Dla Ukrainy

Współpraca na szczeblu rządowym

23 lutego (dzień przed inwazją Federacji Rosyjskiej na Ukrainę) w MKiDN został powołany specjalny zespół koordynujący wszystkie działania pomocowe dla Ukrainy (w zakresie, za który odpowiada resort kultury i kierowany przez wicepremiera Piotra Glińskiego Komitet Do Spraw Pożytku Publicznego).
Wicepremier, minister kultury i dziedzictwa narodowego prof. Piotr Gliński jest w stałym kontakcie z ministrem kultury i polityki informacyjnej Ukrainy Ołeksandrem Tkaczenką. Jedną z kluczowych dla Ukrainy spraw jest zablokowanie nadawania rosyjskich mediów propagandowych za pośrednictwem platform satelitarnych. Tematem rozmów ministrów jest również konkretne wsparcie, jakiego Polska może udzielić Ukrainie w dziedzinie kultury i dziedzictwa, a także polityki medialnej.
Wicepremier Piotr Gliński zaapelował 4 marca br. do UNESCO o wykluczenie lub przynajmniej zawieszenie Rosji w pracach Międzyrządowego Komitetu Ochrony Światowego Dziedzictwa Kulturalnego i Naturalnego UNESCO oraz zmianę kraju sesji Komitetu.
MKiDN podtrzymuje swoje poparcie dla apelu ministra Tkaczenki o nałożenie sankcji na Rosję w dziedzinie kultury i ograniczenie jej aktywności międzynarodowej w tym wymiarze. Polska opowiada się za pozbawieniem Rosji członkostwa w UNESCO. Takie stanowisko przekazała m.in. wiceminister Wanda Zwinogrodzka podczas nieformalnego spotkania ministrów kultury Unii Europejskiej, które odbyło się w dniach 7-8 marca w Angers we Francji.
Wobec zbrodni wojennych dokonywanych przez Rosjan w Ukrainie minister kultury Piotr Gliński zarekomendował instytucjom kultury wstrzymanie się od wszelkiej współpracy z przedstawicielami świata kultury Federacji Rosyjskiej oraz prezentacji dzieł kultury rosyjskiej i rosyjskich twórców.
Z inicjatywy ministra kultury i dziedzictwa narodowego prof. Piotra Glińskiego ministrowie kultury ośmiu europejskich państw – Polski, Litwy, Łotwy, Estonii, Słowacji, Czech, Słowenii i Rumunii, przyjęli wspólne stanowisko, w którym apelują o objęcie Rosji pełnymi sankcjami w obszarze kultury.
13 kwietnia wicepremier, minister kultury i dziedzictwa narodowego Piotr Gliński spotkał się z ambasadorem Ukrainy w Polsce Andrijem Deszczycą. Tematem spotkania było wsparcie dla ukraińskich instytucji kultury i pomoc dla ludzi kultury, którzy w wyniku wojny znaleźli się na terenie Polski.
22 kwietnia na zaproszenie ministra kultury i polityki informacyjnej Ukrainy Ołeksandra Tkachenki, wicepremier, minister kultury i dziedzictwa narodowego prof. Piotr Gliński oraz minister kultury Litwy Simonas Kairys złożyli wizytę na Ukrainie. Celem spotkania ministrów było wsparcie Ukrainy w przeciwdziałaniu agresji Federacji Rosyjskiej w obszarze kultury i informacji.
12 maja w siedzibie MKiDN z udziałem wicepremiera prof. Piotra Glińskiego oraz wiceministra kultury dr. Jarosława Sellina, odbyło się pierwsze spotkanie polsko-ukraińsko-litewskiej grupy roboczej ds. digitalizacji dziedzictwa kulturowego na Ukrainie. Polski rząd na wniosek wicepremiera Piotra Glińskiego zadeklarował przeznaczenie na potrzeby Funduszu 1 mln euro z budżetu państwa będącego w dyspozycji Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego. Fundusz ma wspierać proces digitalizacji obiektów dziedzictwa kulturowego na Ukrainie oraz stworzenie cyfrowej platformy ich archiwizacji, ochrony, rozwoju, rozpowszechniania i popularyzacji. Jednocześnie zaproponowano stronie ukraińskiej możliwość przeprowadzenia szkolenia z zakresu dobrych praktyk i standardów inwentaryzacji cyfrowej archiwizacji i digitalizacji zbiorów muzealnych.
2 czerwca w Kijowie Minister Kultury i Dziedzictwa Narodowego prof. Piotr Gliński oraz Minister Kultury i Polityki Informacyjnej Ukrainy Oleksandr Tkaczenko podpisali memorandum o współpracy w obszarze pamięci narodowej. W dokumencie Polska i Ukraina zadeklarowały dążenie do rozwijania współpracy oraz podkreśliły znaczenie przyjaznych stosunków i zaufania między stronami w zakresie zachowania pamięci narodowej.
9 czerwca w wystąpieniu z okazji 50. rocznicy uchwalenia Konwencji o ochronie światowego dziedzictwa UNESCO wicepremier prof. Piotr Gliński zaapelował do międzynarodowej społeczności o zapewnienie stałej pomocy Ukrainie w obliczu rosyjskiej agresji na ten kraj. Zaznaczył, że Rosja łamie wszystkie konwencje dotyczące prowadzenia działań wojennych, a poprzez niszczenie dziedzictwa kultury na Ukrainie dąży do unicestwienia tego narodu i osłabienia jego ducha. Podkreślił, że Ukraina walczy nie tylko o swoją wolność, ale także wolność całego cywilizowanego świata.
18 czerwca Minister Kultury i Dziedzictwa Narodowego RP oraz Zarząd Telewizji Polskiej wyrazili ubolewanie nad faktem, iż Europejska Unia Nadawców w sposób arbitralny odebrała ukraińskiemu nadawcy publicznemu UA:PBC prawo organizacji Konkursu Piosenki Eurowizji w 2023 roku i rozpoczęła rozmowy w sprawie organizacji tego wydarzenia z brytyjskim BBC.
29 czerwca Wicepremier prof. Piotr Gliński wziął udział w spotkaniu ministrów kultury we Lwowie. W wydarzeniu wzięło udział dziesięciu ministrów kultury reprezentujących: Polskę, Czechy, Estonię, Litwę, Łotwę, Mołdawię, Rumunię, Słowację, Ukrainę i Węgry.
Podczas wizyty we Lwowie Minister Kultury i Dziedzictwa Narodowego wraz z Andrijem Sadowym, merem Lwowa, złożył kwiaty na płycie głównej pod Pomnikiem Chwały oraz pod Pomnikiem Ukraińskiej Armii Halickiej. Wspólnie oddali również hołd żołnierzom poległym w trwającej wojnie z Rosją - Pawłowi Kostiukowi i starszemu sierżantowi o nazwisku Lisiw - składając wieńce na ich grobach.
Podczas międzynarodowej konferencji poświęconej odbudowie Ukrainy – Ukraine Recovery Conference (URC 2022), która odbyła się w Lugano w Szwajcarii w dniach 4-5 lipca wicepremier Piotr Gliński prezentował stanowisko Polski. Podkreślił m.in. że Polska jest gotowa odegrać aktywną rolę w powojennej odbudowie Ukrainy poprzez zaangażowanie we współpracę ze stroną ukraińską na poziomie zarówno rządowym, regionalnym i lokalnym, jak i pozarządowym.
15 lipca, z inicjatywy Stałych Przedstawicielstw przy ONZ trzech państw – Rzeczypospolitej Polskiej, Republiki Albanii i Ukrainy, odbyło się posiedzenie Rady Bezpieczeństwa Organizacji Narodów Zjednoczonych poświęcone zniszczeniom w obszarze dziedzictwa kulturowego na Ukrainie spowodowanym agresją Rosji. Celem spotkania było zaprezentowanie społeczności międzynarodowej rozmiaru strat poniesionych przez Ukrainę w obszarze dziedzictwa kulturowego, opracowanie metod dokumentacji zbrodni rosyjskich na ukraińskiej kulturze oraz wypracowanie metod pomocy zagrożonym zabytkom i dziełom kultury materialnej przez agendy ONZ i państwa członkowskie organizacji.
10 sierpnia wicepremier, minister kultury i dziedzictwa narodowego prof. Piotr Gliński spotkał się z Wasylem Zwaryczem, ambasadorem Ukrainy w Polsce. Tematem spotkania było m.in. wsparcie udzielane przez Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego ukraińskim instytucjom kultury oraz pomoc dla ludzi kultury, którzy w wyniku wojny znaleźli się na terenie Polski.
15 sierpnia wicepremier Piotr Gliński wspólnie z ambasadorem Ukrainy uczcił pamięć żołnierzy ukraińskich walczących po polskiej stronie w czasie wojny polsko-bolszewickiej przed pomnikiem Żołnierzy Ukraińskiej Republiki Ludowej, Obrońców Ukrainy i Polski na Cmentarzu Prawosławnym na Woli.
Podczas spotkania ministrów kultury, badaczy, strategów, artystów i ludzi kultury z całego świata w ramach 6. edycji Edinburgh International Culture Summit (EICS) w szkockim Edynburgu (26-28.08.2022) strona polska brała aktywny udział w zamkniętej dyskusji w formule okrągłego stołu dotyczącej wsparcia ukraińskiej kultury w czasie wojny oraz w sesji plenarnej. Wicepremier Gliński zaapelował o większe zdecydowanie we wdrażaniu sankcji, przede wszystkim wobec rosyjskich mediów.
31 sierpnia wicepremier Piotr Gliński spotkał się w Warszawie z ministrem kultury i polityki informacyjnej Ukrainy Ołeksandrem Tkaczenką. Wśród tematów poruszonych podczas rozmowy znalazły się m.in. kwestie dotyczące przygotowań do pierwszego spotkania grupy roboczej ds. współpracy w obszarze pamięci narodowej, rozwój narzędzi wsparcia dla kultury i mediów na Ukrainie oraz wyniki rozmów szefa ukraińskiego resortu kultury w Paryżu i Berlinie.
8 września Minister Kultury i Dziedzictwa Narodowego wziął udział w sesji plenarnej pt. „Europa w obliczu wojny i jej konsekwencji” podczas Forum Ekonomicznego w Karpaczu.
16 września Minister Kultury i Dziedzictwa Narodowego wziął udział w konsultacjach międzyrządowych w Wilnie, gdzie podkreślił, że polsko-litewska współpraca wiąże się nie tylko ze wspólnymi projektami, ale także ze wspólnym stanowiskiem wobec agresji Federacji Rosyjskiej na Ukrainę.
12 października Wiceprezes Rady Ministrów, minister kultury i dziedzictwa narodowego prof. Piotr Gliński przyjął delegację ukraińskiego Ministerstwa Kultury i Polityki Informacyjnej, której przewodniczyła wiceminister Anastasiia Bondar. Wśród tematów spotkania znalazły się m.in. kwestie związane z digitalizacją zasobów kultury i dziedzictwa na Ukrainie.
Minister Kultury i Dziedzictwa Narodowego wziął udział w VI Międzynarodowym Forum „Kreatywna Ukraina” organizowanym w dniach 7-8 grudnia przez Ministerstwo Kultury i Polityki Informacyjnej Ukrainy. Głównym tematem Forum były rola i rozwój przemysłów kreatywnych w czasie wojny.
Prof. Piotr Gliński wziął udział w premierowym pokazie filmu „Erase the Nation” („Wymazać Naród”) w reż. Tomasza Grzywaczewskiego. Dokument, pokazujący zniszczenia dokonane przez wojska Federacji Rosyjskiej od 24 lutego 2022 r. na dziedzictwie kulturowym Ukrainy, został zrealizowany na zlecenie Narodowego Instytutu Dziedzictwa w ramach działań Centrum Pomocy dla Kultury na Ukrainie.
Wicepremier, minister kultury i dziedzictwa narodowego prof. Piotr Gliński zainaugurował warsztaty pod nazwą „Zwalczanie nielegalnego handlu ukraińskimi dobrami kultury: szkolenie w zakresie budowania potencjału dla organów ścigania” w Warszawie w dniach 18-20 stycznia z inicjatywy UNESCO i polskich partnerów
20 stycznia 2023 r. wicepremier, minister kultury i dziedzictwa narodowego prof. Piotr Gliński spotkał się w Warszawie z ministrem kultury i polityki informacyjnej Ukrainy Ołeksandrem Tkaczenką. Tematem roboczego spotkania była dalsza współpraca Polski i Ukrainy w zakresie wspierania ochrony dziedzictwa kulturowego na Ukrainie.
Ponadto MKiDN wprowadziło zmiany w ramach nowelizacji ustawy o pomocy Ukrainie, poprzez dodanie nowych przepisów mających na celu możliwość finansowania zadań związanych z: zabezpieczaniem obiektów historycznych lub zabytkowych w Ukrainie oraz digitalizacją obiektów i niematerialnego dziedzictwa kulturowego.

Pomoc w zabezpieczaniu zbiorów na Ukrainie

Ministerialny zespół ds. pomocy Ukrainie w dziedzinie kultury z udziałem Narodowego Instytutu Dziedzictwa organizuje i koordynuje pomoc polskich instytucji muzealnych i kulturalnych dla Ukrainy i uchodźców wojennych.

Centrum Pomocy dla Kultury na Ukrainie zorganizowane w Narodowym Instytucie Dziedzictwa jest operacyjnym trzonem zespołu ds. pomocy Ukrainie w dziedzinie kultury, powołanego w Ministerstwie Kultury i Dziedzictwa Narodowego dzień przed wybuchem wojny w Ukrainie. Centrum koordynuje (krajowe i zagraniczne) inicjatywy ratujące zasoby kulturalne Ukrainy, prowadzi działalność informacyjną i edukacyjną o ukraińskim dziedzictwie kulturowym, w szczególności o jego stratach wywołanych działaniami wojennymi. Współpracuje z narodowymi instytucjami kultury, muzeami, archiwami państwowymi i bibliotekami, m.in. Narodowym Instytutem Polskiego Dziedzictwa Kulturowego za Granicą POLONIKA, Zakładem Narodowym im. Ossolińskich, Fundacją Dziedzictwa Kulturowego, Polską Fundacją Narodową, Rządową Agencją Rezerw Strategicznych, konserwatorami zabytków oraz innymi instytucjami i od początku kwietnia pomogło już ponad 100 ukraińskim instytucjom kultury. Wcześniejsza pomoc, organizowana bezpośrednio przez muzea, archiwa, biblioteki i inne instytucje objęła kilkadziesiąt instytucji. Samo tylko Centrum wysłało ponad 800 palet transportów z materiałami do zabezpieczenia archiwaliów, zabytków i muzealiów o łącznej wartości ponad miliona euro. Kolejne transporty są organizowane w koordynacji z potrzebami komunikowanymi przez stronę ukraińską.

