24 marca 1944 r. niemieccy żandarmi rozstrzelali rodzinę Ulmów z Markowej – Józefa i jego żonę Wiktorię, będącą w zaawansowanej ciąży, oraz ich sześcioro dzieci – za udzielenie schronienia dwóm żydowskim rodzinom. Od 2017 r. – z inicjatywy Prezydenta RP – 24 marca obchodzimy Narodowy Dzień Pamięci Polaków ratujących Żydów pod okupacją niemiecką, aby upamiętnić wszystkich Polaków, którzy wykazali się ogromnym heroizmem w czasach, kiedy za udzielenie pomocy Żydom groziła kara śmierci.

List wicepremiera, ministra kultury i dziedzictwa narodowego prof. Piotra Glińskiego

Szanowni Państwo,

dzisiaj w całej Polsce wspominamy wszystkich tych bohaterów, którzy z narażeniem własnego życia nieśli pomoc Żydom w kraju najbardziej dotkniętym niewyobrażalnym okrucieństwem niemieckiego nazizmu. Jednak to właśnie w Markowej możemy w szczególny sposób poczuć grozę tamtych lat, kiedy lęk o życie własne i swoich bliskich musiał ustępować temu, co nazywamy godnością człowieka. Heroizm i krew wszystkich Sprawiedliwych nakładają na nas obowiązek nie tylko należytego czczenia Ich pamięci, ale także, a może przede wszystkim, przekazywania wiedzy o takich ludziach jak Józef i Wiktoria Ulmowie. Wiedzy o postawach, które stały się trwałym elementem polskiej tożsamości narodowej. Temu celowi służy działające od sześciu lat Muzeum w Markowej - instytucja, która doskonale wywiązuje się z niełatwego przecież zadania odpowiedzialnej edukacji w tej jakże ważnej dla Polski i świata dziedzinie.

Szanowni Państwo,

choć mówię to z ogromnym bólem, to zdaję sobie sprawę, że prawdopodobnie niestety nigdy nie będziemy w stanie upamiętnić wszystkich Polaków niewahających się poświęcić życia własnego i swoich rodzin dla ratowania współobywateli żydowskiego pochodzenia. Pragnę jednak zapewnić, że Państwo Polskie nie będzie ustawać w wysiłkach, aby listę tych bohaterów wypełniać jak najskrupulatniej.

Z wyrazami szacunku
Piotr Gliński

Szczegółowe informacje o obchodach Narodowego Dnia Pamięci Polaków Ratujących Żydów pod okupacją niemiecką https://www.gov.pl/web/kultura/narodowy-dzien-pamieci-polakow-ratujacych-zydow-pod-okupacja-niemiecka3