna się 1 lipca roku T, kończy 30 czerwca roku T+1. Od marca 2021 planowane jest ujednolicenie roku podatkowego i fiskalnego co do początku rozliczania i zakończenia.

Pozytywne nastroje w gospodarce wywołane postępem w pracach nad GST oraz dobrym monsunem (po słabych opadach w dwóch poprzednich latach), zostały osłabione przez niespodziewane wycofanie z obiegu banknotów  1000 INR ogłoszone przez premiera Modiego 8 listopada 2016 i wprowadzone w życie po kilku godzinach. Tzw. demonetyzacja, której oficjalnym celem miało być uderzenie w szarą strefę, przestępczość gospodarczą i terroryzm wprowadzona przy zupełnym brak przygotowania wszystkich uczestników rynku zdominowanego przez gotówkę (zaledwie 2% transakcji w Indiach było wówczas obsługiwanych bezgotówkowo) spowodowała chwilowe zaburzenie płynności finansowej oraz znaczne osłabienie prognoz wzrostu gospodarczego. Niemniej w ostatnich latach poczyniony został ogromny postęp w sferze płatności bezgotówkowych i w chwili obecnej szacuje się, że wszystkich płatności bezgotówkowych jest 5%. Na popularności zyskują nie tylko karty kredytowe/debetowe i inne, ale wszelkiego rodzaju aplikacje płatnicze na telefon (jak np. Google Pay, Paytm, i inne).

Wg. raportu „Global Competiveness Report 2021” Indie uplasowały się na 43 pozycji  (Polska - miejsce 37). Raport jest opracowywany przez World Economic Forum, i przedstawia wyniki porównania warunków rozwoju gospodarczego i ma na celu określenie zdolności poszczególnych państw do zapewnienia długookresowego wzrostu gospodarczego.

Wg. raportu za wzrost pozycji Indii, głównie odpowiada obecna gospodarcza polityka prorozwojowa Indii, przy mniejszej dynamice rozwojowej innych państw które spowolniły awansowanie w rankingu. Głównymi atutami kraju są stabilność makroekonomiczna oraz wielkość rynku. Sektor finansowy charakteryzuje się stabilnością pomimo wysokiego wskaźnika niespłacanych kredytów (10%), co przyczynia się do osłabiania stabilności sektora bankowego. Z analizy wynika również duża siła kraju w zakresie innowacyjności (w porównaniu z innymi gospodarkami rozwijającymi się), mimo dość niskiego nasycenia/posługiwania się rozwiązaniami ICT (jest tu jednak zauważalna znaczna poprawa w ciągu kilku ostatnich lat, w szczególności na rynku telefonów mobilnych i aplikacji mobilnych). Również w zakresie transportu i dostępu do elektryczności, podkreślany jest postęp - ale mając na uwadze, że nadal jest to poniżej średniej. Jeśli chodzi o aspekty związane z administracją (governance), raport nie jest jednoznaczny.

Dość jednoznacznie negatywnie oceniona została służba zdrowia (oczekiwana długość życia 59,4 lat) oraz ogólny poziom wykształcenia. Efektywność ryku produktów, jest podważana przez brak otwartości handlowej, a rynek pracy charakteryzuje brak ochrony praw pracowniczych, oraz niski udział kobiet w rynku pracy (26% zatrudnionych to kobiety).

Żródło: http://www3.weforum.org/docs/WEF_TheGlobalCompetitivenessReport2019.pdf

Główne sektory gospodarki

Zróżnicowana gospodarka Indii obejmuje tradycyjne rolnictwo wiejskie, nowoczesne rolnictwo, rękodzieło (15,4% PKB), szeroką gamę nowoczesnych gałęzi przemysłu (23% PKB) i różnorodne usługi (61,5% PKB). Nieco mniej niż połowa siły roboczej pracuje w rolnictwie, ale głównym źródłem wzrostu gospodarczego są usługi, które stanowią prawie dwie trzecie produkcji Indii, ale zatrudniają mniej niż jedną trzecią siły roboczej. Indie wykorzystały swoją dużą, wykształconą populację anglojęzyczną, stając się głównym eksporterem usług informatycznych, usług outsourcingu biznesowego i pracowników oprogramowania. Niemniej jednak dochód na mieszkańca pozostaje poniżej średniej światowej. Indie rozwijają się w gospodarkę otwartego rynku, ale ślady ich dawnej autarkicznej polityki pozostają. Środki liberalizacji gospodarczej, w tym deregulacja przemysłu, prywatyzacja przedsiębiorstw państwowych oraz ograniczenie kontroli handlu zagranicznego i inwestycji, rozpoczęły się na początku lat 90. i przyczyniły się do przyśpieszenia wzrostu gospodarczego, który w latach 1997-2017 wynosił średnio prawie 7% rocznie.  Po spadku PKB o 6,6% w 2020, gospodarka Indii szybko się podniosła i wzrosła w 2021 o 8,7%.

Rolnictwo - produkty: ryż, pszenica, nasiona oleiste, bawełna, juta, herbata, trzcina cukrowa, soczewica, cebula, ziemniaki; produkty mleczne, owce, kozy, drób, ryba.

Branże sektorowe: tekstylia, chemia, przetwórstwo spożywcze, stal, sprzęt transportowy, cement, górnictwo, ropa naftowa, maszyny, oprogramowanie, farmaceutyki.

Tabela najważniejszych wskaźników makroekonomicznych

Żródło: https://www.rbi.org.in/; https://unemploymentinindia.cmie.com/

Handel zagraniczny

Dla Polski eksport do Indii stanowi 0,36% całości eksportu Polski, a import 1,1%.

Dla Indii eksport do Polski stanowi 0,81% eksportu Indii, a import 0,18%.

Indie wysyłają 45% swojego eksportu na rynki Azji (UAE 6,3%, Chiny 5,7%, Bangladesz 3,5%), 20% na rynki Europy (UK 2,8%, Niemcy 2,7%, Francja 1,6%, Włochy 2%, Belgia 2%, Hiszpania 1,2%, Niderlandy 2,2%, Rosja 0,91%, Polska 0,74%, Czechy 0,22%, Węgry 0,16%, Słowenia 0,12%), 21% Północna Ameryka (17,7% USA), Afryka 9,6% (RPA 1,5%), Południowa Ameryka 3,3% (Brazylia 1,7%) i Oceania 1,8% (Australia 1,6%).