17 stycznia odbyła się premiera filmu dokumentalnego w reżyserii Tomasza Grzywaczewskiego pt. „Wymazać Naród”. Film zrealizowany na zlecenie Narodowego Instytutu Dziedzictwa, ukazuje rosyjskie zbrodnie na dziedzictwie kulturowym Ukrainy, jak również sposoby zabezpieczania i próby ochrony niszczonych obiektów.

W dniach 18-20 stycznia 2023 roku w Warszawie, Narodowy Instytut Dziedzictwa we współpracy z UNESCO zorganizował warsztaty pod nazwą „Fighting the illicit trafficking of Ukrainian cultural property: capacity-building training for law enforcement” (Zwalczanie nielegalnego handlu ukraińskimi dobrami kultury: szkolenie w zakresie budowania potencjału dla organów ścigania). W szkoleniu wzięli udział funkcjonariusze straży granicznej oraz służb celnych państw graniczących z Ukrainą – Polski, Słowacji, Węgier, Rumunii i Mołdawii. W roli prelegentów wystąpią ukraińscy specjaliści oraz przedstawiciele polskich instytucji, zwalczających nielegalny obrót dziełami sztuki, jak również eksperci z Interpolu, UNESCO, WCO (World Custom Organisation) oraz ICOM (International Council of Museums). Celem warsztatów była wymiana doświadczeń w zakresie zwalczania nielegalnego wywozu, przywozu i przenoszeniu własności dóbr kultury w związku z trwającą wojną w Ukrainie.

W zabezpieczanie dóbr kultury na Ukrainie włączyła się także czynnie Narodowy Instytut Dziedzictwa Kulturowego za Granicą POLONIKA, który zabezpieczył 230 obiektów zabytkowych oraz wykonał skanowanie kilkudziesięciu obiektów na Ukrainie, w tym drewnianych cerkwi objętych wspólnym polsko-ukraińskim wpisem na listę dziedzictwa UNESCO. Zabezpieczenia dostosowane były do typów obiektów:

elewacje zabezpieczano rusztowaniami osłonowymi: ażurowe siatki typu ogrodzeniowego (ażurowe panele ogrodzeniowe), w dolnych partiach worki z piaskiem;
rzeźby kamienne: owijano kocami gaśniczymi, następnie obudowane zostały przymocowanymi do podłoża klatkami zespawanymi z metalowych rurek lub kształtowników, z dachem spadzistym wysokim), ścianki wypełnione siatką metalową;
rzeźby drewniane: owijano wełną mineralną (w przypadku przechowywania w miejscu suchym) i kocami gaśniczymi, tkaninami niepalnymi;
witraże były zabezpieczane od zewnątrz płytami OSB (ewentualnie blachą) z zachowaniem dystansu od witraża;
ołtarze dokładnie owijano wełną mineralną i kocami gaśniczymi, tkaninami niepalnymi, związywane niepalnymi linkami lub taśmami;
obrazy sztalugowe mniejsze - zdejmowano, owijano tkaniną/kocem i deponowano w bezpiecznym, suchym pomieszczeniu, a duże (nie nadające się do demontażu) owijane były wełną mineralną i kocami gaśniczymi, tkaninami niepalnymi;
drobne wyposażenie kościołów (monstrancje, krzyże, relikwiarze itp.) były owijane tkaninami przepuszczającymi powietrze i deponowane w kryptach lub piwnicach, w skarbach lub kasach ogniotrwałych;
zaopatrzenie czterech XVIII-wiecznych drewnianych cerkwi z obwodu lwowskiego w system sygnalizacji przeciwpożarowej.

W celu zabezpieczenia wykorzystano m.in.:

ponad 270 gaśnic,
ponad 250 koców gaśniczych,
niemal 5 tysięcy metrów kwadratowych specjalnych membran paroprzepuszczalnych,
prawie 6,5 tysięcy metrów agrowłókniny.

Wielowymiarowe wsparcie oferowane przez instytucje kultury i archiwa państwowe

Biblioteka Narodowa

Od wybuchu wojny Biblioteka Narodowa pozostaje w stałym kontakcie z Biblioteką Narodową Ukrainy, a także z innymi bibliotekami – przede wszystkim w Kijowie, Charkowie i we Lwowie. Monitoruje stan tych placówek, zbiera informacje nt. poniesionych strat, organizuje i przekazuje niezbędną pomoc poprzez Centrum Pomocy dla Kultury na Ukrainie. Dla Biblioteki Narodowej Ukrainy im. Władimira Wernadskiego w Kijowie BN zakupiła 300 gaśnic wodno-mgłowych i proszkowych. Dostarczyła także do Biblioteki Narodowego Uniwersytetu im. Karazina w Charkowie i Państwowej Biblioteki Naukowej im. Korolenki w Charkowie transport kocy gaśniczych dla osłonięcia zbiorów, specjalistyczne środki chemiczne do dezynfekcji zawilgoconych woluminów i zabezpieczenia zawilgoconych ścian oraz folię, pozwalającą wysłonić otwory okienne. Kupiono również 100 gaśnic. Narodowa Naukowa Biblioteka Ukrainy im. W. Stefanyka we Lwowie (dawne Ossolineum) otrzymała od BN transport ze sprzętem specjalistycznym - maski przeciwgazowe, filtropochłaniacze i apteczki.

28 lutego 2022 r. dyrektor Biblioteki Narodowej dr Tomasz Makowski skierował do 58 międzynarodowych organizacji bibliotekarskich i bibliotek narodowych apel o wsparcie dla Ukrainy. Biblioteka Narodowa koordynuje pomoc dla bibliotekarzy uciekających z terenów objętych wojną, znajduje w Polsce pomoc w bibliotekach właściwych dla miejsca zamieszkania uchodźców (w tym zatrudnienie), apeluje do bibliotek o przygotowanie kursów języka polskiego dla uchodźców przybywających do Polski, pośredniczy w znalezieniu księgarni, dystrybutorów i wydawnictw mogących dostarczyć książki w języku ukraińskim uchodźcom, przede wszystkim dzieciom. Ponadto BN skierowała do bibliotekarzy i naukowców ukraińskich zajmujących się tematem książki zaproszenie do publikowania tekstów naukowych w czasopismach punktowanych BN, w celu utrzymania więzi z międzynarodowym środowiskiem naukowym oraz wsparcia finansowego poprzez honoraria. Biblioteka Narodowa zorganizowała także bezpłatne kursy języka polskiego dla Ukraińców. Od ich uruchomienia w maju br. zapisało się na nie ponad 1200 osób.

Archiwa Państwowe

Dla archiwistów przybywających do Polski z Ukrainy uruchomiono specjalne punkty kontaktowe w Archiwum Państwowym w Przemyślu oraz Archiwum Państwowym w Lublinie - Oddział w Chełmie. We współpracy ze Stowarzyszeniem Archiwistów Polskich świadczone jest wsparcie w znalezieniu zatrudnienia. Obecnie pod opieką Archiwów Państwowych znajduje się grupa archiwistek z Charkowa, Kijowa, Mikołajowa i Równego.

Archiwa Państwowe odpowiedziały pozytywnie na apel kolegów ukraińskich o wykluczenie zarządów archiwów Federacji Rosyjskiej oraz Białorusi z gremiów międzynarodowych. Międzynarodowa Rada Archiwów na posiedzeniu 10 marca br. na wniosek archiwów ukraińskich, poparty przez inne kraje w tym Polskę, przyjęła rezolucję o zawieszeniu wszelkich relacji z czterema rosyjskimi i białoruskimi instytucjami archiwalnymi o charakterze publicznym.

Polskie Archiwa Państwowe przekazały do Centralnego Państwowego Archiwum Historycznego Ukrainy we Lwowie materiały zabezpieczające archiwalia i sprzęt przeciwpożarowy, do Archiwum Państwowego Obwodu Lwowskiego pudła do zabezpieczenia archiwaliów oraz do Archiwum Państwowego w Tarnopolu regały do przechowywania materiałów archiwalnych.

Archiwum Akt Nowych koordynuje projekt „Mamo, ja nie chcę wojny!!!”, w ramach którego powstała wyjątkowa dwujęzyczna ekspozycja zaprezentowana w drugiej połowie lipca 2022 r. jednocześnie w 33 miastach w Polsce, w których znajdują się siedziby Archiwów Państwowych. Zestawione na niej zostały przechowywane w polskich zasobach historyczne rysunki polskich dzieci z roku 1946, będące zapisem ich przeżyć z czasu II wojny światowej i okupacji niemieckiej 1939-1945 oraz współczesne rysunki dzieci ukraińskich, związane z wojną toczącą się obecnie w Ukrainie, gromadzone na portalu Mom I see war. W ramach współpracy z MSZ wystawa zaprezentowana została także w większości placówek dyplomatycznych RP na całym świecie m.in. przed Parlamentem Europejskim w Brukseli.

Narodowe Archiwum Cyfrowe na swoich serwerach zabezpiecza zagrożoną zniszczeniem podczas działań wojennych dokumentację cyfrową zbiorów należących do lwowskiej organizacji społecznej „Centrum historycznej pamięci”.

Archiwa Państwowe pozytywnie odpowiedziały na apel Państwowej Służby Archiwalnej Ukrainy związany z upowszechnieniem informacji o specjalnym koncie bankowym przeznaczonym do wnoszenia wpłat na rzecz wsparcia ukraińskich archiwów w czasie wojny. Informacja na ten temat pojawiła się na stronie archiwa.gov.pl

Narodowy Instytut Muzyki i Tańca

Narodowy Instytut Muzyki i Tańca (NIMiT) udostępnił na swojej stronie internetowej ankiety zgłoszeniowe dla przybywających do Polski ukraińskich artystów oraz polskich instytucji kultury w celu tworzenia bazy danych zrzeszających środowisko kultury. Od 11.03.2022 za pośrednictwem udostępnionych ankiet spłynęły zgłoszenia od 573 artystów oraz 60 instytucji kultury. W ten sposób Instytut ułatwia artystom z Ukrainy poszukiwanie zatrudnienia w polskich instytucjach kultury.

Od początku marca NIMiT oferuje także pomoc tłumacza języka ukraińskiego dostępną bezpłatnie dla polskich instytucji artystycznych.

Dokładając starań o systemowe wsparcie dla przybywających do Polski artystów ukraińskich, od czerwca NIMiT prowadzi Program zapewniania pomocy obywatelom Ukrainy „wspieraMY UKRAINĘ”. W ramach trzech rodzajów wsparcia (Rezydencja, Stypendium Twórcze, Pobyt Twórczy) rodzime instytucje kultury zapraszają do współpracy artystów ukraińskich, którzy przybyli do Polski w konsekwencji działań wojennych po 24.02.2022r. Okres wsparcia wynosi od 1 do 3 miesięcy. Program trwał do końca 2022 roku, a budżet wynosił 2,3 mln zł pochodzących ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego. Do udziału w Programie zakwalifikowano 38 instytucji, które przyjęły 127 osób. Największym zainteresowaniem cieszy się formuła pobytu twórczego, z którego skorzystały 83 osoby.

Beneficjentami programu „WspieraMY Ukrainę” byli między innymi artyści Młodzieżowej Akademickiej Orkiestry Symfonicznej „Slobozhansky”. W trakcie ich pobytu w Polsce odbyło się wiele koncertów z udziałem orkiestry, m.in. w Katowice Miasto Ogrodów w Katowicach, Sali Koncertowej im. G. Fitelberga w Katowicach, ZPAF Okręg Śląski w Katowicach, Filharmonii Łódzkiej w Łodzi, Akademii Muzycznej im. Karola Szymanowskiego w Katowicach, Narodowym Instytucie Kardiologii w Warszawie, Academia WSB w Dąbrowie Górniczej, Akademii Górniczo–Hutniczej w Krakowie, Domu Muzyki i Tańca w Zabrzu, Centrum Konferencyjnym Stadionu Śląskiego w Chorzowie.

Instytut podjął się organizacji pobytu i koncertów Kyiv Symphony Orchestra w kwietniu 2022 roku oraz pomocy lekarskiej i psychologicznej dla członków orkiestry i ich rodzin.

Od końca maja do połowy sierpnia NIMiT aktywnie włączył się w szeroko zakrojoną organizację działań edukacyjno-artystycznych dla dzieci uchodźców oraz dzieci z ukraińskich domów dziecka zakwaterowanych w ośrodku konferencyjnym koło Rawy Mazowieckiej. W zajęciach MiMiT wzięło udział ok. 1000 dzieci. W efekcie 13 sierpnia 2022 r. odbyło się przedstawienie operowe „Zaporożec za Dunajem” Semena Hułaka, ukraińskiego kompozytora epoki romantyzmu, z udziałem dzieci, instruktorów-artystów oraz zaproszonymi muzykami z Opery w Charkowie.

Od 1 marca NIMIT prowadzi bezpłatne wsparcie psychologiczne online w językach polskim i ukraińskim. Program skierowany jest do artystów ukraińskich, ich bliskich, a także wszystkich osób dotkniętych skutkami wydarzeń wojennych.

Instytut Teatralny im. Zbigniewa Raszewskiego

W pierwszych dniach wojny Instytut uruchomił punkt informacyjny dla środowiska teatralnego z Ukrainy. Jego zadaniem jest usprawnienie wymiany informacji, monitorowanie aktualnych potrzeb oraz zasobów oferowanych przez polskie teatry i organizacje. Dla zgromadzonych wokół Infopointu ukraińskich uchodźców Instytut zorganizował także kilka spotkań integracyjno-warsztatowych.

8 marca Instytut Teatralny ogłosił program rezydencji artystycznych dla twórców i pracowników teatrów w Ukrainie. Schronienie znalazło w sumie 53 uchodźców z Ukrainy w 39 instytucjach przyjmujących w 12 miastach w Polsce.

Instytut zorganizował dla rezydentów potrzebujących pomocy dwie grupy wsparcia psychologicznego w języku ukraińskim, oraz indywidualne konsultacje psychoterapeutyczne. We współpracy ze Szkołą Języka Polskiego Polonicum Uniwersytetu Warszawskiego został również uruchomiony kurs języka polskiego dla uczestników programu, umożliwiający kształcenie na różnych poziomach zaawansowania.

