Obszary proekologiczne - podstawowe informacje
Obowiązek utrzymania obszarów proekologicznych (obszary EFA) dotyczy rolników posiadających więcej niż 15 ha gruntów ornych, z uwzględnieniem gruntów ornych niezgłoszonych do płatności. Rolnicy ci zobowiązani są do utrzymania obszarów EFA na powierzchni odpowiadającej przynajmniej 5% powierzchni gruntów ornych w gospodarstwie.
Podstawą do wyliczenia 5% powierzchni EFA jest suma zatwierdzonych gruntów ornych znajdujących się w gospodarstwie oraz w stosownych przypadkach powierzchnia poszczególnych elementów EFA takich jak: stref buforowych, zagajników o krótkiej rotacji oraz elementów krajobrazu, które nie zostały wliczone do powierzchni kwalifikującej się do jednolitej płatności obszarowej (elementy kwalifikujące się do jednolitej płatności obszarowej: elementy krajobrazu podlegające zachowaniu w ramach norm np. rowy do 2 m szerokości, oczka wodne w rozumieniu przepisów o ochronie gruntów rolnych i leśnych o łącznej powierzchni mniejszej niż 100 m2, drzewa będące pomnikami przyrody, objęte ochroną na podstawie przepisów ustawy z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody (Dz.U. z 2020 r. poz. 55).
Elementy proekologiczne (EFA):
- grunty ugorowane – grunty bez produkcji rolnej (brak działalności rolniczej tj. brak produkcji, hodowli lub uprawy produktów rolnych, w tym zbiorów, dojenia, hodowli zwierząt oraz utrzymywania zwierząt do celów gospodarskich. Zakaz produkcji rolnej dotyczy okresu od dnia 1 stycznia do dnia 31 lipca.
- grunty ugorowane z roślinami miododajnymi (bogatymi w pyłek lub nektar) – zakaz prowadzenia produkcji rolnej w przypadku ugorów z roślinami miododajnymi został wydłużony do 30 września danego roku. Grunty te mogą zostać utworzone przez wysianie mieszanki składającej się z co najmniej z dwóch gatunków roślin miododajnych. Zakaz produkcji rolnej dotyczy okresu od dnia 1 stycznia do dnia 30 września.
- elementy krajobrazu:
- żywopłoty i pasy zadrzewione – o maksymalnej szerokości do 10 m, chyba że ich szerokość nie przekracza 2 m i została wliczona do działki rolnej; po zastosowaniu współczynnika przekształcenia
- drzewa wolnostojące – o średnicy korony minimum 4 m, chyba że drzewa zostały wliczone do działki rolnej; po zastosowaniu współczynnika przekształcenia,
- zadrzewienia liniowe – obejmujące drzewa o średnicy korony minimum 4 m; odległość między koronami drzew nie powinna przekraczać 5 m (elementy te nie mogą stanowić część lasu); po zastosowaniu współczynnika przekształcenia
- zagajniki śródpolne obejmujące drzewa krzewy lub kamienie, o maksymalnej powierzchni do 0,3 ha z obiektów nie większych niż 0,5 ha (elementy te nie mogą stanowić części lasu) chyba, że łączna powierzchnia skupisk zadrzewień nie przekracza 0,01 ha i została wliczona do działki rolnej,
- oczka wodne o maksymalnej wielkości zaliczanej do EFA wynoszącej 0,3 ha z obiektów nie większych niż 1 ha, z wyłączeniem zbiorników zawierających elementy betonowe lub plastik, chyba, że powierzchnia oczka wodnego jest mniejsza niż 100 m² i została wliczona do działki rolnej. Do powierzchni oczka wodnego wliczana jest strefa z roślinnością nadbrzeżną,
- rowy włączając otwarte cieki wodne służące do nawadniania i odwadniania o maksymalnej szerokości 10 m z wyłączeniem kanałów wykonanych z betonu; po zastosowaniu współczynnika przekształcenia,
- strefy buforowe i miedze śródpolne o szerokości od 1 m do 20 m, na których nie jest prowadzona produkcja rolna, chyba że strefa została wliczona do działki rolnej; po zastosowaniu współczynnika przekształcenia,
- obszary z zagajnikami o krótkiej rotacji bez stosowania środków ochrony roślin i stosowaniu nawożenia mineralnego w dopuszczalnych dawkach.
Z obowiązku realizacji utrzymania obszarów proekologicznych zwolnione mogą być gospodarstwa:
- w których więcej niż 75% gruntów ornych to:
- trawy lub inne pastewne rośliny zielne,
- grunt ugorowany,
- grunty wykorzystywane do uprawy roślin strączkowych,
- połączenie powyższych
niezależnie od powierzchni pozostałych gruntów ornych.
- w których więcej niż 75% kwalifikującej się powierzchni gruntów rolnych to:
- trwałe użytki zielone,
- trawy lub inne pastewne rośliny zielne,
- połączenie powyższych
niezależnie od powierzchni pozostałych gruntów ornych.
Z obowiązku utrzymania obszarów proekologicznych możliwe jest także wyłączenie rolników, którzy na części gruntów ornych w gospodarstwie prowadzą produkcję ekologiczną, pod warunkiem, że pozostała powierzchnia gruntów ornych zajmuje powierzchnię do 15 ha.