Tematem przewodnim polskiej prezydencji w Radzie Unii Europejskiej w pierwszej połowie 2025 roku jest sytuacja młodych artystek i artystów oraz profesjonalistów z sektora kultury i branż kreatywnych na europejskim rynku pracy. To istotne wyzwanie dla przyszłości kultury europejskiej, dlatego zleciliśmy opracowanie "Analizy sytuacji młodych artystów na rynku pracy w państwach członkowskich UE".

Analizę na zlecenie Ministerstwa przygotował prof. Marek Krajewski z Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu. Przedstawiamy jej wyniki.

Przygotowując się do objęcia przewodnictwa w Radzie UE, przeanalizowaliśmy dotychczasowe działania prezydencji innych państw członkowskich oraz instytucji unijnych. Szczególną uwagę zwróciliśmy na rosnącą potrzebę wsparcia młodych twórców, którzy – mimo wykształcenia i potencjału – napotykają liczne bariery na początku swojej drogi zawodowej. W listopadzie 2023 roku Parlament Europejski przyjął rezolucję dotyczącą sytuacji społeczno-zawodowej artystów, jednak problem młodych twórców wciąż pozostaje na marginesie polityki kulturalnej UE.

Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego zleciło opracowanie „Analizy sytuacji młodych artystów na rynku pracy w państwach członkowskich UE”, którą przygotował prof. Marek Krajewski z Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu. Analiza była prowadzona w okresie od czerwca do listopada 2024 roku i stała się podstawą do opracowania projektu Konkluzji Rady UE w sprawie młodych artystów.

Z analizy wynika, że choć udział absolwentów uczelni artystycznych wśród wszystkich absolwentów szkół wyższych w krajach UE wynosi średnio 4%, ich sytuacja zawodowa jest szczególnie trudna. Młodzi artyści często pracują w niestabilnych warunkach, bez formalnych umów, z ograniczonym dostępem do systemów zabezpieczenia społecznego i bez perspektyw na trwałą pozycję zawodową. Występują także znaczące różnice w podejściu poszczególnych państw do określenia statusu zawodowego artysty i oferowania im wsparcia na początku kariery.

Jednym z głównych problemów zidentyfikowanych w analizie jest brak spójnych i porównywalnych danych w skali europejskiej. Pomimo tego udało się wskazać kluczowe wyzwania oraz sformułować wnioski, które mogą stać się podstawą do wspólnych działań państw członkowskich.
Dokument został zaprezentowany przez autora 8 kwietnia 2025 roku, podczas drugiego dnia nieformalnego spotkania ministrów kultury UE w Warszawie. 

Zachęcamy do zapoznania się z pełną wersją analizy.