Dodatkowo przeprowadzone zostały dwa cykle warsztatów dot. zagadnień prawnych dostosowanych do potrzeb rezydentów, a także szkolenie online dot. pisania wniosków w języku ukraińskim.

Doroczne wydarzenie IT „Koniec lata na Jazdowie” w roku 2022 poświęcone było m.in. współpracy kulturalnej pomiędzy Polską a Ukrainą. W programie znalazły się spektakle i debaty dla ukraińskiej publiczności, także dzieci. W wydarzeniu brali też czynny udział artyści (w tym rezydenci) z Ukrainy.

Instytut Teatralny wspólnie z Instytutem Ukraińskim oraz IAM 31 października zaprosił widzów na czytanie performatywne „Polski film: poziom A2” – wydarzenie to było elementem długoterminowego projektu przybliżenia środowisk teatralnych Polski i Ukrainy m.in. poprzez tłumaczenia wybranych dzieł współczesnej dramaturgii polskiej.

11 stycznia w siedzibie IT odbyła się reżyserska premiera spektaklu „Gra” Śvitłany Doronchenko, uczestniczki programu rezydencjalnego, wykładowczyni reżyserii w Narodowym Uniwersytecie im. Karpenki Karego w Kijowie. Spektakl został zrealizowany z udziałem studentów reżyserki. Obecnie w IT trwają próby, poprzedzające polską premierę tego spektaklu (planowanej na 24 lutego).

Rezydencje

Instytut Adama Mickiewicza, Centrum Sztuki Współczesnej Zamek Ujazdowski, Zachęta – Narodowa Galeria Sztuki oraz Centrum Rzeźby Polskiej w Orońsku organizują rezydencje artystyczne dla artystów z Ukrainy. Wsparcia udziela również Instytut Teatralny, który dzięki funduszom otrzymanym od Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego rozszerzył funkcjonujący program rezydencji artystycznych o artystów z Ukrainy. Do końca września 2022 roku w rezydencjach wzięło udział 36 artystów (14 osób w Zachęcie, 12 osób w CSW, 10 osób w Centrum Rzeźby Polskiej w Orońsku). Planowana jest kontynuacja w roku 2023.

Instytut Adama Mickiewicza

Instytut Adama Mickiewicza zrealizował zagranicą kilka wydarzeń artystycznych, zwracających uwagę międzynarodowej publiczności na problem wojny na Ukrainie, rosyjską agresję i odpowiedzialność Zachodu. Były to koncerty, wystawy, warsztaty i czytania performatywne. IAM zadbał też o organizację rezydencji artystycznych dla ukraińskich artystów o publikację artykułów specjalistycznych na łamach portalu culture.pl. Działania IAM objęły:

wsparcie prezentacji reportażu o solidarności polskich rodzin z Ukrainą, autorstwa izraelskiej fotografki Michal Chelbin, na łamach prasy międzynarodowej. Artystka w marcu 2022 r., na zaproszenie IAM, odbyła wizytę studyjną w Polsce. Wykonała zdjęcia polskich rodzin wraz z goszczącymi u nich uchodźcami ukraińskimi. Efekty jej pracy opublikowano w czasopismach: „Finacial Times” i „Haaretz”, znalazły się też na wystawie online „In Their Own Words. Ukrainian Refugees staying with Polish Families” w Soho Photo Gallery oraz były prezentowane podczas festiwalu PHOTO IS:RAEL;
rezydencje artystyczne dla twórców z Ukrainy, od kwietnia do listopada 2022 r. We współpracy z Centrum Sztuki Współczesnej Zamek Ujazdowski, Zachętą – Narodową Galerią Sztuki oraz Centrum Rzeźby Polskiej w Orońsku IAM zorganizował miesięczne pobyty 49 artystów (17 osób w Zachęcie, 20 osób w CSW, 12 osób w Orońsku). W efekcie rezydencji odbyło się kilka ekspozycji, wśród nich m.in.: wystawa Lesi Khomenko „This is Ukraine: Defending Freedom“ w Scuola Grande della Misericordia (23.04 - 7.08 2022) podczas Biennale w Wenecji, czy wystawa Ireny Moroz na festiwalu Poznań Art Week 2022 „Miłość & Solidarność” (21.05-4.06.2022);
uruchomienie ukraińskiej sekcji Culture.pl (https://culture.pl/ua), która od czasu inauguracji, w kwietniu 2022 r., odnotowała ponad 70 tys. odsłon. W reakcji na rosyjską agresję na Ukrainę przygotowano też dwa specjalne wydania Culture.pl: „Jesteśmy z Ukrainą!” (3 marca 2022 r.), poświęcone wojnie o duszę Ukrainy – ratowaniu jej kultury, wspólnym tradycjom oraz związkom między kulturą polską, ukraińską i europejską oraz „Kultura a wojna” (10 marca 2022 r.), poświęcone nadziei oraz doświadczeniom wojennym obecnym w kulturze;
koncert polsko-ukraiński, 8 maja 2022 r., zarejestrowany w Domu Kultury KADR w Warszawie i wyemitowany na antenie radia worldwide FM, platformy o międzynarodowym zasięgu. Do wieloletniego programu IAM zatytułowanego „Get Your Jazz Togehter”, którego głównym założeniem jest współpraca pomiędzy polskimi i zagranicznymi muzykami jazzowymi, włączono występ zespołu Sneaky Jesus w składzie: Matylda Gerber (saksofony tenorowy i barytonowy), Maciej Forreiter (gitara), Beniamin Łasiewicki (gitara basowa) i Filip Baczyński (perkusja). Polskim muzykom towarzyszyli jazzowi artyści z Ukrainy: Mariya Mavko (flet, śpiew) oraz Taras Bakovskyi (saksofony sopranowy i tenorowy);
koncert w złotej Sali Herkulessaal w Monachium, 1 czerwca. Ukraińska muzyka została dołączona do programu towarzyszącego wystawie „Cisi buntownicy” / „Stille Rebelen” prezentowanej w stolicy Bawarii. Polski pianista Szymon Nehring, w geście solidarności z Ukrainą, obok muzyki Fryderyka Chopina wykonał przed niemiecką publicznością Elegię op. 41 nr 3, Mykoly Łysenki;
wystawę "Solidarność. Pomoc. Wolność", otwartą 30 sierpnia 2022 roku, w berlińskiej siedzibie Instytutu Pileckiego, która została uzupełniona o wątki ukraińskie (i białoruskie). Narracja ekspozycji, prezentowanej do końca marca 2023 r. przypomina rolę Solidarności i udzielane jej wsparcie, zachęca do refleksji nad współczesnymi wyzwaniami wymagającymi solidarności (i dzisiejszym rozumieniem tego terminu), a także stanowi wyraz wdzięczności dla tych, którzy udzielali wsparcia Polakom. Epilog zaś skłania widza do refleksji nad tym, co dziś znaczy słowo „solidarność” w różnych kontekstach, przede wszystkim najbardziej aktualnym – agresji Rosji na Ukrainę. Na kilku przykładach ukazywana jest niezwykła skala polskiej solidarności z Ukrainą. Ekspozycja powstała we współpracy z Instytutem Pileckiego oraz Ośrodkiem "Pamięć i Przyszłość". Odwiedził ją Prezydent Andrzej Duda 12 grudnia 2022 r.;
wystawę „Zabójstwo do przyjęcia”, 31 sierpnia w Berlinie. W przestrzeni publicznej przy Alexandersplatz, przez dwa tygodnie w formie bilbordów, prezentowano dziewiętnaście nowych prac stworzonych w polsko-ukraińskich parach, przez 18 polskich i 19 ukraińskich artystów. Projekt ten położył nacisk na współpracę artystyczną i instytucjonalną, oddał głos ukraińskim artystom – również tym wciąż pozostającym w samym centrum konfliktu oraz stawiał pytania o przyszłość Europy po rosyjskiej agresji. Instytut Adama Mickiewicza zaprosił do współpracy polskie instytucje, które opiekowały się duetami artystów. To Muzeum Sztuki w Łodzi, Galeria Arsenał w Białymstoku, Galeria Miejska Arsenał w Poznaniu, Galeria Labirynt w Lublinie, Gdańska Galeria Miejska, Międzynarodowe Centrum Kultury w Krakowie, Biuro Wystaw Artystycznych w Zielonej Górze oraz Państwowa Galeria Sztuki w Sopocie. Artystami zaangażowanymi w projekt byli: Yana Bachynska i Piotr Pauk, Anatoliy Belov i Kacper Szalecki, Oleksandr Burlak i Marcin Polak, David Chichkan i Karol Radziszewski, Yaroslav Futymskyi i Ewa Zarzycka, Zukentiy Horobiov i Anna Konik, Alina Yakubenko i Bogdan Babenko, Alevtyna Kakhidze i Piotr Bosacki, Lesia Khomenko i Mikołaj Chylak, Nastia Teor i Kasia Hertz, Katia Libkind i Max Skorwider, Kateryna Lysovenko i Monika Drożyńska, Daniil Nemyrovskyi, Denis Pankratov i Zuzanna Hertzberg, Valentyna Petrova i Lesia Pczołka, Nina Savenko i Ada Rączka, Anna Scherbyna i Liliana Zeic, Larisa Venediktova i Marek Wasilewski, Vova Vorotniov i Zbiok Czajkowski;
ukraińską odsłonę „Polish Plays” - czytania polskich dramatów współczesnych przetłumaczonych na język ukraiński. 31 października wraz z Instytutem Teatralnym Instytut Adama Mickiewicza zorganizował czytanie performatywne wybranych polskich współczesnych tekstów dramatycznych w języku ukraińskim. W wydarzeniu udział wzięli ukraińscy aktorzy i reżyserzy, którzy ówcześnie przebywali w Polsce na rezydencjach artystycznych. Ponadto odbyły się także spotkania z twórcami wybranych dramatów. Polish Plays to wieloletni projekt IAM, który polega na wydawaniu antologii polskich współczesnych dramatów zagranicą. W wyniku wojny na Ukrainie sama publikacja została wstrzymana;
prezentację fotografii Justyny Mielnikiewicz „Ukraina przez to przechodzi”, w dniach 23 listopada - 3 grudnia, podczas festiwalu PHOTO IS:RAEL. Artystka w swoich zdjęciach udokumentowała sytuację obywateli Ukrainy od 2014 roku do maja 2022 roku. W trakcie trwania PHOTO IS:RAEL, najważniejszego festiwalu współczesnej fotografii na Bliskim Wschodzie, przedstawiono również efekty prac powstałych podczas warsztatów fotograficznych dla młodzieży uchodźczej z Ukrainy. Rezydująca w Izraelu ukraińska młodzież pracowała pod okiem Justyny Mielnikiewicz we wrześniu 2022 r.

Zachęta – Narodowa Galeria Sztuki

Dział edukacji Zachęty zorganizował w przestrzeni nieczynnej restauracji świetlicę dla dzieci z Ukrainy. Cykliczne, co dwa tygodnie odbywa się oprowadzanie po wystawach w języku ukraińskim. Prowadzone są też warsztaty „Ornament dwóch kultur” dla rodzin komunikujących się w języku ukraińskim.

Centrum Sztuki Współczesnej Zamek Ujazdowski

Do 26 maja na dziedzińcu Centrum Sztuki Współczesnej Zamek Ujazdowski prezentowana była wystawa „Dzień Zwycięstwa”. Ekspozycja obejmowała czterdzieści plakatów ukraińskiego artysty Andrija Jermolenki oraz polskiego grafika Wojciecha Korkucia, z których większość powstała po 24 lutego 2022 roku jako dokumentacja inwazji Rosji i oporu Ukrainy. Od 9 do 19 czerwca wystawa była prezentowana we Lwowie.

Od 4 listopada 2022 do 12 marca 2023 w CSW prezentowana jest wystawa „Ukraina. Pod innym niebem”. Ekspozycja prezentowana w Centrum Sztuki Współczesnej jest jedną z największych wystaw aktualnej sztuki ukraińskiej organizowanych w Polsce – gromadzi bowiem ponad 200 prac 32 reprezentantów środowiska artystycznego Ukrainy.

CSW przeprowadziło pilotażowy projekt spółdzielni artystycznej polsko-ukraińskiej. W ramach projektu odbyły się spacery tematyczne, wykład performatywny, projekcja filmów i dyskusja.

Centrum Sztuki Współczesnej Zamek Ujazdowski było gospodarzem Konferencji „Wszędzie dobrze, gdzie nas nie ma? Pielęgnowanie relacji transgranicznych pomiędzy ukraińskimi wspólnotami kulturowymi” organizowanej przez CEC ArtsLink i Instytut Ukraiński we współpracy z Open Place. (30.11-2.12.2022)

Od 24.01 do 24.02.2023 r. w Centrum Sztuki Współczesnej Zamek Ujazdowski gości wystawa projektu ArtArmor, która nie tylko w przenośni, ale dosłownie ratuje życie. Znani ukraińscy artyści przekształcili zużyte kamizelki kuloodporne, które uratowały życie ukraińskim żołnierzom, w 12 unikatowych dzieł sztuki o wyjątkowej historii.

Centrum Rzeźby Polskiej w Orońsku

Centrum Rzeźby Polskiej w Orońsku, w ramach wsparcia artystów ukraińskich, postanowiło umożliwić im udział w Triennale Młodych (marzec 2023 r.). W organizacje wydarzenia zaangażowani są kuratorzy z Polski i Ukrainy. Punktem wyjścia do problematyki tegorocznego, jubileuszowego TM jest sytuacja na świecie naznaczonym pandemią, wojną i zmianami klimatycznymi.

Narodowe Centrum Kultury

Już w marcu br. Narodowe Centrum Kultury zorganizowało wystawę „Ukraiński świat Marii Prymaczenko”. Fotografie obrazów znanej ukraińskiej artystki ludowej były eksponowane przed galerią Kordegarda. Prace, dzięki ofiarności mieszkańców, udało się uratować z Muzeum Krajoznawczego w Iwankowie, które 27 lutego spłonęło w wyniku rosyjskiego ataku. W kwietniu w galerii Kordegarda była dostępna wystawa przedstawiająca prace trzech twórców pochodzących z Ukrainy: Oleha Kapustyaka, Nikity Tsoya i Vasyla Savczenki.

Ponadto NCK prowadzi program stypendialny Gaude Polonia. W 2022 r. stypendia przyznano 21 artystom i twórcom z Ukrainy. NCK prowadzi też polsko-ukraińską wymianę młodzieży, w ramach której wsparto 42 projekty, które objęły swoim zasięgiem 1468 dzieci.