Towary importowane do Indii pochodzą głównie z Azji 59% (Chiny 16,7%, UAE 7,5%, Arabia Saudyjska 4,6%), a w dalszej kolejności z Europy 17,6% (Szwajcaria 5,7%, Niemcy 2,7%, Belgia 1,4%, Rosja 1,4%, Francja 1,2%, UK 1,2%, Włochy 0,83%, Polska 0,2%, Czechy 0,16%, Węgry 0,07%, Słowacja 0,03%) Afryki 7,6% (RPA 1,7%, Nigeria 1,6%), Ameryki Północnej 8,3% (USA 7%), Ameryki Południowej 3,25% (Brazylia 0,87%) i Oceanii 3,8% (Australia 3,7%).

W eksporcie Indii dominują: produkty chemiczne 14,9% (sekcja VI klasyfikacji CN w tym pakowane leki 5,4% oraz związki organiczne 5,7%), tekstylia 10% - sekcja XI, metale szlachetne i inne materiały i wyroby szlachetne 10% (sekcja XIV w tym diamenty 6,5%, biżuteria 2,7%)(sekcja V w tym rafinowana ropa naftowa 12,2%), metale nieszlachetne 11% - sekcja XV oraz maszyny i ich części 11% - sekcja XVI, pojazdy, w tym statki i samoloty i ich części 6,2% (sekcja XVIII w tym samochody osobowe 1,5%). Produkty spożywcze to odpowiednio roślinne 2,8% (sekcja II w tym ryż 2,5%) oraz zwierzęce 2,6%(sekcja I w tym skorupiaki 1,3%).

Import to: produkty mineralne 30% (sekcja V klasyfikacji CN w tym ropa naftowa 16,6%, gaz 3,9%), maszyny i ich części 18,6% (sekcja XVI – układy scalone 2%, komputery 1,8%, telefony 1,4%), metale szlachetne i inne materiały i wyroby szlachetne 15,5% (sekcja XIV w tym złoto 10,4%, diamenty 4,6%), produkty chemiczne 10,3% (sekcja VI, głównie do wytwarzana leków i barwniki do tkanin), metale nieszlachetne 6,2% - sekcja XV , plastiki i gumy 3,8% - sekcja VI. Produkty spożywcze to odpowiednio tłuszcze i oleje zwierzęce lub roślinne 3,2% (sekcja III olej palmowy 1,6%, olej sojowy 1%) oraz produkty roślinne 1,4% (sekcja II w tym suszone rośliny strączkowe 0,35%).

Źródło: https://oec.world/en/ (dane z 2021, poglądowe)

Inwestycje zagraniczne

Polityka w obszarze bezpośrednich inwestycji zagranicznych (FDI) została stopniowo zliberalizowana w ciągu lat 90-tych (szczególnie po roku 1996). Większość restrykcji dotyczących zagranicznych inwestycji została usunięta, a procedury zostały uproszczone. Z nielicznymi wyjątkami, firmy zagraniczne mogą inwestować w Indiach samodzielnie, bądź w formie joint venture. Obecnie, tylko w bardzo nielicznych gałęziach przemysłu, inwestycje zagraniczne są zabronione. Są one dopuszczalne praktycznie we wszystkich sektorach, w niektórych przypadkach wymagane jest pozwolenie rządu. Poza tym górny pułap inwestycji, mający zastosowanie w niektórych przypadkach, jest stopniowo eliminowany.

Indyjska polityka ekonomiczna w zakresie inwestycji zagranicznych jest tak ukierunkowana, aby w sposób nieprzerwany przyciągać kapitał do Indii i pobudzać współpracę technologiczną pomiędzy  Indiami i innymi krajami. Inicjatywy podjęte w ciągu ostatnich kilku lat przyniosły w rezultacie napływ  zagranicznych inwestycji do różnych gałęzi gospodarki. Indie traktują jako pożądane FDI w praktycznie każdym sektorze, z wyjątkiem tych o znaczeniu newralgicznym, takich jak obrona (otwarte jednak niedawno w ograniczonym stopniu), transport kolejowy, energetyka jądrowa oraz tam, gdzie obowiązująca polityka sektorowa nie pozwala na FDI ponad wyznaczony pułap.

​​​​​​Uczestnictwo w wielostronnych organizacjach i porozumieniach o charakterze gospodarczym

WTO -  World Trade Organization: Indie jako członek WTO od 1995 r. (i GATT od 1947 r.) w początkowym okresie istnienia WTO nie angażowały się aktywnie w negocjacje wielostronne. W ostatnich paru latach stały się swoistym liderem grupy krajów rozwijających się i jednym z najważniejszych uczestników negocjacji w ramach rundy DOHA. Są członkiem różnych ugrupowań, które powstały w procesie negocjacji, w tym G4 i G6, grupujące obok Indii i Brazylii USA i UE (G4) oraz dodatkowo Australię i Japonię (G6), a ostatnio także G20, grupującą kraje rozwinięte i tzw. „emerging economies”. W procesie negocjacji Indie zdecydowanie bronią stanowiska, że rezultat rundy Doha powinien przede wszystkim przynieść korzyści krajom rozwijającym się, które nie powinny być narażone na swobodny dostęp na ich rynki subsydiowanych produktów z krajów rozwiniętych. Indie podtrzymują swoje stanowisko o odłożeniu przyjęcia Porozumienia o ułatwieniach w handlu (przyjętego w ramach Rundy DDA WTO podczas IX Konferencji Ministerialnej na Bali w grudniu 2013 r.) do czasu wypracowania i formalnego przyjęcia trwałego rozwiązania w zakresie zapasów na rzecz bezpieczeństwa żywnościowego.

​​​​​AIIB - Asian Infrastructure Investment Bank: Utworzony 22 października 2014 r. przez 22 państwa azjatyckie bank ma za zadanie wspierać inwestycje infrastrukturalne i zrównoważony rozwój. Inicjatorzy nowego banku (Chiny, Indie, Tajlandia, Malezja, Singapur, Filipiny, Pakistan, Bangladesz, Brunei, Kambodża, Kazachstan, Kuwejt, Laos, Birma, Mongolia, Nepal, Oman, Katar, Sri Lanka, Uzbekistan i Wietnam) deklarują, że nowo powstała instytucja ma być przeciwwagą dla Banku Światowego, Międzynarodowego Funduszu Walutowego i Azjatyckiego Banku Rozwoju. Kapitał początkowy wynosi 50 mld USD.

