Zabezpieczenie socjalne artystek i artystów - kolejny etap prac nad ustawą
19.03.2025
17 marca projekt ustawy o zabezpieczeniu socjalnym osób wykonujących zawód artystyczny został wpisany do Wykazu Prac Legislacyjnych Rady Ministrów. Wpis poprzedziły konsultacje robocze w ramach prac Zespołu ds. Programowania Prac Rządu. W prace nad treścią części normatywnej projektu włączone były: Ministerstwo Finansów, Ministerstwo Zdrowia oraz Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej.
Kolejnym krokiem, planowanym na drugi kwartał 2025 r., będą uzgodnienia międzyresortowe, konsultacje publiczne oraz wniesienie projektu do rozpatrzenia przez Stały Komitet Rady Ministrów.
Ustawa o zabezpieczeniu socjalnym osób wykonujących zawód artystyczny – założenia
Przygotowany przez Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego projekt ustawy o zabezpieczeniu socjalnym osób wykonujących zawód artystyczny zapewnia wsparcie artystów i twórców, których dochody nie są stałe i znajdują się poniżej średniej i którzy czasowo nie są w stanie opłacać składek na ubezpieczenia społeczne i zdrowotne.
Ustawa sprawi, że artyści i twórcy, którzy nie byli do tej pory widoczni dla systemu, zyskają realną możliwość wejścia do systemu ubezpieczeń społecznych. Dzięki dopłatom uzupełnione zostaną składki na ubezpieczenia społeczne i zdrowotne, by zrównać je z poziomem wynikającym z minimalnego wynagrodzenia za pracę. Będę one ewidencjonowane na kontach w Zakładzie Ubezpieczeń Społecznych i przelewane automatycznie, bez konieczności podejmowania na tym etapie działania ze strony artysty, do momentu uzyskania przyjętego progu dochodu, który umożliwi im samodzielną opłatę składek.
Prawo do dopłaty nie będzie przyznawane na stałe – decyzja o prawie do dopłaty będzie wydawana każdorazowo na dany rok odrębnie i cyklicznie weryfikowana.
Najważniejsze zmiany w projekcie ustawy
W trakcie konsultacji międzyresortowych do projektu ustawy wprowadziliśmy zmiany na rzecz poprawy sytuacji artystek i artystów i uproszczenia działania ustawy. Zrezygnowaliśmy z propozycji utworzenia Instytutu Artysty Zawodowego – zadania związane z wydawaniem decyzji o przyznaniu statusu artysty zawodowego przejmie Centrum Edukacji i Pracy Artystycznej, które powstanie w wyniku przekształcenia istniejącego obecnie Centrum Edukacji Artystycznej.
Zmieniliśmy procedurę uzyskania dopłaty oraz weryfikacji uprawnień do dopłat. Dopłata będzie przyznawana automatycznie przez ZUS po stwierdzeniu ustawowych przesłanek związanych z dochodami artysty. Projekt ustawy przewiduje również pomoc artystom zawodowym kończącym wcześniej karierę zawodową w zakresie przekwalifikowania zawodowego. Ma za zadanie stworzenie podstawy prawnej do ustanawiania programów rządowych lub resortowych w tym zakresie.
Przygotowanie projektu ustawy poprzedziły prekonsultacje z przedstawicielami organizacji zrzeszających twórców i artystów. Wzięło w nich udział ponad 120 przedstawicieli 60 podmiotów, a także badania przeprowadzanie we współpracy z Uniwersytetem SWPS i pod kierownictwem prof. Doroty Ilczuk, które pozwoliły na oszacowanie, ilu jest w Polsce artystów i twórców zawodowych, poznanie warunków ich pracy oraz zrozumienie ich potrzeb.