Filharmonia Narodowa w Warszawie

Dzięki współpracy Filharmonii Narodowej w Warszawie, Narodowego Instytutu Muzyki i Tańca oraz MKiDN w kwietniu br. ponad 100-osobowa grupa muzyków, pracowników Kyiv Symphony Orchestra i ich rodzin, przyjechała do Polski, przygotowywać się do koncertów po raz pierwszy od początku wojny. 21 kwietnia występem w Warszawie rozpoczęła się europejska trasa koncertowa Orkiestry, która opowiada o bohaterstwie obrońców Ukrainy, dramacie tych, którzy zginęli i jednocześnie daję nadzieję na zwycięstwo.

25 marca 2022 r. Filharmonia zorganizowała Koncert charytatywny na rzecz Narodowej Orkiestry Symfonicznej Ukrainy i Chóru „Dumka”, podczas którego wystąpiła m.in. światowej renomy sopranistka Liudmyla Monastyrska.

26 kwietnia 2022 r. Chór i Orkiestra Filharmonii Narodowej pod batutą Bartosza Michałowskiego wykonały premierowo kompozycję Valentina Silvestrova – ukraińskiego kompozytora – „Psalm na wielki chór mieszany a cappella”.

8 września 2022 r. Chór i Orkiestra Filharmonii Narodowej brała udział w Festiwalu Dni Muzyki Ukraińskiej.

7 października 2022 r. podczas Inauguracji XVI Międzynarodowego Konkursu Skrzypcowego im. H. Wieniawskiego w Poznaniu Filharmonia zaprezentowała premierowe wykonanie utworu „Nova” ukraińskiej kompozytorki Victorii Polevy.

13 października 2022 w Sali Koncertowej FN w Warszawie gościła Narodowa Orkiestra Symfoniczna Ukrainy pod dyrekcją Volodymyra Sirenko. Filharmonia organizowała również koncert tej Orkiestry w Akademii Muzycznej w Katowicach w dniu 14 października.

Filharmonia Łódzka im. Artura Rubinsteina

Filharmonia zorganizowała koncert symfoniczny „Solidarni z Ukrainą”, na który zostali zaproszeni uchodźcy z Ukrainy (18.03.2022 r.). W programie znalazły się dzieła kompozytorów ukraińskich: Mykoły Łysenki i Borysa Latoszyńskiego, a także Tadeusza Bairda.

Obywatele Ukrainy, którzy uciekli do Polski przed wojną, mogą kupić bilety w cenie 1 zł na wydarzenia repertuarowe Filharmonii Łódzkiej, tj.: koncerty symfoniczne i kameralne, recitale fortepianowe i organowe, warsztaty i koncerty z cyklu „Odkrywcy Muzyki” (dla dzieci w wieku 4–8 lat), zajęcia Baby Boom Bum (dla dzieci w wieku 0–3 lata).

Filharmonia zorganizowała dla dzieci z Ukrainy w wieku 7–18 lat warsztaty muzyczne, wokalne, plastyczne, organowe, rękodzieło, a także wycieczki po terenie budynku Filharmonii. W projekcie wzięły udział 233 osoby, dzieci i opiekunowie z 10 miast Województwa Łódzkiego. Filharmonia zapewniła dzieciom i opiekunom transport, ciepły posiłek i opiekę tłumacza języka ukraińskiego.

1 grudnia 2022 r. Filharmonia zrealizowała koncert specjalny z udziałem Młodzieżowej Akademickiej Orkiestry Symfonicznej Ukrainy „Słobożański” w Charkowie. Program wieczoru łączył kanon muzyki polskiej i ukraińskiej: oprócz utworów Chopina, Moniuszki, Wieniawskiego i Pendereckiego zabrzmiały także kompozycje ukraińskich klasyków – Bortniańskiego i Skoryka.

Opera Bałtycka w Gdańsku

W geście solidarności z mieszkańcami Ukrainy Opera Bałtycka wystosowała wiele symbolicznych gestów: wywieszenie flagi ukraińskiej, podczas wydarzenia „Opera? Si!” 26 lutego 2022 r. artysta chóru pochodzenia ukraińskiego Witalij Wydra wykonał pieśń ukraińskiego poety romantycznego Mykhaila Petrenki „Wpatruję się w niebo i rozmawiam z myślami”, zespół Chóru Opery Bałtyckiej w Gdańsku nagrał hymn Ukrainy, przygotowano przypinki z flagą ukraińską dla zespołu obsługi widowni oraz dla widzów Opery.

Siedmiu artystów z Ukrainy otrzymało stypendia twórcze w ramach programu „WspieraMY Ukrainę” Narodowego Instytutu Muzyki i Tańca na okres od listopada do grudnia 2022 r.

Polska Opera Królewska

13 marca 2022 r. Polska Opera Królewska zorganizowała charytatywny koncert pod hasłem #solidarnizukrainą. Soliści z towarzyszeniem zespołu wokalnego oraz zespołu instrumentów dawnych Polskiej Opery Królewskiej Capella Regia Polona pod kierownictwem Krzysztofa Garstki wykonali „Mesjasza” G.F. Haendla. Cały przychód ze sprzedaży biletów został przeznaczony na pomoc dla uchodźców z Ukrainy.

Opera Nova w Bydgoszczy

W Operze prowadzono zbiórki na rzecz uchodźców z Ukrainy. Ponadto Opera Nova przeznaczyła pulę miejsc dla obywateli Ukrainy – zorganizowanych grup, podczas wystawianych w 2022 roku spektakli repertuarowych.

Europejskie Centrum Muzyki im. Krzysztofa Pendereckiego

Kampus Europejskiego Centrum Muzyki im. Krzysztofa Pendereckiego w Lusławicach gościł w ramach rezydencji artystycznej Młodzieżową Akademicką Orkiestrę Symfoniczną Ukrainy „Słobożański” z Charkowa. Pobyty i intensywne próby miały na celu przygotowanie zespołu do koncertów w Polsce oraz w Stanach Zjednoczonych.

Zespół Pieśni i Tańca „Śląsk”

W drugiej połowie maja w siedzibie Zespołu Pieśni i Tańca „Śląsk” im. Stanisława Hadyny gościł Narodowy Zespół Pieśni i Tańca Ukrainy im. Grygoria Wieriowki z Kijowa „Veryovka”. Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego pokryło koszty pobytu ukraińskich artystów, którzy w „mateczniku” „Śląska” przygotowywali się do kolejnych występów w Europie. W czerwcu w siedzibie Zespołu „Śląsk” gościli członkowie Ludowego Zespół Tańca „Barvinok”.

21.11.2022 r. 50–osobowa grupa obywateli Ukrainy z ośrodka Caritas w Częstochowie wzięła udział w warsztatach edukacyjno-artystycznych prowadzonych przez instruktorów i pedagogów Zespołu Pieśni i Tańca „Śląsk” im. S. Hadyny w Koszęcinie.

Zespół Pieśni i Tańca „Śląsk” im. St. Hadyny był partnerem przedsięwzięcia „Kolędnicy z Żytomierza”. Od 11 do 17. 01.2023 gościła w Siedzibie Zespołu grupa 24 osób z Żytomierza na Ukrainie a 13.01.2023 w Sali Balowej koszęcińskiego pałacu artyści zaprezentowali polskie i ukraińskie kolędy i pastorałki. Głównym punktem pobytu „Kolędników z Żytomierza” na Śląsku był udział w Międzynarodowym Festiwalu Kolęd i Pastorałek w Będzinie. Oprócz Koszęcina goście z Żytomierza wystąpią także w Pilicy, Rusinowicach i Bytomiu.

Państwowy Zespół Ludowy Pieśni i Tańca im. T. Sygietyńskiego „Mazowsze” w Karolinie

Na terenie siedziby PZLPiT „Mazowsze” (w zapleczu noclegowym) przyjęto w sumie ponad 300 osób, którym następnie PZLPiT „Mazowsze” pomagał w znalezieniu stałego kwaterunku zarówno w Polsce, jak i zagranicą.

Podczas koncertów Zespołu organizowano zbiórki pieniężne dla uchodźców z Ukrainy. Wielu z zakwaterowanych uchodźców skorzystało z oferowanego im bezpłatnego wstępu na wydarzenia kulturalne odbywające się w sali widowiskowej PZLPiT „Mazowsze” oraz skorzystało z bezpłatnego zwiedzania z przewodnikiem Centrum Folkloru Polskiego „Karolin”, w którym przeprowadzono kilkukrotnie bezpłatne warsztaty taneczne i rękodzielnicze dla wszystkich chętnych obywateli Ukrainy, także z okolicy (w sumie ponad 200 osób we wszystkich wydarzeniach).

Teatr Wielki - Opera Narodowa

Teatr Wielki – Opera Narodowa tuż po rozpoczęciu inwazji rosyjskiej w Ukrainie podjął działania manifestujące wsparcie dla zaatakowanej Ukrainy oraz szereg działań pomocowych i edukacyjnych na rzecz ukraińskich uchodźców. Organizowane były gale i koncerty, z których dochód przeznaczony był na rzecz Ukrainy.

W geście solidarności z ofiarami wojny w Ukrainie Metropolitan Opera w Nowym Jorku oraz Teatr Wielki - Opera Narodowa w Warszawie przy wsparciu MKiDN postanowiły utworzyć Ukrainian Freedom Orchestra. Muzycy tworzący Zespół na co dzień związani są m.in. z Kijowską Operą Narodową, Narodową Orkiestrą Symfoniczną Ukrainy, Orkiestrą Filharmonii Lwowskiej i Operą w Charkowie, a także z takimi zagranicznymi zespołami, jak: Orkiestra Tonkünstler w Wiedniu, Belgijska Orkiestra Narodowa i Królewska Orkiestra Concertgebouw. Pomysłodawczynią utworzenia orkiestry była maestra Keri-Lynn Wilson. Po rezydencji – intensywnym okresie prób – w Teatrze Wielkim - Operze Narodowej odbył się uroczysty koncert inauguracyjny tournée 28 lipca 2022. Koszty organizacji koncertu oraz pobytu muzyków w Warszawie, decyzją Wicepremiera i Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego prof. Piotra Glińskiego, zostały pokryte ze środków MKiDN.

Orkiestra wystąpiła podczas BBC Proms w Londynie (31/07), w Monachium (1/08); podczas Chorégies d’Orange Festival w południowej Francji (2/08); w berlińskim Konzerthausie (4/08); podczas Edinburgh Festival (6/08), w sali koncertowej w Snape Maltings (8/08); na Concertgebouw Festival w Amsterdamie (11/08), w hamburskiej Elbphilharmonie (13/08) oraz National Concert Hall w Dublinie (15/08). 16 sierpnia orkiestra poleciała do Stanów Zjednoczonych, gdzie dała koncerty w nowojorskim Lincoln Center (18 i 19/08) oraz Kennedy Center w Waszyngtonie (20/08).

W ramach współpracy TW–On z NIMiT ufundowane zostały 4 stypendia studentom Akademii Operowej, uchodźcom z Ukrainy.

Dzieci z Ukrainy przebywające w Polsce miały możliwość uczestniczenia spacerze po kulisach Teatru Wielkiego – Opery Narodowej oraz zajęciach edukacyjnych „Spotkania z operą”.

Teatr Wielki im. S. Moniuszki w Poznaniu

Teatr uczestniczył w programie „Rezydencji Artystycznych” – na Rezydencji w Teatrze w miesiącach maj – sierpień 2022 przebywały dwie tancerki baletowe z Ukrainy. Natomiast w ramach programu „WspieraMY Ukrainę” od sierpnia do grudnia 2022 na okres 3 miesięcy Teatr gościł 8 osób z Ukrainy: 4 śpiewaczki, 1 śpiewaka, 1 tancerkę baletową, 1 malarkę/dekoratorkę, 1 reżysera/pedagoga.

Teatr zorganizował 6 koncertów charytatywnych, podczas których występowali artyści z Ukrainy i były zbierane fundusze na pomoc dla artystów oraz ludzi teatru z Ukrainy. Koncerty odbyły się w dniach 13.03.2022, 26.03.2022, 09.04.2022, 18.09.2022, 01.10.2022 oraz 06.11.2022

Narodowy Instytut Muzealnictwa i Ochrony Zbiorów

Narodowy Instytut Muzealnictwa i Ochrony Zbiorów (NIMOZ) na początku kwietnia uruchomił punkt kontaktowy dotyczący pomocy ukraińskim muzealnikom. Dzięki tym działaniom dotychczas zarejestrowane zostały 33 inicjatywy wpierające Ukrainę realizowane przez 152 polskie muzea i instytucje realizujące zadania muzealne. Działania te obejmowały zarówno niesienie pomocy instytucjom muzealnym na terenie Ukrainy m.in. poprzez organizowanie transportów humanitarnych i dostarczanie materiałów służących zabezpieczaniu obiektów i kolekcji ukraińskich dóbr kultury, jak też wsparcie obywateli Ukrainy znajdujących schronienie przed wojną na terenie Polski m.in. poprzez zorganizowanie oferty kulturalnej w języku ukraińskim, czy zaoferowanie staży i stypendiów dla ukraińskich muzealników. NIMOZ dostosował swoją ofertę szkoleniową umożliwiając uczestnictwo w szkoleniach obywatelom Ukrainy. W dniach 27-28 października 2022 r. Instytut zorganizował szkolenie w języku ukraińskim „Краща практика диджиталізації (оцифровування) музейних колекцій у Польщі” („Dobre praktyki digitalizacji muzealiów w Polsce”). W szkoleniu wzięło udział ponad 190 osób z Ukrainy.

Muzea

W akcję pomocy dla Ukrainy włączyły się polskie muzea. W niemal wszystkich muzeach państwowych organizowano zbiórki darów oraz przekazywano materiały do zabezpieczania zbiorów. Obywatelom Ukrainy zapewniano darmowy wstęp do muzeów, udział w zajęciach edukacyjnych. Wiele instytucji udostępniło dla obywateli Ukrainy swoje pokoje gościnne.[1]

Muzeum Narodowe Ziemi Przemyskiej w Przemyślu

Ze względu na swoje położenie tuż przy granicy ukraińskiej, Muzeum Narodowe Ziemi Przemyskiej stało się swoistym centrum logistycznym i portem przeładunkowym, gdzie zwożona była pomoc humanitarna z całej Polski, a także zza granicy. Muzeum udostępniło swoje magazyny i wnętrza na gromadzone w ilościach hurtowych dary oraz na sprzęt i materiały medyczne, które były stamtąd przekazywane na Ukrainę. Wysoko specjalistyczny sprzęt medyczny przechowywany w muzealnych magazynach służył także polskim lekarzom ochotnikom, którzy pomagali uchodźcom bezpośrednio po przekroczeniu przez nich polskiej granicy.