BRICS – Brazylia, Rosja, Indie, Chiny, Republika Południowej Afryki

Indie wchodzą w skład grupy krajów BRICS, które nie tworzą formalnego sojuszu politycznego (jak np. Unia Europejska) ani formalnego stowarzyszenia handlu, natomiast ich celem jest:

• Stworzenie nowego systemu walutowego,
• Zwiększenie roli państw rozwijających się w światowych instytucjach walutowych,
• Zreformowanie ONZ.

Podczas odbywającego się w 2014 roku szóstego szczytu krajów w Brazylii (15 lipca 2014), przywódcy pięciu krajów zobowiązali się utworzyć w ramach struktury BRICS:

1. New Development Bank. Kapitał początkowy ma wynosić 50 mld dolarów z czego 10 mld zostanie wniesione w gotówce, a 40  mld dolarów w gwarancjach. Kapitał docelowy ma wynosić 100 mld, podzielony równo na pięć krajów BRICS. Bank ma rozpocząć działalność w 2016 roku. Na jego główną siedzibę wybrano Shanghai w Chinach. Przez pierwsze pięć lat na czele banku będzie stał przedstawiciel Indii. Następne kadencję będą pełnili kolejno reprezentanci: Brazylii, Rosji i Chin. Bank BRICS jest otwarty na nowych członków z zastrzeżeniem, że udział krajów BRICS nie może wynosić mnie niż 55%. Głównym celem banku jest dofinansowywanie projektów infrastrukturalnych w krajach rozwijających.
2. CRA Contingent Reserves Arangement. Rezerwa walutowa utworzona w ramach krajów BRICS. Wkład poszczególnych krajów: Chiny – 41 mld, Brazylia, Indie, Rosja – po 18 mld od każdego kraju, Afryka Południowa – 5 mld. Pula rezerw będzie oddzielnie zdeponowana w każdym kraju i przekazywana do innych krajów BRICS na wypadek krótkookresowych problemów z płynnością.

OECD – Organization for Economic Co-operation and Development: Indie nie są członkiem OECD, jednakże współpracują z OECD Centre for Co-operation with Non-Members (CCNM) oraz jako kraj obserwator, w przypadku niektórych komitetów. Ze względu na znaczenie, jakie Indie odgrywają w gospodarce światowej, zostały one uznane przez OECD za jedno z 5 państw (obok Brazylii, Chin, Indonezji i Republiki Południowej Afryki), z którymi OECD postanowiło zacieśnić kontakty w ramach „Enhanced Engagement”. W ramach tej bliższej współpracy Indie posiadają m.in. prawo do uczestnictwa w komitetach OECD, podlegają regularnym statystycznym badaniom ekonomicznym, mają dostęp do instrumentów ekonomicznych, a dane dotyczące gospodarki indyjskiej są zintegrowane w ramach raportów statystycznych oraz systemów informatycznych organizacji.

Inne organizacje: Indie są m.in. członkiem ONZ (w latach 2021-2022 Indie zasiadają w Radzie Bezpieczeństwa ONZ) i szeregu wyspecjalizowanych organizacji systemu Narodów Zjednoczonych, Ruchu Państw Niezaangażowanych (NAM),  Światowej Organizacji Turystycznej (WTrO), członkiem Banku Światowego (IBRD - International Bank for Reconstruction and Development), Międzynarodowego Funduszu Walutowego (IMF) i Azjatyckiego Banku Rozwoju (ADB) oraz International Atomic Energy Agency (IAEA), ISA – International Solar Alliance.

Indie są też członkiem następujących ważniejszych organizacji ekonomicznych:

 •            SAARC - South Asian Association for Regional Cooperation – Południowoazjatyckie Stowarzyszenie Współpracy Regionalnej,

•             BISMET-EC - Bangladesh-India-Myanmar-Sri Lanka-Thailand Economic Cooperation – inicjujący współpracę gospodarczą pomiędzy trzema krajami SAARC i dwoma członkami ASEAN,

•             IOR-ARC - Indian Ocean Rim Association for Regional Cooperation – traktowane jako regionalne forum do rozwoju warunków współpracy gospodarczej krajów basenu Oceanu Indyjskiego,

•             ESCAP - Economic and Social Council for Asia and the Pacific – w 2001 r. Indie wprowadziły na forum ESCAP projekty umów dot. rozwoju infrastruktury, jak np. Asian Land Transport & Infrastructure Development (ALTID),

•             G20 (Indie obejmą przewodnictwo w G20 w 2023 r.), G-15, G-24 i G-77 – występujące jako strony dialogu Północ-Południe,

•             CHOGM - Commonwealth Heads of Government Meeting – członek od 1947,

•             ASEAN Regional Forum - od 1996 Indie zaakceptowane zostały jako tzw. „full-dialog partner”.

Do 4 listopada 2019 r, Indie uczestniczyły w negocjacjach porozumienia RCEP - Regional Comprehensive Economic Partnership, ostatecznie nie przystąpiły jednak do niego. Sugerowaną przyczyną wycofania z porozumienia, jest obawa przed zalewem rynku tanimi produktami z Chin, głównie z sektora produkcji i rolnictwa. RCEP to regionalne porozumienie o wolnym handlu pomiędzy krajami ASEAN a Australia, Chinami, Japonią, Nową Zelandią, Południową Koreą i Indiami. RCEP potencjalnie (przy udziale Indii) obejmuje 45% światowej populacji oraz 40% światowego handlu.

Stosunki gospodarcze z Unią Europejską

Współpraca Unia Europejska–Indie: UE łączy z Indiami silne partnerstwo strategiczne, realizowane są systematycznie szczyty liderów UE-Indii, kontynuowane są dwustronne dialogi, podejmowane próby współpracy nad reformą WTO.

Istotnym elementem współpracy gospodarczej między UE a Indiami są negocjacje w sprawie umowy o wolnym handlu (FTA). Formalnie rozpoczęły się w czerwcu 2007 r., jednak rozmowy z indyjskim partnerem okazały się bardzo trudne, były kilkukrotnie zawieszane, ostatnio w sierpniu 2015 r. w związku z zablokowaniem przez UE dostępu do wspólnego rynku dla 700 indyjskich leków generycznych. Negocjacje wznowiono 18 stycznia 2020 r. Nie wyznaczono ostatecznej daty zakończenia rokowań na temat  FTA między UE a Indiami.

