Agencja Restrukturyzacji
i Modernizacji Rolnictwa

Premia pielęgnacyjna i premia zalesieniowa do gruntów z sukcesją naturalną, na których, zgodnie z planem zalesienia, nie jest wymagane wykonanie zalesienia przyznawana jest rolnikowi w rozumieniu art. 3 pkt. 1 rozporządzeniem 2021/2115.

Premia pielęgnacyjna i premia zalesieniowa może być przyznana rolnikowi, jeżeli:

• został mu nadany numer identyfikacyjny w trybie przepisów o krajowym systemie ewidencji producentów, ewidencji gospodarstw rolnych oraz ewidencji wniosków o przyznanie płatności, który może być wykorzystany do ubiegania się o tę pomoc,
• zobowiązał się do pielęgnacji zalesień, występujących na gruncie wskutek sukcesji naturalnej – przez 5 lat od dnia złożenia wniosku o przyznanie pierwszej premii pielęgnacyjnej,
• zobowiązał się do utrzymania zalesień, występujących na gruncie wskutek sukcesji naturalnej – przez 5 lat od dnia złożenia wniosku o przyznanie pierwszej premii zalesieniowej.

Premia pielęgnacyjna i premia zalesieniowa jest przyznawana rolnikowi do gruntów:

• wykazanych w ewidencji gruntów i budynków jako grunty rolne, stanowiących grunty z sukcesją naturalną,
• przeznaczonych do zalesienia w miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego, a w przypadku braku tego planu grunty powinny być przeznaczone do zalesienia w decyzji o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu,
• stanowiących własność/współwłasność rolnika albo własność jego małżonka,
• o szerokości większej niż 20 m, przy czym wymagania, nie stosuje się, jeżeli grunty te graniczą z lasem lub obszarem zalesionym,
• położonych poza:

• obszarami Natura 2000 lub obszarami znajdującymi się na liście, o której mowa w art. 27 ust. 3 pkt 1 ustawy z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody, chyba że planowane wykonanie zalesienia nie jest sprzeczne z planami ochrony albo planami zadań ochronnych tych obszarów, albo w przypadku braku planów ochrony lub planów zadań ochronnych, gdy zalesianie nie jest sprzeczne z celami ochrony tych obszarów;
• obszarami rezerwatów przyrody, parków krajobrazowych, parków narodowych lub obszarami ich otulin, chyba że planowane wykonanie zalesienia nie jest sprzeczne z celami ochrony tych obszarów.

Premia pielęgnacyjna i premia zalesieniowa jest przyznawana do gruntów z sukcesją naturalną, tj. do gruntów:

1. na których występują drzewa lub krzewy pochodzące z sukcesji naturalnej, należące do rodzimych gatunków lasotwórczych, w tym drzewa lub krzewy gatunków rodzimych, wymienionych w załączniku nr 1 do rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi w sprawie szczegółowych warunków oraz szczegółowego trybu przyznawania i wypłaty pomocy finansowej w ramach wsparcia inwestycji leśnych lub zadrzewieniowych oraz w formie premii z tytułu zalesień, zadrzewień lub systemów rolno-leśnych w ramach Planu Strategicznego dla Wspólnej Polityki Rolnej na lata 2023–2027, zwanego rozporządzeniem zalesieniowym,
2. drzewa i krzewy gatunków lub rodzajów rodzimych, wymienionych w załączniku nr 1 do rozporządzenia, występują w kępach o powierzchni co najmniej 5 arów, a ich liczba na hektar:

a) wynosi nie mniej niż 50% minimalnej liczby sadzonek drzew lub krzewów na hektar, określonej w załączniku nr 2 do rozporządzenia, w odniesieniu do poszczególnych gatunków lub rodzajów drzew lub krzewów – w przypadku drzew o średniej wysokości do 0,5 m,

b) wynosi nie mniej niż 30% minimalnej liczby sadzonek drzew lub krzewów na hektar, określonej w załączniku nr 2 do rozporządzenia, w odniesieniu do poszczególnych gatunków lub rodzajów drzew lub krzewów – w przypadku drzew o średniej wysokości powyżej 0,5 m,

3. powierzchnia kęp, o których mowa w pkt 2, na której występują drzewa wyrosłe w wyniku sukcesji naturalnej, stanowi nie mniej niż 10% powierzchni gruntu,
4. średni wiek drzew lub krzewów wyrosłych w wyniku zaprzestania użytkowania rolniczego nie przekracza 30 lat

Premia pielęgnacyjna i premia zalesieniowa może być przyznana jednemu rolnikowi do powierzchni nie większej niż 40 ha w jednym roku.