Zakład Narodowy im. Ossolińskich

Zakład Narodowy im. Ossolińskich od pierwszych dni wojny angażuje się w pomoc ukraińskim uchodźcom we Wrocławiu. W ossolińskiej sali konferencyjnej od 14 marca do 30 sierpnia funkcjonowała świetlica muzyczna dla ukraińskich dzieci współorganizowana przez Maciejówkę – Centralny Ośrodek Duszpasterstwa Akademickiego we Wrocławiu i Fundację Mathesianum. Ossolińskie Muzeum Pana Tadeusza udostępnia bezpłatnie wystawy obywatelom Ukrainy oferując również aplikację mobilną do zwiedzania w języku ukraińskim. Muzeum zrealizowało również dwa dwumiesięczne cykle bezpłatnych warsztatów plastycznych i plastyczno-muzycznych dla ukraińskich rodzin z dziećmi. W ZNiO są również zatrudnione dwie osoby z Ukrainy.

Zakład Narodowy im. Ossolińskich realizuje działania z zakresu pomocy humanitarnej i pomocy w zabezpieczaniu zbiorów na Ukrainie. Ze środków własnych ZNiO zakupiło i zorganizowało transport leków dla pracowników partnerskich instytucji we Lwowie. W marcu i kwietniu ZNiO pełniło funkcję koordynatora pomocy ze środków szwajcarskiej fundacji ALIPH (The International alliance for the protection of heritage in conflict areas), która przekazała ponad 150,000 USD na zabezpieczenie zbiorów Lwowskiej Narodowej Naukowej Biblioteki Ukrainy im. W Stefanyka, Lwowskiego Muzeum Historii Religii i Centralnego Państwowego Archiwum Historycznego Ukrainy we Lwowie. Do pomocy włączyła się również firma Hartmann Polska, która przekazała bezpłatnie Bibliotece Stefanyka szafy pancerne.

Centrum Mieroszewskiego (d. Centrum Polsko-Rosyjskiego Dialogu i Porozumienia)

Centrum Mieroszewskiego wsparło organizację kursów języka polskiego dla osób z Ukrainy zarówno dzieci, jak i dorosłych. Zajęcia były prowadzone stacjonarnie oraz w formie zdalnej.

Przy pomocy Centrum Mieroszewskiego zorganizowano liczne działania, mające na celu zapewnienie opieki i wsparcia psychologicznego, w tym zajęcia integracyjne dla ukraińskich uczniów, świetlice w ośrodkach kultury, indywidualne i grupowe spotkania z psychologiem, zajęcia terapeutyczne dla dzieci i młodzieży.

Centrum Mieroszewskiego uruchomiło program umożliwiający naukowcom z Ukrainy prowadzenie działalności badawczej poprzez przyznawanie świadczeń na realizację badań z zakresu nauk humanistycznych i społecznych. Centrum wsparło również program stypendialny dla ukraińskich artystów, którzy byli zmuszeni nagle opuścić kraj.

Centrum Mieroszewskiego zorganizowało debaty publiczne: „Rosyjska napaść na Ukrainę z perspektywy prawa międzynarodowego”, „Nauka pod obstrzałem”, „Dziennikarstwo w czasach wojny” z udziałem polskich i ukraińskich prawników, naukowców i dziennikarzy.

Ponadto Centrum wsparło projekt naukowo-badawczy „24.02.2022, godz. 5:00: Świadectwa wojny” prowadzony przez Instytut Filozofii i Socjologii PAN, Centrum Historii Miejskiej we Lwowie oraz Polskie Towarzystwo Historii Mówionej mający na celu dokumentowanie tego, co spotkało mieszkańców Ukrainy od początku rosyjskiej agresji.

Centrum Mieroszewskiego zorganizowało debatę „Chcę opowiedzieć o wojnie” z udziałem polskich i ukraińskich badaczy, zajmujących się dokumentacją doświadczeń uchodźców z Ukrainy. Przed debatą został zaprezentowany film krótkometrażowy, opowiadający historie pierwszych dni wojny przez dwie uchodźczynie.

Po wybuchu pełnoskalowej wojny „Nowa Polszcza”, wydawana przez Centrum Mieroszewskiego, na bieżąco publikowała serię artykułów z praktycznymi poradami dotyczącymi pobytu w Polsce dla uchodźców z Ukrainy.

„Nowa Polszcza” we współpracy z Wydawnictwem Starego Lwa wydała antologię „Wojna 2022”, w której ukazały się eseje, dzienniki i wiersze 42 najbardziej znanych ukraińskich pisarzy i pisarek, m.in. Serhija Żadana, Jurija Andruchowycza, Kateryny Babkiny i Wołodymyra Rafijenki. Trwają prace nad polskim przekładem.

Centrum Mieroszewskiego zorganizowało 17 grudnia 2022 r. wydarzenie „Prawdziwe słowa”, podczas którego zaprezentowano raport z badań opinii publicznej na Ukrainie nt. polskiej kultury, zaprezentowano antologię „Wojna 2022” z udziałem pisarzy oraz ukraińskiej aktorki Ady Rohowcewy, przeprowadzono spotkanie z fotografem z Azowstalu, Dmytrem Kozackim, a także przeprowadzono pokaz filmu „Wiatr ze wschodu” Kateryny Stepankowej.

Instytut Dziedzictwa Myśli Narodowej im. R. Dmowskiego i I.J. Paderewskiego

Instytut Dziedzictwa Myśli Narodowej im. R. Dmowskiego i I.J. Paderewskiego prowadzi bezpłatne kursy języka polskiego dla pełnoletnich uchodźców z Ukrainy, którym nauka języka polskiego może okazać się pomocna w podjęciu studiów lub zdobyciu pracy. Oprócz realizowanych kursów językowych i warsztatów w trybie stacjonarnym Instytut przygotowuje również lekcje językowe, filmy i materiały edukacyjne do praktycznej nauki języka polskiego, które będą dostępne bezpłatnie w internecie.

Instytut Pileckiego

Instytut Pileckiego powołał Centrum Dokumentowania Zbrodni Rosyjskich w Ukrainie im. Rafała Lemkina (Lemkin Center). Misją jednostki jest zbieranie indywidualnych, naocznych świadectw ludności cywilnej w formie ankiet sygnalizacyjnych przygotowanych na podstawie prawa międzynarodowego, aby poprzez stworzenie archiwum opracowanego przez naukowców, utrwalić relacje o zbrodniach popełnionych przez wojska rosyjskie na terytorium Ukrainy.

Instytut Literatury

24 marca rozpoczął działalność portal ukraińskojęzyczny www.posestry.eu [pol.: „Siostry z wyboru”], na którym publikowane są przekłady z języka polskiego oraz teksty oryginalne autorów z Ukrainy. Portal dysponuje siecią korespondentów w Kijowie, Charkowie, Lwowie, Tarnopolu i innych miastach Ukrainy. W ramach portalu działa biblioteka cyfrowa polskiej klasyki literackiej (zwłaszcza lektur szkolnych) w języku ukraińskim dla uczniów uczęszczających do polskich szkół. Udało się opublikować m.in. unikalne, niedostępne gdzie indziej w Internecie utwory: opowiadania Tadeusza Borowskiego, obszerny fragment „Lalki” Bolesława Prusa, przygotowywana do publikacji jest całość „Dziadów” Adama Mickiewicza. Publikowane są także nagrania wywiadów z twórcami ukraińskimi, przeprowadzanych w Polsce i w Ukrainie. Portal zatrudnia pięcioro Ukraińców: trzy osoby mieszkające w Polsce oraz dwie osoby przebywające w Ukrainie. Od maja 2022 roku z portalem współpracują rezydenci Instytutu Literatury.

Instytut Literatury prowadzi także program rezydencji artystycznych i translatorskich dla osób z Ukrainy. W okresie od 28 kwietnia do 1 listopada 2022 wpłynęło ponad 200 zgłoszeń, a do programu zakwalifikowano 37 osób, spośród których z programu skorzystały 34 osoby (3 osoby zrezygnowały). W ramach programu Rezydenci uczestniczyli w kursie języka polskiego, organizowane były dla nich spotkania literackie, koncerty, warsztaty arteterapii, spotkania integracyjne. Instytut wspierał też ich inicjatywy.

Instytut organizował Konkurs Prozy Dokumentalnej „Ukraińcy w Polsce: historia ratunku” – uczestnicy mieli możliwość przedstawienia w formie literackiej swoich przeżyć związanych z agresją Rosji na Ukrainę i koniecznością szukania schronienia w Polsce. Z 80 zgłoszeń wyłoniono w nim 30 finalistów i 3 laureatów – wszyscy otrzymali nagrody finansowe oraz możliwość publikacji swoich prac.

4 grudnia w Narodowym Instytucie Kultury i Dziedzictwa Wsi w Warszawie odbyła się uroczysta gala konkursów literackich „Ukraińcy w Polsce: historia ratunku” oraz „Uchodźcy i my: Twoja historia” (konkurs dla Polaków, którzy udzielili Ukraińcom schronienia), połączona z koncertem pianistycznym Ilarii Szewczuk–Sznajder, koncertem jazzowym Witalija Iwanowa i Kiryła Macenki, a także wernisażem wystawy fotografii „Lęk i nadzieja: ukraińscy artyści wobec wojny”, której bohaterami byli twórcy z Ukrainy, w tym Rezydenci Instytutu Literatury.

W 2022 roku Instytut zatrudniał w sumie 8 osób z Ukrainy, niektóre doraźnie, a niektóre kontynuują pracę - na początku 2023 roku 5 osób zatrudnionych jest w Dziale Międzynarodowych Projektów Translatorskich.

Instytut Literatury od 2019 roku we współpracy z wydawnictwami ukraińskimi publikuje przekłady polskiej literatury oraz opracowań literaturoznawczych. W 2022 roku zintensyfikował tę współpracę. Wydany został szereg tomików poezji i zbiorów esejów. Szczególnie istotna była publikacja pierwszego tomu „Trylogii ukraińskiej” Józefa Łobodowskiego oraz „Trenów i innych wierszy” Jana Kochanowskiego, a także wznowienie „Dziadów” Adama Mickiewicza. Przygotowano do wydania w kilku językach antologię poezji ukraińskiej i polskiej pt. „Spotkania. Wiersze z Ukrainy i Polski”.

Międzynarodowe Centrum Kultury

Międzynarodowe Centrum Kultury prowadzi program Thesaurus Poloniae dla Ukrainy, w ramach którego przyjmowani są badacze, którzy opuścili Ukrainę w wyniku rosyjskiej napaści 24 lutego. MCK oferuje zakwaterowanie w Krakowie oraz, jeżeli zachodzi taka potrzeba, wsparcie materialne. Zakwaterowanie jest zapewniane również dla członków najbliższej rodziny stypendystów. MCK wspiera pracę badawczą stypendystów oraz aktywnie pomaga w realizacji praktyk w wybranych instytucjach kultury. Dotychczas w ramach programu przyjętych zostało 11 stypendystów. Pobyt w Polsce wynosił od trzech do dziewięciu miesięcy.

Międzynarodowe Centrum Kultury realizowało projekt „Kultura w cieniu konfliktu. Ukraina, Polska, Gruzja”, na który złożyły się m.in. dwie wystawy oraz bogaty program edukacyjny.

W lipcu 2022 r. w Galerii MCK została otwarta wystawa „Domowroty. Włodzimierz Puchalski”, przypominająca jednego z najsłynniejszych polskich przyrodników, fotografa, artystę i edukatora. Tytułowe domowroty dotyczą wsi Butyny, która, tak jak położone nieopodal Mosty Wielkie — rodzinna wieś Puchalskiego — należą do Ukrainy. Dlatego domowroty stały się metaforą Ukraińców, za wszelką cenę pragnących wrócić do swoich domów mimo rosyjskiej agresji.

Natomiast na otwartej we wrześniu 2022 r. wystawie pt. „W Ukrainie. Justyna Mielnikiewicz” prezentowane były zdjęcia z objętych wojną terenów Ukrainy, ukazujące wojenną rzeczywistość przez pryzmat indywidualnych historii i przeżyć cywilów. Ekspozycja była prezentacją ponad 90 fotografii z lat 2014–2019 oraz z roku 2022. W ramach programu towarzyszącego po wystawie oprowadziła sama autorka prac, zorganizowano również spotkanie pt. Ukraina i wojna. Obrazy doświadczenia.

W ramach projektu Kultura w cieniu konfliktu. Ukraina, Polska, Gruzja realizowano bogaty program edukacyjny, skierowany, z jednej strony, do publiczności polskiej i przybliżający jej kulturę Ukrainy, z drugiej zaś do przybywających do Krakowa ukraińskich uchodźców. Serię podcastów „Do Ukrainy w 20 minut”, przygotowanych w związku z trwającą do stycznia 2022 r. wystawie „Ukraina. Wzajemne spojrzenia”, uzupełniono o kolejne, poświęcone Kijowowi i tożsamości ukraińskiej, Charkowowi oraz wielokulturowemu społeczeństwu ukraińskiemu.

Specjalnie dla osób przybywających do Polski z terenów działań wojennych przygotowano realizowany w języku ukraińskim program „Як Ви?” („Jak się masz?”). Obejmuje on warsztaty plastyczne dla dzieci, warsztaty integracyjne z elementami nauki języka polskiego, lekcje galeryjne dla uczniów oraz 4 miejskie spacery tematyczne. Wiosną dla osób przybywających do Krakowa zorganizowano również serię 3 spotkać pt. „Zapytaj Nastię”, podczas których mogły one zdobyć informacje ważne podczas pierwszych tygodni pobytu.

MCK wzięło tez udział w międzyinstytucjonalnym projekcie wystawienniczym „Zabójstwo do przyjęcia” realizowanym w Berlinie, którego celem było wyrażenie solidarności z Ukrainą w związku z rosyjską agresją i wsparcie ukraińskich artystów. W ramach projektu powstało 19 prac, stworzonych w polsko-ukraińskich parach przez 18 polskich i 19 ukraińskich artystek i artystów. Zostały one następnie zaprezentowane na bilbordach w Berlinie. Wystawę można było oglądać od 31 sierpnia do 19 września 2022.