Szczyt UE–Indie 30 marca 2016 r.: 30 marca 2016 r. odbył się w Brukseli 13. szczyt UE–Indie. Premier Indii Narendra Modi spotkał się z przewodniczącymi Rady Europejskiej Donaldem Tuskiem i Komisji Europejskiej Jean Claudem Junckerem. Podczas szczytu doszło do wznowienia rozmów na temat negocjowanej od 2007 roku umowy o wolnym handlu między Unią Europejską a Indiami, która miałaby znieść ograniczenia we wzajemnym dostępie do rynków. Przywódcy zatwierdzili plan działania UE–Indie 2020 zawierający konkretne priorytety na najbliższych 5 lat w kwestiach, takich jak handel i inwestycje, energia, klimat, woda oraz migracja. W tym kontekście przyjęto wspólną deklarację o partnerstwie wodnym UE–Indie oraz deklarację o partnerstwie w dziedzinie czystej energii i klimatu, co jest konsekwencją programu działania na rzecz zrównoważonego rozwoju do 2030 r. oraz postanowień paryskiego porozumienia klimatycznego z 11 grudnia 2015 r. UE i Indie ustanowiły również wspólny plan w zakresie migracji i mobilności. Ponadto, uzgodniono iż Europejski Bank Inwestycyjny przekaże Indiom długofalową pożyczkę w kwocie 450 mln euro z przeznaczeniem na  infrastrukturę, budowę linii metra w Lucknow. Wsparcie to ma zasadnicze znaczenie dla zrównoważonego ekologicznie rozwoju społecznego i gospodarczego w Indiach.

Poszerzenie zakresu współpracy gospodarczej utrudnia brak przełomu w negocjacjach umowy o wolnym handlu i inwestycjach. UE zależy na zawarciu ambitnego i kompleksowego porozumienia, tak jak w przypadku Japonii, Korei Południowej, Singapuru czy też Wietnamu. Optymistycznie w tym względzie zakończyły się  szczyty UE-IN pierwszy zrealizowany w dniu 17 lipca 2020 r. w warunkach pandemii Covid 19 w formule videokonferencji oraz ostatni w dniu 8 maja 2021 r. w Porto w formule hybrydowej. W szczególności odnosi się to do utworzenia mechanizmu dialogu wysokiego szczebla dot. handlu i inwestycji (na poziomie wiceprzewodniczącego KE, komisarza ds. handlu i ministra handlu IN). Dzięki dialogowi handlowemu i inwestycyjnemu na wysokim szczeblu wynikła perspektywa i nadzieja na postęp w zawarciu umowy o wolnym handlu. W duchu zbieżności interesów w ramach rozmów na ww. szczytach liderzy UE i Indii skoncentrowali się na trzech tematach: Covid-19 i odbudowie dobrobytu gospodarczego, dwustronnych stosunkach oraz kwestiach regionalnych i bezpieczeństwa. UE podkreśliła wolę odgrywania większej roli w regionie, w którym położone są Indie. Zgodzono się poprawić warunki dla handlowców i inwestorów, wezwano do ambitnych działań w dziedzinie klimatu i środowiska, oraz współpracy w celu wdrażania technologii cyfrowych. UE jest partnerem trwałej modernizacji Indii, w tym poprzez inwestycje Europejskiego Banku Inwestycyjnego o wartości ponad 4 miliardów euro.  UE i Indie będą rozwijać konsultacje w zakresie bezpieczeństwa i obrony. Zintensyfikowana będzie współpraca w celu zwalczania terroryzmu i zagrożeń cybernetycznych. Europol i jego indyjski odpowiednik połączą siły w celu zwalczania przestępczości zorganizowanej. Wzmocnione zostanie bezpieczeństwo morskie, zwłaszcza na Oceanie Indyjskim, gdzie przepływa 40 proc. wspólnego handlu. Unia Europejska podpisała niedawno porozumienie Euratom-Indie, która zacieśnia współpracę w zakresie badań i rozwoju na rzecz pokojowego wykorzystania energii jądrowej.

UE jest największym partnerem handlowym i inwestycyjnym Indii. Jednocześnie Indie odpowiadają tylko za 2 proc. wartości handlu zewnętrznego Unii. To potencjalny obszar znacznego przyszłego wzrostu. UE zauważa, iż IN zwiększają bariery w handlu, anulują porozumienia inwestycyjne, podwyższają cła i ograniczają liczbę zamówień publicznych. Niektóre z tych środków nie są wymierzone przeciwko UE, jednak mimo tego wywołują  wiele skutków ubocznych. Pandemia Covid-19 przyniosła szanse na zrewidowanie łańcuchów dostaw, jednak najpierw konieczna jest praca nad wyjściem z kryzysu ekonomicznego i przeciwdziałanie praktykom protekcjonistycznym. Nowa koncepcja otwartej strategicznej autonomii UE (open strategic autonomy) jest obok otwartej gospodarki kluczowym celem UE i obejmuje dywersyfikację łańcuchów produkcji i dostaw, zapewnienie strategicznego gromadzenia zapasów, a także wspierania produkcji i inwestycji w Europie. UE obserwuje rozwój sytuacji w IN i odnosi wrażenie , że IN skłonne są traktować Europę jako gospodarkę uzupełniającą. Jednak przyciąganie inwestycji z Europy poprzez stosowanie 100% taryf importowych nie jest właściwą drogą. Wysokie cłą nakładane przez IN na samochody i części samochodowe niejako zmuszają przedsiębiorstwa europejskie do inwestowania i produkcji w innych państwach, w tym gł. w Chinach. Krótkoterminowo kluczową kwestią w relacjach UE-IN wydaje się być wynegocjowanie umowy inwestycyjnej IPA, a w dłuższej perspektywie umowy o wolnym handlu (FTA). Poważne pogorszenie stosunków z ChRL oraz problemy gospodarcze i walka z pandemią Covid 19 skłaniajaą władze indyjskie do pogłębienia współpracy z UE. A obawy przed autorytarnymi Chinami i napięcia w systemie międzynarodowym (rywalizacja USA-CHRL, paraliż WTO) wzmocniły pozycję Indii jako ważnego dla UE partnera, podzielającego wartości demokratyczne i popierającego wolny handel i multilateralizm. Utrzymanie pozytywnej dynamiki stosunków UE-Indie będzie zależało od rozwoju sytuacji w Indiach, w tym gotowości do inwestowania w nowoczesną i konkurencyjną gospodarkę, stanowiska wobec umowy inwestycyjnej i handlowej (IPA, FTA), a także stanu demokracji i przestrzegania praw człowieka w tym państwie.         

