Powrót

Archiwum Richarda Demarco wzbogaci zbiory Muzeum Sztuki w Łodzi

16.12.2025

Muzeum Sztuki w Łodzi - dzięki dofinansowaniu ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego - finalizuje proces pozyskania archiwum Richarda Demarco, szkockiego kuratora, artysty i promotora sztuki z Edynburga. Archiwum jest jednym z najważniejszych zbiorów dokumentujących międzynarodowy obieg sztuki współczesnej od lat 60. XX wieku. Do Łodzi przyjechały już pierwsze transporty zawierające archiwalia dotyczące współpracy Richarda Demarco z Josephem Beuysem oraz dzieło Franka Phellana, wchodzące w skład kolekcji.

Archiwum Richarda Demarco wzbogaci zbiory Muzeum Sztuki w Łodzi, fot. Danuta Matloch/MKiDN

W konferencji prasowej prezentującej pierwsze nabytki z archiwum wzięli udział: Marta Cienkowska, ministra kultury i dziedzictwa narodowego, Joanna Skrzydlewska, marszałkini województwa łódzkiego oraz Daniel Muzyczuk, dyrektor Muzeum Sztuki w Łodzi. Z uczestnikami wydarzenia online połączył się prof. Richard Demarco.

Dziś do polskich zbiorów publicznych trafia kolekcja o wyjątkowej skali i znaczeniu dla sztuki współczesnej, budowana przez ponad sześćdziesiąt lat – konsekwentnie i świadomie. Jej wartość nie polega na tym, że łączy dzieła z pełną dokumentacją ich obiegu. Dzięki temu pozwala śledzić procesy artystyczne, decyzje kuratorskie i sieć relacji, które kształtowały sztukę drugiej połowy XX wieku w Europie – mówiła Marta Cienkowska, ministra kultury i dziedzictwa narodowego podczas konferencji prasowej. – Szczególnie istotny jest polski wymiar tej kolekcji. Archiwum Richarda Demarco zawiera oryginalne materiały dotyczące obecności polskiej sztuki w międzynarodowym obiegu – w tym dokumentację działań Tadeusza Kantora i Teatru Cricot 2 podczas Festiwalu Edynburskiego, a także ślady długofalowej współpracy z artystami takimi jak Magdalena Abakanowicz, Jerzy Bereś, Edward Krasiński, Józef Robakowski czy Zbigniew Warpechowski. Dla zbiorów sztuki współczesnej w Polsce oznacza to konkretne wzmocnienie zasobu badawczego i archiwalnego – dodała.

Ministra Marta Cienkowska spotkała się z prof. Richardem Demarco w sierpniu br. podczas wizyty w Edynburgu z okazji Focus on Poland – pierwszego w historii Edinburgh International Festival cyklu koncertów prezentujących polską muzykę i polskich twórców. Jednym z tematów spotkania było wzbogacenie zbiorów Muzeum Sztuki w Łodzi o archiwum wybitnego szkockiego kuratora, artysty i promotora sztuki z Edynburga.

Archiwum Richarda Demarco

Archiwum stanowi unikatowy zapis międzynarodowej historii sztuki współczesnej, jak również świadectwo wieloletnich związków Richarda Demarco z Muzeum Sztuki w Łodzi oraz środowiskiem łódzkiej awangardy. Zawiera dokumentację artystycznych podróży, działań performatywnych, projektów land artu, niezwykle bogatą korespondencję z artystami, kuratorami i instytucjami z całego świata, a także dzieła sztuki. Do Muzeum Sztuki trafi zbiór składający się z ponad 1 300 prac artystek i artystów, z którymi współpracował Richard Demarco, a także zajmujące 865 kartonów archiwum, obejmujące dokumenty oraz księgozbiór.

Zakup 11 prac z kolekcji był możliwy dzięki realizacji projektu „Rozbudowanie kolekcji Muzeum Sztuki w Łodzi – Zakup prac z kolekcji Richarda Demarco”, dofinansowanego kwotą 500 tys. zł ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego w ramach programu „Narodowe kolekcje sztuki współczesnej – Interwencje 2025”. Wśród zakupionych prac znalazły się dzieła:

  • Iana Hamiltona Finlay’a - „Pocket Sculpture”, „Sea and Land”, „Location of stones”, „The Wall”, „A Classical Landscape: Arcades, Asphodel, Startled Fawn”, „Evening Will Come They Sew The Blue Sail”,
  • Josepha Beuysa - zespół 12 fotografii bez tytułu,
  • Horii Bernea – „4 x ¼ = Slogan”,
  • Franka Phelana – „Gurnards Head”, „Brown and Pink”, „March Hare”.

Znaczenie archiwum dla Muzeum Sztuki w Łodzi

Pozyskanie Archiwum Richarda Demarco jest ważnym wydarzeniem w najnowszej historii Muzeum Sztuki w Łodzi. Umożliwia rozwinięcie kolekcji sztuki współczesnej, a także otwiera nowe pola badań nad międzynarodową wymianą artystyczną, którą Demarco współtworzył i dokumentował przez ponad sześć dekad.

Dar Richarda Demarco wpisuje się w tradycję budowania kolekcji Muzeum Sztuki w duchu międzynarodowej solidarności artystycznej, zapoczątkowanej przez Grupę a.r. Przekazanie tej kolekcji można porównać z kluczowymi momentami w dziejach muzeum, takimi jak dar Mateusza Grabowskiego (1975), legendarna akcja „Polentransport” Josepha Beuysa (1981), wymiana amerykańska (1982) czy trwająca donacja „Dary przyjaźni” (2025).

Dowiedz się więcej

» Spotkanie ministry Marty Cienkowskiej z prof. Richardem Demarco w Edynburgu w sierpniu br.

» Projekt „Rozbudowanie kolekcji Muzeum Sztuki w Łodzi – Zakup prac z kolekcji Richarda Demarco”: https://msl.org.pl/rozbudowanie-kolekcji-muzeum-sztuki-w-lodzi-zakup-prac-z-kolekcji-richarda-demarco

Zdjęcia (9)

{"register":{"columns":[]}}