Do gruntów z sukcesją naturalną wsparcie na zalesienie przysługuje, jeżeli na tych gruntach, zgodnie z planem zalesienia, jest wymagane wykonanie zalesienia.

Sporządzenie planu zalesienia

Beneficjenci ubiegający się o przyznanie pierwszej premii pielęgnacyjnej i premii zalesieniowej do gruntów z sukcesją naturalną są zobowiązani do wcześniejszego złożenia wniosku o sporządzenie planu zalesienia do Nadleśniczego Państwowego Gospodarstwa Leśnego Lasy Państwowe, właściwego ze względu na położenie gruntów. Premia pielęgnacyjna i premia zalesieniowa jest przyznawana do gruntów, dla których opracowany jest plan zalesienia przez nadleśniczego. Plan zalesienia powinien obejmować grunty graniczące ze sobą, tworzące jeden kompleks gruntów z sukcesją naturalną oraz powinien być sporządzony przy uwzględnieniu stanu faktycznego gruntu z sukcesją naturalną, których granice są oznakowane w terenie.

Do wniosku o sporządzenie planu zalesienia, należy dołączyć:

• wypis i wyrys z miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego dotyczące działek ewidencyjnych, na których są położone grunty z sukcesją naturalną, a w przypadku braku tego planu – zaświadczenie potwierdzające, że przeznaczenie gruntów z sukcesją naturalną nie jest sprzeczne z ustaleniami studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy, a w przypadku braku tego planu oraz tego studium – decyzja o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu określająca grunty przeznaczone do zalesienia,
• materiał graficzny wraz z kartą informacyjną, udostępnione przez Agencję Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa,
• oświadczenie podmiotu o powierzchni gruntów z sukcesją naturalną, zawierające numery działek ewidencyjnych, na których są położone te grunty,
• wypis z ewidencji gruntów i budynków dotyczący działek ewidencyjnych, na których są położone grunty z sukcesją naturalną,
• mapę sporządzoną przez osobę posiadającą uprawnienia zawodowe, nadane na podstawie ustawy z dnia 17 maja 1989 r. – Prawo geodezyjne i kartograficzne, na podkładzie mapy zasadniczej lub na podkładzie ewidencyjnym, zawierającą:

• wskazanie granic całości gruntów z sukcesją naturalną oraz określenie łącznej powierzchni tych gruntów wraz z powierzchnią działek ewidencyjnych, na których są położone,
• wskazanie granic kęp i określenie ich powierzchni.
• opinię właściwego dyrektora parku narodowego o braku sprzeczności zalesienia z celami ochrony danego obszaru – w przypadku gruntu z sukcesją naturalną położonego w parku narodowym lub na obszarze jego otuliny, również w przypadku, gdy ten grunt jest położony w granicach obszaru Natura 2000 lub obszaru znajdującego się na liście, o której mowa w art. 27 ust. 3 pkt 1 ustawy o ochronie przyrody;

• opinię regionalnego dyrektora ochrony środowiska o braku sprzeczności zalesienia z:
  • celami ochrony danego obszaru – w przypadku gruntu z sukcesją naturalną położonego w rezerwacie przyrody lub parku krajobrazowym lub na obszarze ich otulin,
  • planami ochrony albo planami zadań ochronnych danego obszaru, albo celami ochrony danego obszaru, jeżeli dla tego obszaru nie został sporządzony plan ochrony i plan zadań ochronnych – w przypadku gruntów z sukcesją naturalną, położonych na obszarze Natura 2000 lub obszarze znajdującym się na liście, o której mowa w art. 27 ust. 3 pkt 1 ustawy o ochronie przyrody, z wyjątkiem przypadku, wydania opinii właściwego dyrektora parku narodowego o braku sprzeczności zalesienia (…) wymienionej powyżej.

Plan zalesienia powinien zawierać elementy określone w załączniku nr 3 rozporządzenia zalesieniowego oraz dane osobowe rolnika, adres zamieszkania lub siedziby rolnika, numer identyfikacyjny, podpis nadleśniczego, dokumenty dołączone przez rolnika do wniosku o sporządzenie tego planu.