Unia Europejska pozostaje obecnie największym partnerem handlowym Indii, a obecna wymiana kształtuje się na poziomie 100 mld USD. Pozytywnie kształtują się perspektywy współpracy z UE. Nowe Delhi rozpoczęło przygotowania do kolejnego szczytu UE-Indie zaplanowanego w Portugalii w maju 2021 r. Ponadto, indyjski minister handlu i przemysłu przesłał propozycje do swego odpowiednika w Brukseli w s. prac dialogu wysokiego szczebla ds. handlu i inwestycji. 

Umowy i porozumienia regulujące kontakty gospodarcze:

● Umowa o partnerstwie i rozwoju z 1994 r. (Cooperation Agreement between the European Union and the Republic of India on Partnership and Development), wprowadzająca KNU. Równocześnie z ww. Umową podpisano Joint Political Statement, które stanowi podstawę instytucjonalną dialogu politycznego UE – Indie.

● Agreement between the European Economic Community and the Republic of India on cane sugar z 1975 roku, określająca kwoty importowe, ceny gwarantowane oraz procedury stosowane przy imporcie cukru trzcinowego na terytorium UE.

● Memorandum of Understanding between the European Community and the Republic of India on arrangements in the area of market access for textile product between the European Union and the Republic of India – Agreed Minutes, które nakładają na eksporterów wyrobów włókienniczych do UE obowiązek uzyskania licencji eksportowych. Od 1 stycznia 2006 roku kwoty importowe nie obowiązują.

● Umowa o współpracy naukowo–technicznej z 23 listopada 2001 roku (Science and Technology Agreement), weszła w życie w 2002 roku, obejmuje współpracę w takich dziedzinach jak: ochrona zdrowia, rolnictwo, zarządzanie surowcami naturalnymi oraz buduje ramy prawne w zakresie ochrony własności intelektualnej. Na podstawie tej umowy naukowcy indyjscy mają prawo dostępu do europejskich programów badawczo-rozwojowych, przy zachowaniu zasady wzajemności.

● W 2002 roku Komisja Europejska przyjęła dokument programowy Country Strategy Paper Towards India 2002-2006., który tworzy ramy dla rozwoju współpracy gospodarczej pomiędzy UE a Indiami w ww. okresie. Główne punkty programu dotyczą współpracy z Indiami w zakresie tworzenia środowiska przyjaznego prowadzeniu działalności gospodarczej, rozwój zarządzania, rozwój nauki i technologii, pomoc w zakresie tworzenia ustawodawstwa gospodarczego, otwarcie na gospodarkę światową, rozwój szkolnictwa, usług medycznych i ochrony środowiska. Na realizację ww. celów UE przeznaczyła 225 mln EUR w okresie 5 lat.

● Umowa o współpracy w sprawach celnych z 28 kwietnia 2004 roku (Customs Cooperation Agreement), ustanawiająca mechanizm wymiany informacji w sprawach celnych, system zapobiegania przemytowi oraz gwarantuje pomoc UE dla Indii w ustanawianiu standardów międzynarodowych, przy stosowaniu przepisów i procedur celnych.

● Aktualnie negocjowane jest porozumienie dotyczące współpracy w sprawach transportu morskiego.

Ramy prawno-traktatowe współpracy gospodarczej UE – Indie:

· Umowa o partnerstwie strategicznym UE – Indie z listopada 2004,

Pomiędzy Indiami a Polską obowiązują następujące umowy gospodarcze:

• Umowa w sprawie ruchu telekomunikacyjnego zawarta między Rządem PRL a Rządem Republiki Indii z 29.09.1956 r.;
• Umowa między Rządem PRL a Rządem Republiki Indii w sprawie współpracy żeglugowej z 27.06.1960 r.;
• Umowa o współpracy gospodarczej między Rządem PRL a Rządem Indii z 07.05.1960 r.;
• Druga Umowa o współpracy gospodarczej między Rządem PRL i Rządem Indii z 16.11.1962 r.;
• Trzecia Umowa o współpracy gospodarczej między Rządem PRL a Rządem Indii z 25.01.1965 r.;
• Umowa między Rządem PRL a Rządem Republiki Indii o komunikacji lotniczej z 25.01.1977 r.;
• Umowa o współpracy gospodarczej, przemysłowej i technicznej między Rządem PRL a Rządem Republiki Indii z 25.01.1977 r.(umowa formalnie nie weszła w życie ale jest stosowana);
• Umowa między Rządem PRL a Rządem Republiki Indii w sprawie unikania podwójnego opodatkowania i zapobiegania uchylaniu się od opodatkowania w zakresie podatków od dochodu z 21.06.1989 r.;
• Protokół między Rządem RP a Rządem Republiki Indii o zmianie Umowy między Rządem PRL a Rządem Republiki Indii w sprawie unikania podwójnego opodatkowania i zapobiegania uchylaniu się od opodatkowania w zakresie podatków od dochodu, sporządzonej w Warszawie dnia 21 czerwca 1989 r., podpisana w dniu 29 stycznia 2013 r.
• Umowa między Rządem RP a Rządem Republiki Indii o współpracy w dziedzinie nauki i techniki z 12.01.1993 r.;
• Umowa między Rządem RP a Rządem Republiki Indii o popieraniu i ochronie inwestycji z 07.10.1996 r.;
• Umowa między Rządem Rzeczypospolitej Polskiej a Rządem Republiki Indii dotycząca współpracy w dziedzinie obronności z 17.03.2003 r.;
• Umowa między Rządem RP a Rządem Rep. Indii o współpracy gospodarczej z 19.05.2006 r.;
• Umowa między Rządem Rzeczypospolitej Polskiej a Rządem Republiki Indii o współpracy w dziedzinie turystyki z 24.09.2009 r.
• Umowa między Rządem Rzeczypospolitej Polskiej a Rządem Republiki Indii o współpracy w dziedzinie zdrowia i medycyny z dnia 24 kwietnia 2009 r.
• Umowa między Rządem RP a Rządem Rep. Indii o koprodukcji audiowizualnej z dnia 4 lipca 2012 r.
• Umowa między MRiRW RP a Ministerstwem Rolnictwa i Dobrostanu Rolników Republiki Indii o współpracy w dziedzinie rolnictwa z 27.04.2017 r.