Polskie Radio

Uruchomiony 17 marca 2022 r. projekt „Polskie Radio dla Ukrainy”, który był nadawany jako działalność okazjonalna, związana z istotnymi społecznie wydarzeniami, został od 1 stycznia 2023 roku przekształcony w program wyspecjalizowany, nadawany na podstawie Karty Powinności Polskiego Radia. Ma charakter informacyjno-publicystyczno-muzyczny
i skierowany jest do osób przybywających z Ukrainy oraz Ukraińców na stale mieszkających w Rzeczypospolitej Polskiej.

Polskie Radio S.A., ma obowiązek kierowania oferty zarówno do całego społeczeństwa, jak również jego grup. Uchodźcy z Ukrainy są częścią społeczeństwa dla której nadawca przygotował specjalną, ukraińskojęzyczną ofertę. Niezależnie od tego Sekcja Ukraińska Polskiego Radia dla Zagranicy przygotowuje materiały informacyjne kierowane na Ukrainę.

Stworzono także specjalną podstronę, na której podawane były informacje dotyczące punktów recepcyjnych dla uchodźców z Ukrainy i ich potrzeb. Na podstronie na bieżąco informowano o sytuacjach na przejściach granicznych z Ukrainą. Serwis został zawieszony, gdy fala uchodźców osłabła, a punkty recepcyjne zakończyły działalność.

Uruchomiono specjalną podstronę: „Inwazja na Ukrainę. Sprawdź, jak pomóc”. W serwisie można było znaleźć listę zweryfikowanych zbiórek i organizacji pomocowych, a także numery kont, na które można wpłacać pieniądze. Publikowano także porady dotyczące tego, jak można przyjąć uchodźców pod swój dach.

Program 1 Polskiego Radia

Nadawanie specjalnych serwisów informacyjnych „Wiadomości po ukraińsku” trzy razy dziennie przez siedem dni w tygodniu tuż po „Aktualnościach Jedynki”, o godz. 10.00, 14:00 i 17.00 - na falach UKF oraz długich, na częstotliwości 225 kHz, które swoim zasięgiem obejmują całe terytorium Ukrainy i prawie całą Europę.

Program 3

Nadawanie na antenie Programu 3 Polskiego Radia trzy razy dziennie wiadomości w języku ukraińskim o godz. 10.30, 14.30 oraz 18.30

Polskie Radio dla Zagranicy

Wprowadzono dwa razy dziennie krótkie specjalne serwisy radiowe, poświęcone Ukrainie w języku angielskim, rosyjskim i białoruskim, które publikowane są na naszych stronach internetowych w widocznym miejscu. Są to serwisy tworzone specjalne na potrzebę odbiorców stron internetowych.

Polski Instytut Sztuki Filmowej

Polski Instytut Sztuki Filmowej jako jedna z pierwszych tego typu instytucji na świecie okazał wsparcie Ukrainie walczącej w wojnie z Rosją oraz poparł nałożenie sankcji na Federację Rosyjską w sferze kultury na wzór wprowadzanych sankcji politycznych i ekonomicznych.

W marcu PISF uruchomił program „Polsko-ukraińskie inicjatywy filmowe na rok 2022”. Jego celem jest wspieranie działań prowadzonych wspólnie przez producentów i twórców polskich oraz ukraińskich lub o tematyce polsko-ukraińskiej, a w szczególności stworzenie warunków dla obywateli Ukrainy do kontynuowania pracy twórczej w dziedzinie kinematografii; inspirowanie polskich i ukraińskich obywateli do współpracy przy tworzeniu projektów filmowych; promocja polskich i ukraińskich filmów oraz osiągnięć polskich i ukraińskich twórców filmowych; czy tworzenie warunków do rozwoju koprodukcji filmowej.

Budżet programu wynosi 10 mln zł. Do tej pory PISF dofinansował 18 projektów. Program jest kontynuowany w roku 2023.

W ramach doraźnej pomocy Instytut publikował ogłoszenia o pracę oraz udostępnił własną przestrzeń biurową dla filmowców ukraińskich, jak również oferował im pomoc prawną.

Filmoteka Narodowa – Instytut Audiowizualny

W 2022 roku FINA wspierała:

Polsko-ukraińskie poranki filmowe dla dzieci – w marcu 2022.

Projekcjom filmowym towarzyszyły warsztaty kreatywne prowadzone przez polskich i ukraińskich animatorów. Poprzez wspólną zabawę, dzieci z Polski i Ukrainy miały okazję do integracji oraz zapoznania się z kulturą sąsiadujących ze sobą państw. Na uczestników spotkań, oprócz filmów zabaw, czekał też poczęstunek. Zajęcia prowadziła Olena Leonenko, ukraińska pieśniarka, kompozytorka muzyki teatralnej, choreografka, aktorka, pedagog śpiewu i ruchu scenicznego oraz Iryna Rizak pedagog i tłumacz. Wśród animatorów byli także pedagodzy, pracownicy Filmoteki Narodowej – Instytutu Audiowizualnego, którzy opowiedzieli dzieciom o tajnikach pracy z taśmą filmową oraz pracy nad filmami animowanymi. W programie m.in. robienie przypinek z postaciami z bajek, wcześniej obejrzanych na ekranie, kolorowanie oraz wiele innych zabaw. Warszawskie kino „Iluzjon”.

Koncerty ukraińskich muzyków.

19 marca 2022 w Kinie „Iluzjon” wystąpił polsko-ukraiński zespół Dagadana, który wykonał kilka utworów z Natalią Niemen, m.in. jeden ze sztandarowych utworów w twórczości Czesława Niemena pt. Dziwny jest ten świat, stanowiący wyjątkowy manifest wobec wojny w Ukrainie. 7 kwietnia 2022, w ramach cyklu Fina Na Ucho, wystąpił jeden z najbardziej utytułowanych ukraińskich zespołów – działających w sferze jazz i world music trio Igora Hnydyna ShockolaD. Zespół odnajduje się w mieszaniu różnych stylów i improwizacji.

Instytut Europejskiej Sieci Pamięć i Solidarność

Wątki związane z instrumentalizacją historii i manipulacją faktami historycznymi wykorzystywanymi w polityce Federacji Rosyjskiej do osiągania celów geopolitycznych wprowadzone zostały do wielu działań IESPS. Najważniejsze projekty o tej tematyce to stale rozwijany projekt edukacyjny pod nazwą „No to disinformation!” (w tym: mini-eseje stanowiące bazę wiedzy nt. dezinformacji i manipulacji, cykl animacji edukacyjnych, zestawy materiałów do ćwiczeń dla uczniów szkół średnich i scenariuszy lekcji dla nauczycieli, poradnik pod tytułem „Nie dla dezinformacji! Jak rozpoznać manipulację historią i historyczny fake news w Internecie” i polsko- i anglojęzyczne webinaria dla nauczycieli) oraz dwie międzynarodowe konferencje naukowe: „History and Memory in International Relations” (26-28 października 2022, Warszwa) oraz “The Politics of Memory as a Weapon: Perspectives on Russia’s War against Ukraine” (8-10 lutego 2023, Berlin).

Instytut ESPS przygotował także ofertę płatnych staży w dla studentów z Ukrainy (dotychczas odbyły się 3 kilkumiesięczne staże).

Wzmocnienie organizacji pozarządowych zajmujących się pomocą dla uchodźców

Na wniosek przewodniczącego Komitetu ds. Pożytku Publicznego Piotra Glińskiego, premier Mateusz Morawiecki uruchomił z rezerwy Prezesa Rady Ministrów dwie transze pomocy „ad hoc” dla NGO – w sumie 20 mln zł dla organizacji zaangażowanych w pomoc i wsparcie dla uchodźców (130 beneficjentów).

Środki te służyły do zaspokojenia najważniejszych potrzeb organizacji pozarządowych, które niosą pomoc uchodźcom, w tym większość aplikacji grantowych dotyczy już drugiego etapu pomocy, tj. wspierania działań i procesów integracyjnych (poradnictwo pracy, pomoc psychologiczno-terapeutyczna, zajęcia językowe, sportowe itp.). Dofinansowaniem objęto także działalność na rzecz koordynacji działań obywateli i organizacji pozarządowych z systemem wsparcia państwowego, a zwłaszcza ze służbami państwowymi (strażą pożarną, strażą graniczną, policją).

Narodowy Instytut Wolności – Centrum Rozwoju Społeczeństwa Obywatelskiego uelastycznił zasady realizacji projektów dofinansowanych z rządowych programów autorstwa Komitetu ds. Pożytku Publicznego, których jest operatorem. NIW-CRSO umożliwia dostosowanie warunków realizacji umów do sytuacji kryzysowych poprzez: dodanie nowych zadań, nowych pozycji kosztowych, zmianę harmonogramu realizacji umowy.

W całej Polsce został przeprowadzony nabór wniosków w ramach Priorytetu 1. Rządowego Programu NOWEFIO, którym zarządza Narodowym Instytut Wolności – Centrum Rozwoju Społeczeństwa Obywatelskiego. Operatorzy lokalni Programu przyznają środki na realizację lokalnych działań. Wnioski, które obejmują wsparcie na rzecz uchodźców z Ukrainy, otrzymały dodatkowe punkty.

W roku 2022 przeprowadzony został konkurs w ramach Priorytetu 5. Rządowego Programu Rozwoju Organizacji Obywatelskich, którego operatorem także jest Narodowy Instytut Wolności – Centrum Rozwoju Społeczeństwa Obywatelskiego. W konkursie mogły składać wnioski organizacje poszukujące środków m.in. na pokrycie kosztów działań pomocowych na rzecz uchodźców z Ukrainy. W ramach konkursu dofinansowano 222 projekty na realizację zadań związanych z kryzysem uchodźczym na Ukrainie. Ich łączna wartość to ponad 2 mln zł.

Przedstawiciele administracji publicznej są w stałym kontakcie z organizacjami pozarządowymi, które są zaangażowane w niesienie pomocy uchodźcom. Za bezpośrednią współpracę odpowiedzialni są wojewódzcy koordynatorzy powołani przez wojewodów. Ich praca pozwala na bieżącą ocenę sytuacji i planowanie kolejnych elementów systemu wsparcia NGO-sów.

Strona rządowa, w tym przewodniczący Komitetu ds. Pożytku Publicznego prof. Piotr Gliński wspólnie z pełnomocnikiem rządu ds. uchodźców wojennych z Ukrainy Pawłem Szefernakerem, prowadzili rozmowy z przedstawicielami NGO-sów podczas roboczych, cyklicznych spotkań w KPRM. Brali w nich udział także przedstawiciele NIW-CRSO. Spotkania służyły diagnozowaniu potrzeb organizacji pozarządowych i wypracowaniu koniecznych rozwiązań. Wymiana uwag służyła również prawidłowemu nakreśleniu działań poszczególnych ministerstw oraz kierunku polityki państwa w zakresie kryzysu uchodźczego.

Tabele

Tabela 1. Działania muzeów państwowych.