Załączniki do wniosku o przyznanie pierwszej premii pielęgnacyjnej i premii zalesieniowej

Do wniosku o przyznanie pierwszej premii pielęgnacyjnej i premii zalesieniowej do gruntów z sukcesją naturalną, na których, zgodnie z planem zalesienia, nie jest wymagane wykonanie zalesienia, rolnik dołącza:

1. kopię planu zalesienia potwierdzoną za zgodność z oryginałem przez nadleśniczego, który sporządził ten plan;
2. dokumenty potwierdzające własność gruntów z sukcesją naturalną;
3. pisemną zgodę:
   • pozostałych współwłaścicieli na przyznanie premii pielęgnacyjnej i premii zalesieniowej, jeżeli grunty te stanowią przedmiot współwłasności,
   • małżonka rolnika na przyznanie premii pielęgnacyjnej i premii zalesieniowej, jeżeli grunty te stanowią własność małżonka rolnika.

Podczas składania wniosku przez aplikację eWniosekPlus, rolnik musi wyrysować granice działek z sukcesją naturalną, na których, zgodnie z planem zalesienia, nie jest wymagane wykonanie zalesienia.

We wniosku o przyznanie pierwszej premii pielęgnacyjnej i zalesieniowej do gruntów z sukcesją naturalną rolnik wskazuje granice działek rolnych, w tym niezgłoszonych do tej pomocy, oraz zaznacza:

• drzewa ustanowione pomnikami przyrody, objęte ochroną na podstawie przepisów o ochronie przyrody,
• rowy, których szerokość nie przekracza 2 m,
• oczka wodne w rozumieniu art. 4 pkt 10 ustawy z dnia 3 lutego 1995 r. o ochronie gruntów rolnych i leśnych (Dz. U. z 2022 r. poz. 2409) o łącznej powierzchni mniejszej niż 100 m2,
• granice gruntu z sukcesją naturalną

chyba że w danym roku kalendarzowym ubiega się o przyznanie podstawowego wsparcia dochodów do celów zrównoważoności, o którym mowa w art. 16 ust. 2 lit. a rozporządzenia 2021/2115.

Rolnik korzystający z premii z tytułu zadrzewień jest zobowiązany do prowadzenia rejestr zabiegów pielęgnacyjnych stanowiący część planu zalesienia, zgodnie z formularzem określonym w tabeli nr 7 zawartej w załączniku nr 3 do rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi w sprawie szczegółowych warunków i szczegółowego trybu przyznawania i wypłaty pomocy finansowej w ramach wsparcia inwestycji leśnych lub zadrzewieniowych oraz w formie premii z tytułu zalesień, zadrzewień lub systemów rolno-leśnych w ramach Planu Strategicznego dla Wspólnej Polityki Rolnej na lata 2023-2027. 

W przypadku zaplanowania zabiegu pielęgnacyjnego polegającego na cięciach pielęgnacyjnych, rolnik nie powinien go wykonywać w okresie od 15 kwietnia do 31 lipca.

W celu otrzymania pomocy w ramach pierwszej premii pielęgnacyjnej i zalesieniowej do gruntów z sukcesją naturalną, rolnik składa wniosek wyłącznie za pośrednictwem systemu teleinformatycznego ARiMR (eWniosekPlus), w terminie od 15 marca do 30 czerwca 2023 r.

Złożenie ww. wniosku po 30 czerwca 2023 r., ale przed upływem ostatecznego terminu na złożenie wniosków tj. 25 lipca 2023 r., skutkować będzie zmniejszeniem o 1% kwoty należnych płatności za każdy dzień roboczy opóźnienia.

Zgłoszenia zmiany we wniosku, dokonuje się w terminie określonym do dokonywania zgłoszeń zmian we wnioskach o przyznanie pomocy, o której mowa w art. 20 pkt 1–4 ustawy o Planie Strategicznym.

Zgodnie z art. 60 ust. 2 pkt 1 i 2 ustawy o Planie Strategicznym zmiany wniosku o przyznanie pomocy, o której mowa w art. 20 pkt 1–4, dokonuje się w terminie do dnia:

• 17 lipca roku, w którym dany wniosek został złożony, przy czym zmiany można dokonać po upływie tego terminu, ale nie później niż w ostatnim dniu składania wniosku, z tym że w takim przypadku na podmiot ubiegający się o przyznanie pomocy za każdy dzień opóźnienia, nie licząc dni ustawowo wolnych od pracy oraz sobót, nakłada się karę w wysokości 1% pomocy przysługującej w związku z tą zmianą;
• 15 września roku, w którym został złożony ten wniosek – w przypadku gdy Agencja poinformowała beneficjenta o nieprawidłowościach wykrytych w ramach kontroli administracyjnych lub systemu monitorowania obszarów zgodnie z art. 7 ust. 2 rozporządzenia 2022/1173.