Dwustronna wymiana handlowa

W kontekście perspektyw i możliwości współpracy należy wskazać, iż Indie to najszybciej rozwijająca się gospodarka wśród krajów G20. Na lata 2022-23 prognozuje się wzrost PKB Indii o 7,2%. Indie będą trzecią gospodarką globu przed 2030 r. W najbliższym czasie Indie staną się rynkiem o największej populacji na świecie. Ponad 800 mln mieszkańców to osoby poniżej 35. roku życia. Prognozuje się, że do 2025 r. liczebność indyjskiej klasy średniej wzrośnie do 550 mln osób, a jednocześnie do 2030 r. populacja miejska wzrośnie do 590 mln osób. Klasa średnia i wyższa, która powinna być obiektem szczególnego zainteresowania polskich przedsiębiorców to w Indiach około 20% ludności, tj. połowa populacji Unii Europejskiej.

Przyszłość ma produkcja w Indiach, sprzedaż technologii, know-how, linii produkcyjnych, maszyn. Szczególnie w formule joint venture z lokalnym partnerem. Istnieją możliwości współpracy w branżach, w których polskie firmy mają już wyrobioną markę, jak np.:

· zielone technologie – metody uzdalniania wody pitnej, zagospodarowania ścieków, zanieczyszczeń przemysłowych i śmieci,

· rolnictwo i przetwórstwo rolno-spożywcze – Polska posiada konkurencyjną ofertę dla rynku indyjskiego w takich dziedzinach jak hodowla i przetwórstwo kurczaków, chłodzenie i pakowanie produktów spożywczych oraz linii do produkcji soków owocowych i warzywnych, dżemów i innych przetworów. Indie planują rozwinięcie szeregu centrów chłodniczych dla żywności i zabiegają o zagranicznych inwestorów;

· górnictwo – podziemne i odkrywkowe w zakresie budowy kompletnych obiektów (w tym kopalń i zakładów wzbogacania węgla), dostawy maszyn i urządzeń górniczych oraz usług i robót dla indyjskiego górnictwa węglowego;

· przemysł obronny – w zakresie współpracy kooperacyjnej, transferu technologii i rozwijania współpracy naukowo-badawczej (R&D); · sprzęt medyczny – z uwagi na rozbudowującą się indyjską służbę zdrowia, zarówno państwową jak i prywatną z ponad miliardowym rynkiem potencjalnych pacjentów i konsumentów materiałów medycznych i higienicznych.

Wymiana handlowa polsko-indyjska

Źródło: https://insigos.mpit.gov.pl/

2021: Udział koksu i półkoksu lekko spadł do 27,7% polskich eksportów do Indii i osiągnął wartość 316 mln USD. Silniki turboodrzutowe, turbośmigłowe oraz inne turbiny gazowe odpowiadały za 18,2% eksportów – 207,3 mln USD. Eksporty gum syntetycznych o wartości 63,2 mln USD odpowiadały za 5,55% eksportu. Świeże jabłka – 7,22 mln USD

W kategorii importów również dominują turbiny gazowe za 210 mln USD, a różne rodzaje żelaza i stali razem za 377 mln USD, a produkty z nich za 104 mln USD. Odzież dzianinowa oraz nie dzianinowa za 270 mln USD.

2020: Eksport koksu i półkoksu o wartości 192 mln USD odpowiadał za 28,8% eksportów do Indii. Inne główne produkty eksportowe to elektrody węglowe i grafitowe o wartości 41,8 mln USD, odpady żelazne i miedziane o wartości odpowiednio 28,7 i 15,9 mln USD. Gumy syntetyczne o wartości 25,6 mln USD odpowiadały za 3,85% eksportów.

Za 13,1% importów z Indii odpowiadała odzież o łącznej wartości 233,4 mln USD. Żelazo i stal oraz produkty z nich wykonane zaimportowane do Polski były warte 190,3 mln USD, obuwie skórzane – 88,2 mln USD, a produkty farmaceutyczne – 73,3 mln USD.

2019: Główne towary eksportowe odpowiadające za 50% eksportu do Indii to: koks i półkoks za 190 mln USD, turbiny gazowe inne niż silniki turboodrzutowe i turbośmigłowe o mocy do 5000 kW za 51 mln USD, kauczuk styrenowo butadienowy za 24,5 mln USD, różne odpady i złom żeliwa i stali za 29 mln USD, elektrody węglowe za 24 mln zł, a także odpady i złom mosiądzu za 20,6 mln USD, brzytwy, maszynki do golenia i żyletki za 17,6 mln USD, jabłka świeże (nie na sok) za 14,9 mln USD, części do wyciągów i przenośników za 10 mln USD oraz części do turbin na parę wodną za 10 mln USD.

Jeśli zaś chodzi o główne towary importowe (30% wartości importu) na pierwszym miejscu jest obuwie skórzane o podeszwie gumowej za 139 mln zł, różne leki ze składników zmieszanych za 82 mln USD, części i akcesoria do samochodów za 73 mln USD, koszulki i t-shirty za 61,5 mln USD, tytoń nieprzetworzony za 51 mln USD, a także związki heterocykliczne z azotem (do produkcji leków lub barwników) za 50 mln USD, wyroby ze stali nierdzewnej – sztaby i pręty, kątowniki kształtowniki i profile za 43,3 mln USD, wyroby z żeliwa lub stali niestopowej – walcowane za 39 mln USD, zestawy ubraniowe głównie suknie z włókien sztucznych, za 39 mln USD oraz torebki, portfele, portmonetki, walizki, teczki itp. za 39 mln USD.

2018: W 2018 r. nastąpił dynamiczny wzrost eksportu do Indii o 11,3% r/r, który osiągnął poziom 819,6 mln USD. Import z Indii spadł o 12,4% r/r do 2,12 mld USD, a co za tym idzie obniżyły się też o 6,9% obroty handlowe, które wyniosły w 2018 r. 2,94 mld USD. Indie zajmowały 28. miejsce na liście największych partnerów handlowych Polski w 2018 r. – były 36. rynkiem eksportowym i 26. importowym. Polska - podobnie jak cała Unia Europejska - odnotowuje deficyt handlowy w relacjach z Indiami. Zwiększenie polskiej sprzedaży do Indii w 2018 r. wynikało ze wzrostu eksportu wyrobów metalurgicznych (o 36%), wyrobów przemysłu chemicznego (o 23%), produktów mineralnych (o 34%) i wyrobów przemysłu lekkiego (o 17%).

