Priorytety

Przywrócenie praworządności w wymiarze sprawiedliwości

Ministerstwo prowadzi prace nad projektami ustaw dotyczącymi najistotniejszych komponentów ustrojowych sądownictwa. Pierwszym obszarem działań jest Krajowa Rada Sądownictwa, w tym zakresie należy doprowadzić do takiego stanu prawnego, w którym organ ten będzie ukształtowany zgodnie z unormowaniami ustrojowymi, a przez to będzie funkcjonował w zgodzie z aksjologią wynikającą z Konstytucji RP.

Drugim kluczowym obszarem jest Trybunał Konstytucyjny. W tym zakresie należy dążyć do odtworzenia tego organu w warstwie ustrojowej i proceduralnej, tak by mógł on na powrót pełnić przypisaną mu konstytucyjną rolę gwaranta ochrony praw człowieka i obywatela, a także porządku ustrojowego i zgodności hierarchicznej norm prawnych.

Trzecim istotnym elementem jest sądownictwo powszechne i Sąd Najwyższy. W tym zakresie należy doprowadzić do uregulowania skutków uchwał podjętych w latach 2018-2025 przez Krajową Radę Sądownictwa, ukształtowaną na podstawie ustawy z dnia 8 grudnia 2017 roku o zmianie ustawy o Krajowej Radzie Sądownictwa oraz niektórych innych ustaw i przesądzić w kwestii skuteczności uchwał Rady w odniesieniu do poszczególnych grup sędziów. Plan zakłada również przywrócenie funkcjonowania Sądu Najwyższego w zgodzie z jego ustrojowym ukształtowaniem oraz konstytucyjną rolą, odtworzenia organów samorządu sędziowskiego i zapewnienia jego zracjonalizowanego wpływu na funkcjonowanie wymiaru sprawiedliwości, a także zniesienia regulacji ograniczających prawa obywatelskie sędziów, a wprowadzonych do porządku prawnego na mocy tzw. „ustawy kagańcowej".

Czytaj więcej o priorytecie P9

Usprawnienie pracy sądów i prokuratury

Ministerstwo realizuje działania legislacyjne nakierowane na usprawnienie pracy sądów i prokuratury. W tym zakresie niezbędne będzie podjęcie prac nad projektami ustaw dotyczącymi najistotniejszych komponentów, przede wszystkim należy wskazać na następujące obszary.

Pierwszym z nich jest umożliwienie orzekania przez asesorów sądowych w sprawach z zakresu prawa rodzinnego i opiekuńczego, sprawach dotyczących demoralizacji i czynów karalnych nieletnich, leczenia osób uzależnionych od alkoholu oraz od środków odurzających i psychotropowych oraz sprawach należących do sądu opiekuńczego na podstawie odrębnych ustaw. Zmiana ta usprawni postępowania sprawach z zakresu prawa rodzinnego i opiekuńczego dzięki umożliwieniu asesorom sądowym orzekania w tych sprawach.

Drugim istotnym elementem jest wdrożenie nowoczesnych narzędzi informatycznych wspierających zarządzanie sprawami, co pozwoli na znaczące usprawnienie pracy sądów. Trzecim obszarem działań jest umożliwienie dalszego orzekania sędziom, którzy osiągnęli wiek uprawniający do stanu spoczynku, co pomoże w radzeniu sobie z obciążeniem systemu sądowego.

Czytaj więcej o priorytecie P10

Co zrobiono dotychczas? 

Kluczowym osiągnięciem było odblokowanie Krajowego Planu Odbudowy dzięki działaniom na rzecz przywrócenia praworządności. Obejmowały one przywrócenie roli sędziów w wyborze prezesów sądów, ograniczenie represyjnej działalności rzeczników dyscyplinarnych oraz przygotowanie projektów ustaw naprawczych dotyczących Krajowej Rady Sądownictwa i Trybunału Konstytucyjnego.

Polska przystąpiła do Prokuratury Europejskiej, uruchamiając delegatury w Warszawie, Katowicach, Lublinie i Gdańsku. EPPO skutecznie walczy z przestępstwami zagrażającymi interesom finansowym Unii Europejskiej, w tym z mafią vatowską. Osiągnięto również znaczącą poprawę w sprawach kredytów frankowych – wskaźnik załatwiania spraw w pierwszej instancji wzrósł o 86 procent, a w drugiej instancji o ponad 90 procent.

Ministerstwo podjęło także działania w zakresie rozliczenia nadużyć z lat 2015-2023. Po raz pierwszy w historii Polski były premier usłyszał zarzuty. Zarzuty postawiono siedmiu byłym ministrom, sześć aktów oskarżenia trafiło do sądów.