W 2023 r. termin dokonania zmiany wniosku o przyznanie pomocy, o której mowa w art. 20 pkt 1–4, w przypadku określonym w art. 60 ust. 2 pkt 2, upływa z dniem 15 października 2023 r.

Zmianę do wniosku bez zastosowania zmniejszeń płatności, rolnik ma prawo z własnej inicjatywy złożyć do dnia 17 lipca 2023 r.

Złożenie zmiany do Wniosku o przyznanie płatności lub załącznika do wniosku po dniu 17 lipca 2023 r. skutkuje pomniejszeniem kwoty płatności do dodanych powierzchni, a ostatnim dniem na złożenie zmiany do Wniosku o przyznanie płatności jest 25 lipca 2023 r.

Wniosek rozpatrywany jest jedynie w zakresie, w jakim został on prawidłowo wypełniony oraz złożony w terminie do dnia 25 lipca 2023 r. oraz na podstawie dołączonych do niego prawidłowych dokumentów.

Jeżeli od dnia 1 lipca 2023 r. do dnia 25 lipca 2023 r. rolnik po raz pierwszy deklaruje w formularzu wniosku o przyznanie płatności nowy schemat pomocowy (po raz pierwszy zaznacza checkbox wskazujący, że ubiega się o nowe płatności, które nie były wskazane we wniosku o przyznanie płatności), taką deklarację należy traktować jak złożenie nowego wniosku dla tego schematu pomocowego (oznacza to, że dla wniosku złożonego w terminie od 1 lipca 2023 r. do dnia 25 lipca 2023 r. naliczane są sankcje terminowe).

Zmianę do Wniosku o przyznanie płatności składa się także w odpowiedzi na Wezwanie do usunięcia braków we wniosku o przyznanie płatności. Zmiana oraz dodanie załączników po dniu 30 czerwca do dnia 25 lipca 2023 r. skutkuje pomniejszeniem płatności (w części, której dotyczyła) o 1% za każdy dzień roboczy opóźnienia.

W przypadku złożenia zmiany do wniosku w odpowiedzi na wezwanie do usunięcia braków formalnych, po dniu 25 lipca, przedmiotowa zmiana nie będzie uwzględniana w obsługiwanej sprawie.

Wycofanie części wniosku – art. 60 ust. 3 ustawy o Planie Strategicznym:

Wnioskodawca może całkowicie lub częściowo wycofać wniosek o przyznanie pomocy, o której mowa w art. 20 pkt 1–4, nie później niż do dnia wydania decyzji w sprawie o przyznanie pomocy, o której mowa w art. 20 pkt 1–4, z tym że wycofanie nie jest możliwe jeżeli:

1) dotyczy części wniosku, w której wykryto nieprawidłowości;

2) wnioskodawca został poinformowany o zamiarze przeprowadzenia kontroli na miejscu.

Rolnik może w każdym momencie, złożyć formularz wycofania części wniosku o przyznanie płatności na rok 2023 obejmujący wycofanie pojedynczych działek ewidencyjnych lub działek rolnych zadeklarowanych we wniosku o przyznanie pierwszej premii pielęgnacyjnej i zalesieniowej do gruntów z sukcesją naturalną. Uwzględnienie wycofania części wniosku jest możliwe o ile do wycofanych powierzchni nie stwierdzono nieprawidłowości mających wpływ na zastosowanie kar administracyjnych lub o ile wnioskodawca nie został poinformowany o zamiarze przeprowadzenia kontroli na miejscu.

Formularz wycofania części Wniosku o przyznanie płatności składa się w aplikacji eWniosekPlus (aplikacja rejestruje dokument jako zmianę do wniosku).

Rolnik może w każdym momencie, złożyć formularz wycofania wniosku o przyznanie pierwszej premii pielęgnacyjnej i zalesieniowej do gruntów z sukcesją naturalną na rok 2023 obejmujący wycofanie wszystkich działek ewidencyjnych lub działek rolnych zadeklarowanych we wniosku o przyznanie pierwszej premii pielęgnacyjnej i zalesieniowej do gruntów z sukcesją naturalną. Uwzględnienie wycofania całego wniosku jest możliwe o ile nie stwierdzono nieprawidłowości. 

Zgodnie z art. 60 ust. 4 ustawy o Planie Strategicznym termin złożenia wniosku o przyznanie pomocy, o której mowa w art. 20 pkt 1–4, oraz termin dokonania zmiany albo wycofania tego wniosku nie podlegają przywróceniu.