Nazwa muzeum	Opis działania	Kategoria działania
Fundacja Auschwitz-Birkenau oraz Państwowe Muzeum Auschwitz - Birkenau w Oświęcimiu	Przekazanie materiałów potrzebnych do zabezpieczenia zbiorów.	przekazanie materiałów
Fundacja Auschwitz-Birkenau oraz Państwowe Muzeum Auschwitz - Birkenau w Oświęcimiu	Program stypendialny dla rozwoju zawodowego w zakresie konserwacji obiektów martyrologii, przeznaczony dla konserwatorów i konserwatorek z Ukrainy. Przyznano 4 stypendia, na okres 6 miesięcy. W sumie w ramach programu przewidziano 15 miejsc.	oferta stażowa i stypendialna
Państwowe Muzeum Auschwitz - Birkenau w Oświęcimiu	Bezpłatne stypendia dla obywateli Ukrainy.	oferta wystawiennicza
Muzeum Dzieci Polskich - ofiar totalitaryzmu w Łodzi	Przekazanie materiałów potrzebnych do zabezpieczenia zbiorów.	przekazanie materiałów
Muzeum Dzieci Polskich - ofiar totalitaryzmu w Łodzi	Oferta pracy dostępna także dla obywateli Ukrainy.	oferta pracy
Muzeum Józefa Piłsudskiego w Sulejówku	Bezpłatny bilet wstępu na wystawę stałą (z wyjątkiem spacerów tematycznych po wystawie z przewodnikiem) i warsztaty rodzinne.	oferta wystawiennicza
Muzeum Józefa Piłsudskiego w Sulejówku	Oferta pracy dostępna także dla obywateli Ukrainy.	oferta pracy
Muzeum Józefa Piłsudskiego w Sulejówku	6 marca odbyło się spotkanie dla mam z Ukrainy i z Sulejówka „Mamy Mamom”.	wydarzenie kulturalne
Muzeum Józefa Piłsudskiego w Sulejówku	Zbiórka darów dla uchodźców z Ukrainy. Zebrane dary przekazywane są do siedziby OSP w Sulejówku skąd też są wydawane.	zbiórka darów
Muzeum Górnośląskie w Bytomiu	Oprowadzanie po stałej wystawie przyrodniczej „Przyroda Górnego Śląska” z tłumaczeniem na język ukraiński.	oferta wystawiennicza
Muzeum Historii Polski	Przekazanie materiałów potrzebnych do zabezpieczenia zbiorów.	przekazanie materiałów
Muzeum Historii Żydów Polskich POLIN	Wstęp do muzeum bezpłatny dla obywateli Ukrainy.	oferta wystawiennicza
Muzeum Historii Żydów Polskich POLIN	Zajęcia plastyczne dla uczniów ukraińskiej szkoły dla grup do 30 osób z opiekunem mówiącym po ukraińsku i polsku.	oferta edukacyjna dla dzieci
Muzeum Historii Żydów Polskich POLIN	Organizacja webinarów: „Jak rozmawiać, jak przyjmować? O szkolnych wyzwaniach wobec wojny w Ukrainie”.	oferta edukacyjna
Muzeum Historii Żydów Polskich POLIN	„Oswajamy lęki. Rozmowy o wojnie z najmłodszymi” – warsztaty dla klas 1-3 i 4-6.	oferta edukacyjna dla dzieci
Muzeum Historii Żydów Polskich POLIN	„Hamantasze dla Ukrainy!” - zbieranie datków na pomoc ofiarom wojny na Ukrainie.	zbiórka pieniędzy
Muzeum Historii Żydów Polskich POLIN	Akcja „Kuchnia dla Ukrainy” - do ośrodka przy ulicy Rzymowskiego w Warszawie dostarczane są ciepłe posiłki (we współpracy ze Stowarzyszeniem Żydowski Instytut Historyczny w Polsce oraz restauracją muzealną Bistro Warsze).	przekazanie materiałów
Muzeum Historii Żydów Polskich POLIN	31 marca 2022 r. odbył się koncert charytatywny „Solidarni z Ukrainą” (we współpracy ze Stowarzyszeniem Żydowskiego Instytutu Historycznego i Sinfonia Varsovia).	wydarzenie kulturalne
Muzeum Historii Żydów Polskich POLIN	7 kwietnia 2022 r. przeprowadzono webinar dla bibliotekarzy na temat jak ułatwić dzieciom i dorosłym z Ukrainy radzenie sobie z doświadczeniem wojny i adaptację do życia w Polsce oraz jak podnosić kompetencje międzykulturowe polskich czytelników i budować postawy empatii wobec uchodźców wojennych.	oferta edukacyjna
Muzeum Historii Żydów Polskich POLIN	Miejsce Edukacji Rodzinnej w Muzeum POLIN jest otwarte w weekendy dla rodzin ukraińskich (z wolontariuszami mówiącymi po ukraińsku).	oferta edukacyjna dla dzieci
Muzeum II Wojny Światowej w Gdańsku	Oferta pracy dostępna także dla obywateli Ukrainy.	oferta pracy
Muzeum II Wojny Światowej w Gdańsku	Zbiórki żywności oraz artykułów higienicznych dla uchodźców.	zbiórka darów
Muzeum II Wojny Światowej w Gdańsku	Bezpłatne kreatywne warsztaty edukacyjne dla dzieci i dorosłych.	oferta edukacyjna dla dzieci
Muzeum II Wojny Światowej w Gdańsku	Wstęp wolny na wykład w języku rosyjskim z tłumaczeniem na język polski: „Narodowe Muzeum Ukrainy w II wojnie światowej – na rozdrożu wojny i pokoju”.	oferta edukacyjna
Muzeum II Wojny Światowej w Gdańsku	Zajęcia w języku Ukraińskim prowadzi Оксани Кокарової. Jej program można oglądać w lokalnej TV na Ukrainie.	oferta edukacyjna dla dzieci
Muzeum II Wojny Światowej w Gdańsku	Przekazanie materiałów potrzebnych do zabezpieczenia zbiorów.	przekazanie materiałów
Muzeum II Wojny Światowej w Gdańsku	Muzeum w swoich pokojach gościnnych udziela schronienia pracownikom Narodowego Muzeum Historii Ukrainy w II wojnie światowej w Kijowie, wraz z rodzinami. Pomaga także przy akomodacji gości.	zakwaterowanie i udostępnienie przestrzeni
Muzeum II Wojny Światowej w Gdańsku	W dniach 15-16 marca br. Muzeum przeprowadziło bezpłatne warsztaty dla ukraińskich dzieci: artystyczne, polegające na tworzeniu wielkanocnych ozdób świątecznych oraz kulinarne, w ramach których ozdabiano ciasta wielkanocne.	oferta edukacyjna dla dzieci
Muzeum II Wojny Światowej w Gdańsku	31 marca br. w Muzeum odbył się wykład dr Ludmiły Rybczenko, wicedyrektor kijowskiego muzeum, zatytułowany „Narodowe Muzeum Historii Ukrainy w II wojnie światowej - na skrzyżowaniu wojny i pokoju”.	oferta edukacyjna
Muzeum im. Karola Szymanowskiego w willi „Atma” w Zakopanem – Oddział Muzeum Narodowego w Krakowie	Zwiedzanie ekspozycji muzeum z przewodnikiem w języku ukraińskim.	oferta wystawiennicza
Muzeum Jana Pawła II i Prymasa Wyszyńskiego w Warszawie	Bezpłatne warsztaty dla dzieci z Ukrainy. W środy (planszówki) i piątki (zajęcia artystyczne – plastyczne i muzyczne).	oferta edukacyjna dla dzieci
Muzeum Jana Pawła II i Prymasa Wyszyńskiego w Warszawie	Oferta pracy dostępna także dla obywateli Ukrainy.	oferta pracy
Muzeum Łazienki Królewskie	Bezpłatny wstęp do wszystkich obiektów Muzeum Łazienki Królewskie w marcu i kwietniu.	oferta wystawiennicza
Muzeum Łazienki Królewskie	Bezpłatne lekcje muzealne.	oferta edukacyjna dla dzieci
Muzeum Łazienki Królewskie	Przekazanie materiałów potrzebnych do zabezpieczenia zbiorów.	przekazanie materiałów
Muzeum Narodowe w Kielcach	Przekazanie materiałów potrzebnych do zabezpieczenia zbiorów.	przekazanie materiałów
Muzeum Narodowe w Kielcach	Warsztaty muzealne „Poznajmy się!” – zajęcia w Muzeum Dialogu Kultur.	oferta edukacyjna
Muzeum Narodowe w Kielcach	Zajęcia plastyczne, połączone z elementami uważności (techniki, która uczy radzenia sobie między innymi ze stresem) „Razem w Muzeum”.	oferta edukacyjna
Muzeum Narodowe w Kielcach	Wstęp wolny dla osób z Ukrainy na wystawy stałe i czasowe we wszystkich oddziałach Muzeum Narodowego w Kielcach.	oferta wystawiennicza
Muzeum Narodowe w Krakowie	Zbiórka żywości długoterminowej, chemii i kosmetyków, odzieży, koców, śpiworów i karimat, ręczników bawełnianych.	zbiórka darów
Muzeum Książąt Czartoryskich – Oddział Muzeum Narodowego w Krakowie	Bezpłatny audioprzewodnik w języku ukraińskim.	oferta wystawiennicza
Muzeum Narodowe w Krakowie	Udostępnienie sali w gmachu głównym na potrzeby spotkań informacyjnych dla ukraińskich kobiet w ciąży nt. gdzie i jak uzyskać pomoc medyczną w Polsce.	zakwaterowanie i udostępnienie przestrzeni
Muzeum Narodowe w Krakowie	Bezpłatny wstęp dla uchodźców z Ukrainy na wystawy stałe oraz czasowe dostępne w Oddziałach Muzeum.	oferta wystawiennicza
Muzeum Narodowe w Krakowie	Przekazanie materiałów potrzebnych do zabezpieczenia zbiorów.	przekazanie materiałów
Muzeum Narodowe w Krakowie	Otwarte spotkania dla dzieci.	wydarzenie kulturalne
Muzeum Narodowe w Lublinie	Bezpłatne zwiedzanie Muzeum i jego oddziałów.	oferta wystawiennicza
Muzeum Narodowe w Lublinie	Zajęcia edukacyjne z tłumaczeniem na język ukraiński.	oferta edukacyjna
Muzeum Narodowe w Lublinie	Przekazanie materiałów potrzebnych do zabezpieczenia zbiorów.	przekazanie materiałów
Muzeum Narodowe w Lublinie	Oferta pracy dostępna także dla obywateli Ukrainy.	oferta pracy
Muzeum Narodowe w Poznaniu	Przekazanie materiałów potrzebnych do zabezpieczania zbiorów muzealnych i zorganizowanie transportu do Lwowskiej Galerii Sztuki.	przekazanie materiałów
Muzeum Narodowe w Poznaniu	Oferta pracy dostępna także dla obywateli Ukrainy.	oferta pracy
Muzeum Narodowe w Poznaniu	Do 31 sierpnia wstęp na ekspozycje stałe dla obywateli Ukrainy za opłatą: 2 zł – bilet dla osób dorosłych, 1 zł – dzieci i młodzież ucząca się, od 7 do 26 roku życia. Bilety upoważniają do zwiedzenia ekspozycji stałych w: Muzeum Narodowym w Poznaniu, Muzeum Sztuk Użytkowych w Zamku Królewskim w Poznaniu, Muzeum Instrumentów Muzycznych, Wielkopolskim Muzeum Wojskowym, Muzeum im. Adama Mickiewicza w Śmiełowie, Muzeum Zamku w Gołuchowie i w Muzeum Pałacu w Rogalinie.	oferta wystawiennicza
Muzeum Narodowe w Szczecinie	Do 10 kwietnia publiczna zbiórka darów rzeczowych dla uchodźców z Ukrainy organizowana przez pracowników Muzeum Narodowego w Szczecinie we współpracy ze Stowarzyszeniem Mi-Gracja	zbiórka darów
Muzeum Narodowe w Warszawie	Oferta pracy dostępna także dla obywateli Ukrainy.	oferta pracy
Muzeum Narodowe w Warszawie	Zbiórka darów dla uchodźców.	zbiórka darów
Muzeum Narodowe w Warszawie	Bezpłatny wstęp dla uciekinierów z Ukrainy i ich opiekunów.	oferta wystawiennicza
Muzeum Narodowe w Warszawie	W wybrane weekendy animacje dla dzieci prowadzone w języku ukraińskim.	oferta edukacyjna dla dzieci
Muzeum Narodowe w Warszawie	Przekazanie materiałów potrzebnych do zabezpieczenia zbiorów.	przekazanie materiałów
Muzeum Narodowe w Warszawie	Bezpłatne seanse filmów w Kinie MUZ w Muzeum Narodowym w Warszawie w języku ukraińskim dla dzieci udostępnione przez Stowarzyszenie Nowe Horyzonty.	oferta edukacyjna dla dzieci
Muzeum Narodowe we Wrocławiu	Warsztaty, zajęcia plastyczne i spotkania dla dzieci i młodzieży z Ukrainy.	oferta edukacyjna dla dzieci
Muzeum Narodowe we Wrocławiu	Bezpłatne warsztaty poświęcone sztuce w Muzeum Narodowym we Wrocławiu, Muzeum Etnograficznym i Pawilonem Czterech Kopuł dla dzieci z rodzicami z Ukrainy.	wydarzenie kulturalne
Muzeum Narodowe we Wrocławiu	Bezpłatne warsztaty poświęcone sztuce.	oferta edukacyjna dla dzieci
Muzeum Pałacu Króla Jana III w Wilanowie	Zajęcia edukacyjne dla ukraińskich rodzin: „W gościnie u króla” z kartą edukacyjną w języku ukraińskim wydaną we współpracy z Ambasadą RP w Kijowie, „Ukraińsko-polskie rozmówki przyrodnicze” w języku polskim z elementami słownictwa ukraińskiego i inne.	oferta edukacyjna dla dzieci
Muzeum Pałacu Króla Jana III w Wilanowie	Oferta pracy dostępna także dla obywateli Ukrainy.	oferta pracy
Muzeum Pałacu Króla Jana III w Wilanowie	Przygotowanie posiłków dla uchodźców i ich dostarczanie na granicę.	przekazanie materiałów
Muzeum Stutthof w Sztutowie. Niemiecki nazistowski obóz koncentracyjny i zagłady (1939-1945)	Oferta pracy dostępna także dla obywateli Ukrainy.	oferta pracy
Muzeum Sztuki i Techniki Japońskiej Manggha	Przekazanie materiałów potrzebnych do zabezpieczenia zbiorów.	przekazanie materiałów
Muzeum Sztuki i Techniki Japońskiej Manggha	Oferta pracy dostępna także dla obywateli Ukrainy.	oferta pracy
Muzeum Sztuki w Łodzi	Oferta pracy dostępna także dla obywateli Ukrainy.	oferta pracy
Muzeum Sztuki w Łodzi	Świetlica dla uchodźców z dziećmi z Ukrainy. Dostępne materiały plastyczne, edukatorzy poprowadzą animacje dla najmłodszych. Wsparcia udzielają wolontariuszki znające język ukraiński.	oferta edukacyjna dla dzieci
Muzeum Sztuki w Łodzi	Projekt współpracy/rezydencji artystycznych/naukowych dla artystek ukraińskich, z zapewnieniem noclegu i wynagrodzeniem.	oferta stażowa i stypendialna
Muzeum Sztuki w Łodzi	Oprowadzanie kuratorskie w języku ukraińskim po wystawie „W jakim pięknym miejscu jesteśmy”.	wydarzenie kulturalne
Muzeum Sztuki w Łodzi	Stacjonarne lekcje języka polskiego dla osób z Ukrainy.	wydarzenie kulturalne
Muzeum Zamek w Łańcucie	Zwiedzanie ekspozycji w cenie 1 zł dla uchodźców z Ukrainy. Zwiedzającym udostępnione jest nagranie lektora w języku ukraińskim.	oferta wystawiennicza
Muzeum Zamek w Łańcucie	Oferta pracy dostępna także dla obywateli Ukrainy.	oferta pracy
Muzeum Zamkowe w Malborku	Organizacja płatnych wykładów i prelekcji pracowników naukowych ukraińskich muzealników.	oferta pracy
Muzeum Zamkowe w Malborku	Do dyspozycji uchodźców jest jedno duże mieszkanie, jedno mniejsze oraz cztery pokoje gościnne ze wspólną kuchnią i łazienką.	zakwaterowanie i udostępnienie przestrzeni
Muzeum Zamkowe w Malborku	Praca na stanowiskach: pomoc muzealna, rzemieślnik, opiekun ekspozycji. Możliwość zatrudnienia w projektach związanych z działalnością Muzeum. Dodatkowo możliwość pracy w charakterze dozoru wystaw dla ok. 15 osób w okresie sezonu turystycznego.	oferta pracy
Muzeum Zamkowe w Malborku	Bezpłatne zajęcia edukacyjne dla rodzin z dziećmi lub grup zorganizowanych (z opiekunami) prowadzone w trzech językach.	oferta edukacyjna dla dzieci
Muzeum Zamkowe w Malborku	Przekazanie materiałów potrzebnych do zabezpieczenia zbiorów.	przekazanie materiałów
Muzeum Żup Krakowskich Wieliczka	Bezpłatny wstęp na ekspozycje muzealne w Zamku Żupnym.	oferta wystawiennicza
Muzeum Żup Krakowskich Wieliczka	Warsztaty edukacyjne dla dzieci, rodzin i ich opiekunów w muzeum w kopalni soli oraz w Zamku Żupnym.	oferta edukacyjna dla dzieci
Narodowe Muzeum Morskie w Gdańsku	Od 14 marca 2022 r. do 10 czerwca 2022 r. - Zajęcia dla grup zorganizowanych na koszt pracowników NMM, ze szczególnym uwzględnieniem rodzin z dziećmi	oferta edukacyjna dla dzieci
Narodowe Muzeum Morskie w Gdańsku	Przekazanie materiałów potrzebnych do zabezpieczenia zbiorów.	przekazanie materiałów
Narodowe Muzeum Morskie w Gdańsku	19-20 października 2022 w Ośrodku Kultury Morskiej w Gdańsku - Oddziale Narodowego Muzeum Morskiego w Gdańsku oraz Muzeum Narodowym w Gdańsku odbyło się dwudniowe seminarium obejmujące szereg prezentacji, paneli dyskusyjnych, wizyt w oddziałach NMMG i MNG oraz warsztatów.	oferta edukacyjna
Narodowe Muzeum Morskie w Gdańsku	Oferta pracy dostępna także dla obywateli Ukrainy.	oferta pracy
Narodowe Muzeum Morskie w Gdańsku	Praca dla dwóch osób na stanowisku opiekun ekspozycji w Muzeum Rybołówstwa w Helu oraz Ośrodku Kultury Morskiej w Gdańsku.	oferta pracy
Narodowe Muzeum Morskie w Gdańsku	Możliwość korzystania z pokoi gościnnych Muzeum do końca czerwca 2022 r.	zakwaterowanie i udostępnienie przestrzeni
Narodowe Muzeum Morskie w Gdańsku	Bezpłatny wstęp do wszystkich oddziałów Muzeum Narodowego w Gdańsku dla uchodźców z Ukrainy, a także osób towarzyszących z Polski.	oferta wystawiennicza
Narodowe Muzeum Morskie w Gdańsku	Do 10 czerwca bezpłatne zajęcia dla grup zorganizowanych, ze szczególnym uwzględnieniem rodzin z dziećmi. Język prowadzenia zajęć: polski lub rosyjski.	oferta edukacyjna
Narodowe Muzeum Techniki w Warszawie	Muzeum oferuje bezpłatne praktyki dla obywateli Ukrainy.	oferta edukacyjna
Narodowe Muzeum Techniki w Warszawie	Zbiórka darów dla uchodźców przebywających w Punkcie Recepcyjnym Torwar w Warszawie.	zbiórka darów
Narodowe Muzeum Techniki w Warszawie	Bezpłatny wstęp na ekspozycję Muzeum. Dla dzieci miejsce do zabawy dostępne od poniedziałku do piątku w godzinach 10:00 - 14:00 (ciepłe i zimne napoje oraz mały poczęstunek). W każdy piątek zajęcia w języku ukraińskim pt. „Nauka i Sztuka”, które prowadzi ukraińska artystka i filolog Yevgenia Kischuk.	oferta wystawiennicza
Narodowe Muzeum Techniki w Warszawie	Wstęp bezpłatny dla obywateli Ukrainy.	oferta wystawiennicza
Państwowe Muzeum na Majdanku	Przekazanie materiałów potrzebnych do zabezpieczenia zbiorów.	przekazanie materiałów
Zamek Królewski na Wawelu	Przekazanie materiałów potrzebnych do zabezpieczenia zbiorów.	przekazanie materiałów
Zamek Królewski na Wawelu	Oferta pracy dostępna także dla obywateli Ukrainy.	oferta pracy
Zamek Królewski w Warszawie - Muzeum	W środy bezpłatne zwiedzanie indywidualne ekspozycji stałej: Apartament Wielki i Królewski oraz Pałac Pod Blachą (darmowe wejściówki do pobrania w kasie Zamku, obowiązuje zwiedzanie indywidualne, bez przewodnika i bez rezerwacji). Możliwość wypożyczenia audioprzewodnika w języku ukraińskim.	oferta wystawiennicza
Zamek Królewski w Warszawie - Muzeum	Oferta pracy dostępna także dla obywateli Ukrainy.	oferta pracy
Zamek Królewski w Warszawie - Muzeum	Bezpłatne zwiedzanie dla grup po Apartamentach króla Stanisława Augusta w języku ukraińskim.	oferta wystawiennicza
Zamek Królewski w Warszawie - Muzeum	Zajęcia dla dzieci - grup zorganizowanych, bezpłatnie po wcześniejszym zgłoszeniu. Osobą prowadzącą jest edukator dwujęzyczny.	oferta edukacyjna dla dzieci
Zamek Królewski w Warszawie - Muzeum	Oświetlenie w kolorach barw narodowych Ukrainy i Polski wschodniej fasady Zamku.	wydarzenie kulturalne
Zamek Królewski w Warszawie - Muzeum	W środy bezpłatne zwiedzanie indywidualne z lektorem.	oferta wystawiennicza
Zamek Królewski w Warszawie - Muzeum	Zbiórka darów dla Ukraińców.	zbiórka darów