2017: W pierwszym półroczu 2017 najważniejszymi pozycjami w eksporcie były koks i półkoks oraz węgiel retortowy o wartości 51,4 mln USD oraz kauczuk syntetyczny za 25,8 mln USD. Uwagę zwraca wzrost eksportu artykułów rolno-spożywczych, w tym świeżych jabłek, o 112%. Natomiast w imporcie dominowały chemikalia organiczne o wartości 257,7 mln USD, choć widoczny jest spadek ich importu o 20% w porównaniu z pierwszym półroczem 2016 r.

Wg. danych za rok 2019, obroty handlowe między Polską a Indiami rok do roku spadły o 3,6% i wyniosły 2,86 mld USD. Najwyższy wynik w ujęciu względnym osiągnięty został w roku 2017 gdy wartość obrotów wyniosła prawie 3,2 mld USD. Spadek nastąpił głownie po stronie eksportu o 10%, nieznacznie po stronie importu o 0,7%. Saldo obrotów od lat pozostaje ujemne. Patrząc na sumę obrotów wymiany hz za 9 m-cy 2021 r. należy oczekiwać, iż będzie to rok rekordowy mimo utrudnień czasu pandemii.  

Wzajemne inwestycje

Indie są w Azji najważniejszym rynkiem docelowym dla inwestycji z Polski. Według danych Narodowego Banku Polskiego Indie zajmują pierwsze miejsce w Azji jako lokalizacja polskich inwestycji bezpośrednich, a kraj ten jest na piątym miejscu spośród największych azjatyckich inwestorów bezpośrednich w Polsce.

Według danych Narodowego Banku Polskiego polskie inwestycje bezpośrednie w Indiach to 243,2 mln USD netto na koniec 2019 r. Z kolei wartość indyjskich inwestycji bezpośrednich w Polsce wyniosła na koniec 2019 r. 101,3 mln USD (źródło: NBP;).

W 2021 r. polskie firmy zainwestowały w Indiach 98,3 mln USD (w 2020 – 11 mln USD, w 2019 r. – 93,2 mln USD, w 2018 r. - 21,9 mln USD, w 2017 r. – 22,4 mln USD). Wartość polskich inwestycji bezpośrednich w Indiach to 318,7 mln USD na koniec 2021 r. (za 2020 r. – 261,5 mln, za 2019 r. - 243,2 mln, a za 2017 r. - 246,6 mln). W 2021 r. indyjskie firmy zainwestowały w Polsce 46,2 mln USD, w 2020 r. było to 8,8 mln USD, w 2019 r. - 93,9 mln USD[1] (w 2018 r. wycofały 12,6 mln USD, w 2017 r. odnotowano napływ - 20,1 mln USD). Wartość indyjskich inwestycji bezpośrednich w Polsce na koniec 2021 r. wyniosła 126 mln USD (97,7 mln USD za 2020 r; 101,3 mln USD za 2019 r; za 2018 r. - 74,9 mln, a za 2017 r. - 93,5 mln).

Dochód osiągnięty przez podmioty polskie z tytułu PIZ w Indiach to: w 2021 r. – 64,1 mln USD, w 2020 r. – 37,2 mln USD, w 2019 r. - 29,2 mln USD, w 2018 r. - 25,7 mln USD, a w 2018 r. - 12,8 mln USD.  W analogicznych okresach firmy indyjskie osiągnęły dochód z tytułu ZIB w Polsce w wysokości: w 2021 r. – 29,6 mln USD, w 2020 r. – 19,5 mln USD,  w 2019 r. - 77,0 mln USD, w 2018 r. - 13,0 mln USD, a w 2017 r. - 17,5 mln. USD.

Źródło: https://www.nbp.pl/home.aspx?f=/publikacje/pib/pib.html

https://www.nbp.pl/home.aspx?f=/publikacje/zib/zib.html

Inwestycje indyjskie w Polsce wyceniane są na ponad 3 mld USD, na które składają się takie firmy jak ArcelorMittal, Videocon, Escorts, Strides Arcolab, Ranbaxy, EsselPropack, KPIT Cummins, Zensar Technologies Ltd, Tata Consultancy Services, HCL Technologies Ltd, Infosys and Wipro, Jindal Stainless, Berger Paints India, UFLEX i Glenmark Pharmaceuticals, Rishab Instruments (nabyte Lumel) i CRISIL.
Całkowite polskie inwestycje w Indiach szacowane są na 672 mln USD.  Ważne polskie firmy obecne w Indiach: TZMO SA (sprzęt sanitarny 200 mln USD), CanPack (opakowania, 200 mln USD), Famur (górnictwo, 75 mln USD), GeofizykaToruń (geologia, 50 mln USD), Ekolog (zielona technologia, USD 50 mln USD), Solaris (zielony transport, 50 mln USD), BBT (obrona 50 mln USD), Meble Forte (meble, 2,3 mln USD), Thaiger Nutraceuticals (odżywianie, 0,6 mln USD), Maflow (autoparts, w trakcie oceny), Inglot (kosmetyki w trakcie oceny).

Współpraca regionalna

Ambasada RP w New Delhi obserwuje rosnące zainteresowanie władz samorządowych nawiązywaniem współpracy na poziomie regionalnym. Województwo Małopolskie posiada porozumienie o współpracy ze stanem Andhra Pradeś,  Województwo Lubelskie ze stanem Pendżab, Województwa Podkarpackie i Mazowieckie z Gudżaratem, Województwo Wielkopolskie ze stanem Karnataka a Województwo Śląskie z Bengalem Zachodnim.

Współpraca samorządów gospodarczych

Współpraca samorządowa rozwija się coraz dynamiczniej.

W Polsce funkcjonują dwie bilateralne izby gospodarcze: Polsko - Indyjska Izba Gospodarcza z siedziba w Poznaniu oraz Indyjsko-Polska Izba Gospodarcza z siedzibą w Warszawie.

Dodatkowo niektóre polskie izby samorządu gospodarczego mają podpisane umowy o współpracy ze swoimi indyjskimi parterami.

W opublikowanym wspólnie przez World Bank i International Finance Corporation rankingu „Doing Business 2020” za rok 2019, grupującym gospodarki przyjazne dla prowadzenia biznesu, na 190 sklasyfikowane kraje Indie zajęły 63 pozycję (od 2016 awans z pozycji 130, Polska – 40 miejsce, spadek z 27 rok wcześniej). W stosunku do wyników z roku poprzedniego Indie awansowały z pozycji 77 (100 za rok 2017).

https://www.doingbusiness.org/en/rankings

Największego postępu dokonano w zakresie pozwoleń budowlanych oraz  – skok o 25 pozycji  oraz w zakresie oceny szans na odzyskanie środków związanych z ogłoszeniem przez krajowe podmioty niewypłacalności +56 (dzięki wdrożeniu Insolvency and Bankruptcy Code). W przypadku spadków są to zmiany niewielkie, jednak bardziej niepokojąca wydaje się w tym świetle niezmienna słaba pozycja w zakresie przestrzegania kontraktów 163.