Tabela 2. Działania państwowych uczelni artystycznych.

Nazwa uczelni	Opis działania	Kategoria działania
Akademia im. Stanisława Moniuszki w Gdańsku	Zbiórka żywności.	zbiórka darów
Akademia im. Stanisława Moniuszki w Gdańsku	Zakładka informująca o inicjatywach zewnętrznych, takich jak oferty pracy.	oferta pracy
Akademia im. Stanisława Moniuszki w Gdańsku	Zwolnienie uczniów ukraińskich z czynszów i mediów od 1 marca 2022 r. do końca roku szkolnego. Zwiększone wsparcie finansowe (1600 zł) dla ukraińskich studentów.	zakwaterowanie i udostępnienie przestrzeni
Akademia im. Stanisława Moniuszki w Gdańsku	Zbiórki pieniężne po koncertach oraz skarbonka w ramach Polskiej Akcji Humanitarnej.	zbiórka pieniędzy
Akademia Muzyczna im. Karola Lipińskiego we Wrocławiu	8 kwietnia koncert charytatywny na rzecz Ukrainy.	wydarzenie kulturalne
Akademia Muzyczna im. Karola Lipińskiego we Wrocławiu	Od 4 kwietnia przyjęcie na pełnych prawach kilkorga ukraińskich studentów w ramach przeniesienia z uczelni z Ukrainy). Studenci przyjęci na kierunki: dyrygentura, edukacja artystyczna w zakresie sztuki muzycznej oraz wokalistyka. Zwolnienie z opłaty za kształcenie na studiach stacjonarnych w języku polskim. Akademia umożliwia uczestniczenie w zajęciach w charakterze wolnego słuchacza.	oferta stażowa i stypendialna
Akademia Muzyczna im. Karola Lipińskiego we Wrocławiu	8 marca 2022 r. na wrocławskim Rynku wykonano hymny narodowe Ukrainy i Polski.	wydarzenie kulturalne
Akademia Muzyczna im. Karola Lipińskiego we Wrocławiu	26 marca 2022 r. w Kościele Karmelitów koncert Wielkopostny dla Ukrainy.	wydarzenie kulturalne
Akademia Muzyczna w Krakowie	Zbiórka samorządu studentów artykułów zawożonych na granicę oraz na Ukrainę. Studenci organizują transport, bądź sami jadą do miast, z których dostają listy z zapotrzebowaniem na artykuły.	zbiórka darów
Akademia Muzyczna w Krakowie	Możliwość uczestnictwa w zajęciach Akademii jako wolny słuchacz.	oferta stażowa i stypendialna
Akademia Muzyczna w Krakowie	5 marca 2022 r. gala operowo-operetkowa w Operze Krakowskiej 6 marca 2022 r. koncert Orkiestry Symfonicznej AMKP 8 marca 2022 r. samorząd Studencki AMKP jest partnerem koncertu charytatywnego organizowanego przez Stowarzyszenie Partytura oraz All in Music.	wydarzenie kulturalne
Akademia Rękodzieła Artystycznego	Zajęcia bezpłatne dla dzieci.	oferta edukacyjna dla dzieci
Akademia Sztuk Pięknych im. Jana Matejki	Zbiórka pomocy rzeczowej dla uchodźców z Ukrainy.	zbiórka darów
Akademia Sztuk Pięknych im. Jana Matejki	Współpraca z konserwatorami ze Lwowa w celu zabezpieczenia zabytków.	oferta stażowa i stypendialna
Akademia Sztuk Pięknych im. Jana Matejki	Uczelnia oferuje: staże artystyczne, przeniesienie do ASP, bezpłatny kurs języka polskiego.	oferta stażowa i stypendialna
Akademia Sztuk Pięknych w Gdańsku	Publikacja zakładki z informacjami o inicjatywach zewnętrznych, takich jak oferty pracy, petycje, rezydencje.	zakwaterowanie i udostępnienie przestrzeni
Akademia Sztuk Pięknych w Gdańsku	„Zrzutka” - wsparcie dla Studentek i Studentów ASP z Ukrainy.	oferta edukacyjna
Akademia Sztuk Pięknych w Gdańsku	Zbiórka niezbędnych artykułów dla Ukrainy. Zebrane produkty są przekazywane do placówki PCK w Gdańsku.	zbiórka darów
Akademia Sztuk Pięknych w Gdańsku	Cykl aukcji charytatywnych prac artystów dydaktyków, studentów, absolwentów oraz przyjaciół Akademii Sztuk Pięknych w Gdańsku na rzecz wsparcia Ukrainy. Aukcje odbywają się co dwa tygodnie.	oferta edukacyjna
Akademia Sztuk Pięknych w Gdańsku	Wsparcie psychologiczne dla studentów - dodatkowe dyżury psychologiczne dla studentów i doktorantów z Ukrainy.	inne
Akademia Sztuk Pięknych w Katowicach	„Zrzutka” internetowa dla studentek i studentów z zaatakowanej Ukrainy. Wszystkie środki zebrane w tej zrzutce przeznaczone są na zabezpieczenie codziennych potrzeb uchodźców – studentów i studentek z Narodowej Akademii Sztuki we Lwowie, którzy kontynuują studia w katowickiej ASP.	wydarzenie kulturalne
Akademia Sztuk Pięknych w Katowicach	Z inicjatywy studentów w budynku przy ul. Raciborskiej 50 powstał punkt zbiórki najpotrzebniejszych rzeczy dla osób z Ukrainy.	zbiórka darów
Akademia Sztuk Pięknych w Katowicach	Zbiórka materiałów pierwszej potrzeby i pierwszej pomocy.	zbiórka darów
Akademia Sztuk Pięknych w Katowicach	Możliwość uczestnictwa w zajęciach jako wolny słuchacz.	oferta stażowa i stypendialna
Akademia Sztuk Pięknych w Krakowie	Aukcja dzieł sztuki, podczas której były licytowane prace Artystek i Artystów krakowskiej ASP oraz prace Wykładowczyń i Studentek pochodzących z Ukrainy, a obecnie ze względu na konflikt zbrojny, będących stażystkami ASP w Krakowie. Aukcja odbyła się podczas Balu Towarzystwa Strzeleckiego Bractwa Kurkowego 29 kwietnia 2022 roku w Hotelu Kazimierz w Krakowie.	wydarzenie kulturalne
Akademia Sztuk Pięknych w Krakowie	Bezpłatne warsztaty artystyczne dla dzieci (7-12 lat) z Ukrainy w Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie.	wydarzenie kulturalne
Akademia Sztuk Pięknych w Warszawie	Charytatywna aukcja sztuki studentek i studentów Uczelni. Aukcja odbyła się 23 kwietnia o g. 12 przy Krakowskim Przedmieściu 5 w Warszawie.	wydarzenie kulturalne
Akademia Sztuk Pięknych w Warszawie	10 kwietnia 2022 r. zajęcia artystyczne „Bałagan” dla dzieci z Ukrainy. Przeznaczone dla dzieci w wieku od 5 do 11 lat w towarzystwie opiekunów. Zajęcia organizuje Wydział Wzornictwa Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie. Prowadzenie: studentki i studenci wydziału ze wsparciem osób ukraińsko- i rosyjskojęzycznych. Wszystkie materiały zapewnia Akademia.	wydarzenie kulturalne
Akademia Sztuk Pięknych we Wrocławiu	Zbiórka opatrunków, pieluch i żywności długoterminowej. Udostępnienie przestrzeni na sprzedaż prac artystów związanych z ASP w galerii EXIT (4,5.03.2022), z których cały dochód przekazany został PAH.	zbiórka darów
Akademia Sztuki w Szczecinie	Zbiórka niezbędnych rzeczy dla potrzebujących Ukraińców na terenie Szczecina.	zbiórka darów
Akademia Sztuki w Szczecinie	Społeczność Akademii Sztuki w Szczecinie wyplatała siatki maskujące, każdy mógł dołączyć.	przekazanie materiałów
Akademia Sztuki w Szczecinie	Możliwości udziału w zajęciach, prowadzonych według obowiązującego w roku akademickim 2021/2022 programu studiów.	oferta stażowa i stypendialna
Akademia Sztuki w Szczecinie	Z inicjatywy studentów powstały dwa chóry ukraińskie: dziecięcy i mieszany chór dorosłych. Chóry prowadzi dr hab. Jarosław Lewków z WEM, absolwent konserwatorium w Kijowie.	wydarzenie kulturalne
Akademia Sztuki w Szczecinie	Powstała polsko-ukraińska grupa filmowa pod nazwą Kino Svoboda.	wydarzenie kulturalne
Akademia Sztuki w Szczecinie	Na tymczasowe miejsce noclegowe dla uchodźców został udostępniony Pałac Joński. Ponadto dzięki wsparciu władz Akademii Morskiej w Szczecinie Uczelnia zapewniła miejsca w akademikach dla dwudziestu uchodźców, którzy rozpoczęli studia.	zakwaterowanie i udostępnienie przestrzeni
Akademia Teatralna im. Aleksandra Zelwerowicza w Warszawie	Zbiórka darów.	zbiórka darów
Akademia Teatralna im. Aleksandra Zelwerowicza w Warszawie	Środki na pomoc studentom i pedagogom uczelni kształcących na kierunkach teatralnych z Ukrainy można było wpłacać na konto Fundacji Akademii Teatralnej.	zbiórka darów
Akademia Teatralna w Białymstoku	Zbiórka darów w filii Akademii w Białymstoku.	zbiórka darów
Akademia Teatralna w Białymstoku	Środki na pomoc studentom i pedagogom uczelni kształcących na kierunkach teatralnych z Ukrainy można było wpłacać na konto Fundacji Akademii Teatralnej.	zbiórka pieniędzy
Uniwersytet Muzyczny Fryderyka Chopina	Zbiórka pieniędzy dla ludności ukraińskiej, wspólnie z Polską Akcją Humanitarną.	zbiórka pieniędzy
Uniwersytet Muzyczny Fryderyka Chopina	Koncerty charytatywne: UMFC dla Ukrainy / УМФЦ для України / One Europe – many faces: 14 marca 2022 r. - koncert kameralny 30 marca 2022 r. - koncert symfoniczny Wpływy ze sprzedaży biletów w całości przekazane na pomoc ofiarom wojny w Ukrainie za pośrednictwem Fundacji Siepomaga.	wydarzenie kulturalne

[1] Zestawienie działań muzeów państwowych w Tabeli 1.