Niemniej Bank Światowy uznał w swoim raporcie Indie jako jedno z top 10 improvers, trzeci rok z rzędu.

Dostęp do rynku dla polskich towarów i usług

Rynek indyjski jest rynkiem trudnym. Istotnymi utrudnieniami w handlu są:

• często występujące przepisy utrudniające lub eliminujące obrót towarem importowanym,
• skomplikowanie i niejasne procedury celne,
• często zmieniające się wymogi co do sprowadzonych towarów, dotyczy głównie żywności,
• wysoki poziom barier ochronnych (cła i podatki),
• liczne bariery pozataryfowe,
• możliwość arbitralnych decyzji urzędniczych, podejmowanie ich w dowolnym czasie, lub nie podejmowanie w ogóle (czasami może oznaczać to paraliż jakichkolwiek działań),
• zawiły system gospodarczych regulacji prawnych ( konieczność uzyskiwania w licencji eksportowych i importowych powoduje, że nawet dużym firmom nie opłaca się dokonywać jednostkowego importu),
• utrudnienia w pozyskiwaniu walut na import,
• duża ilość postępowań antydumpingowych,
• uprzywilejowanie producentów krajowych przy zamówieniach rządowych.

Dostęp do rynku pracy

W Indiach pracuje wielu cudzoziemców, ale pracują oni na ogół dla firm zagranicznych posiadających w tym kraju swoje oddziały, bądź jako konsultanci w firmach indyjskich. Praca w Indiach poza stanowiskami wysokokwalifikowanymi i menedżerskimi nie jest atrakcyjna finansowo.

Średnie wynagrodzenie w Indiach to dla 45% zatrudnionych mniej niż 130 USD miesięcznie, 12$ mniej niż 65 USD, mniej niż ¼ zarabia powyżej 260 USD miesięcznie, na podstawie Periodic Labour Force Survey (PLFS) 2017-18.

Ambasada otrzymuje sygnały o przewlekłym załatwianiu pozwoleń na pracę. Obcokrajowcy mogą udawać się do Indii w interesach lub do pracy na podstawie wiz wydawanych przez indyjskie ambasady i konsulaty. Istnieje możliwość uzyskania wiz wielokrotnych, ważnych na okres do pięciu lat. Nie jest już konieczne uzyskiwanie pozwoleń na zatrudnienie zagranicznego personelu technicznego na okres do jednego miesiąca.

Obcokrajowiec pozostający w Indiach przez okres dłuższy niż 180 dni musi otrzymać Świadectwo Rejestracji / Kartę Czasowego Pobytu z Biura Rejestracji Obcokrajowców (FRRO1) w stanie, w którym przebywa. Po świadectwo to należy się zwrócić w ciągu 14 dni od daty przybycia do Indii. Posiadacze takiego dokumentu będą musieli przedstawić zaświadczenie z Urzędu Podatkowego przy wyjeździe z Indii.

Nabywanie i wynajem nieruchomości

Zakupem nieruchomości rządzi Foreign Exchange Management Act.

Na rynku działają znani pośrednicy w wynajmowaniu nieruchomości, jak CB Richard Ellis, Jones Lang LaSalle itp. Indyjskie prawo zezwala na nabywanie nieruchomości w celu prowadzenia działalności gospodarczej.

• Foreign Exchange Management (Current Account Transactions) Rule, 2000
• Foreign Exchange Management (Permissible Capital Account Transactions) Regulations, 2000
• Foreign Exchange Management (Transfer or Issue of any Foreign Security) regulations, 2004
• Foreign Exchange Management (Foreign currency accounts by a person resident in India)Regulations, 2000
• Foreign Exchange Management (Acquisition and transfer of immovable property in India) regulations, 2018
• Foreign Exchange Management (Establishment in India of branch or office or other place of business) regulations, 2000
• Foreign Exchange Management (Manner of Receipt and Payment) Regulations, 2016
• Foreign Exchange Management (Export of Goods and Services) regulations, 2000
• Foreign Exchange Management (Realisation, repatriation and surrender of Foreign Exchange) regulations, 2000
• Foreign Exchange Management (Possession and Retention of Foreign Currency) Regulations, 2000
• Foreign Exchange ( Adjudication Procedure and Appeals) rules,
• Foreign Exchange Management (Borrowing and Lending) Regulations, 2018
• Foreign Exchange Management (Cross Border Merger) Regulations, 2018
• Foreign Exchange Management (Transfer or Issue of Security by a Person Resident Outside India) Regulations, 2017
• Foreign Exchange Management (Remittance of Assets) Regulations, 2016
• Foreign Exchange Management (Deposit) Regulations, 2016
• Foreign Exchange Management (Establishment in India of a branch office or a liaison office or a project office or any other place of business) Regulations, 2016

System zamówień publicznych

System zamówień publicznych w Indiach zdecydowanie preferuje firmy miejscowe. Sprawa dostępu do zamówień publicznych jest jednym z najtrudniejszych problemów w prowadzonych negocjacjach w sprawie umowy gospodarczej między Indiami a Unią Europejską.

W trakcie aktualizacji.

Administracja gospodarcza

Samorządy gospodarcze

Oficjalna prasa ekonomiczna

Placówki dyplomatyczne-konsularne RP i PAIH w Indiach oraz Indii w RPi:

Ambasada RP w Nowym Delhi
50-M Shantipath, Chanakyapuri
New Delhi - 110 021
Tel. 00 91 11 414 96 900
E-mail: newdelhi.amb.sekretariat@msz.gov.pl

Konsulat Generalny RP w Mumbaju
Nirmal Building, 11A, 11th Floor,
241/242 Backbay Reclamation, Nariman Point
400 021 Mumbaj 
E-mail: mumbaj.kg.sekretariat@msz.gov.pl
Telefon: +91 22 228 526 31
Telefon: +91 22 228 526 41

Ambasada Indii w Warszawie
ul. Myśliwiecka 2,
00-459 Warszawa
Tel. 00 48 22 540 00 00
E-mail: inf.warsaw@mea.gov.in