Agencja Restrukturyzacji
i Modernizacji Rolnictwa

Najważniejsze uproszczenia wprowadzone rozporządzeniem Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 22 kwietnia 2025 r. zmieniającym rozporządzenie w sprawie szczegółowych warunków i trybu przyznawania, wypłaty oraz zwrotu pomocy finansowej na operacje typu „Restrukturyzacja małych gospodarstw” w ramach poddziałania „Pomoc na rozpoczęcie działalności gospodarczej na rzecz rozwoju małych gospodarstw” objętego Programem Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2014-2020 (Dz. U. z 2025 r. poz. 548).

1. Tryb postępowania w zakresie zgłaszania zmian do biznesplanu

1. Dotyczy beneficjentów, którzy nie wystąpili do dyrektora OR ARiMR
   z wnioskiem o wyrażenie zgody na zmianę założeń biznesplanu w zakresie § 18 pkt 2 rozporządzenia do dnia 26 kwietnia 2025 r.

 

Uwaga:  Możliwe jest złożenie wniosku o płatność II raty pomocy bez konieczności uprzedniego występowania do dyrektora OR ARiMR z wnioskiem o wyrażenie zgody na zmianę założeń biznesplanu

 

Beneficjent składając wniosek o płatność II raty pomocy ma możliwość dołączenia do niego:

• zmienionego biznesplanu wraz z uzasadnieniem dokonanych zmian, oraz
• oświadczenia o dokonaniu zmiany założeń biznesplanów w zakresie warunków,  o których mowa w § 18 pkt 2 rozporządzenia, wraz z podaniem przyczyny uzasadniające  dokonanie tej zmiany (wzór formularza oświadczenia do zmian w biznesplanie został zamieszczony w materiałach poniżej).

 

Paragraf 18 pkt 2 rozporządzenia mówi o tym, iż Beneficjent powinien:

„2) zrealizować biznesplan w terminie przewidzianym w biznesplanie, lecz nie później niż do dnia upływu 3 lat od dnia wypłaty pierwszej raty pomocy, w szczególności:

a) prowadzić gospodarstwo zgodnie ze strukturą produkcji, o której mowa w § 3 ust. 1 pkt 2 lit. b,

b) zrealizować działania, o których mowa w § 3 ust. 1 pkt 4 oraz § 3 ust. 2 pkt 2,

c) osiągnąć wzrost wielkości ekonomicznej gospodarstwa do poziomu co najmniej 10 tys. euro oraz utrzymać ten poziom co najmniej do dnia upływu 5 lat od dnia wypłaty pierwszej raty pomocy,

d) osiągnąć wzrost wielkości ekonomicznej gospodarstwa o co najmniej 20% w stosunku do wyjściowej wielkości ekonomicznej, o której mowa w § 3 ust. 1 pkt 1 lit. c, i utrzymać ten wzrost co najmniej do dnia upływu 5 lat od dnia wypłaty pierwszej raty pomocy,

e) zrealizować działanie w zakresie zmiany kierunku produkcji, z którego tytułu przyznano punkty, o których mowa w § 12 ust. 2 pkt 7;”.

 

2. Dotyczy beneficjentów, którzy przed dniem 26 kwietnia 2025 r., złożyli wniosek  o zmianę założeń biznesplanu i nie otrzymali od Agencji decyzji

W przypadku jeśli Beneficjent zrealizował już zmieniony biznesplan zgodnie ze zgłoszonymi do agencji zmianami należy niezwłocznie złożyć wniosek o płatność drugiej raty pomocy i dołączyć  do niego oświadczenie dotyczące zgłoszonych wcześniej zmian do biznesplanu, które to ma potwierdzać, iż dokonane zmiany założeń biznesplanu dotyczą warunków § 18 pkt 2 rozporządzenia (formularz oświadczenia dostępny jest na stronie internetowej).

Takie działanie przyspieszy rozpatrzenie sprawy przez Agencję i wypłatę środków ponieważ nie będzie wymagało wyrażenia przez dyrektora OR zgody na zmianę założeń biznesplanu.

 

Uwaga: Zmiany polegające na zwiększeniu lub zmniejszeniu skali produkcji roślin lub zwierząt w gospodarstwie nie wymagają dołączenia do wniosku o płatność drugiej raty pomocy oświadczenia ani biznesplanu, o których mowa  w ust. 1, jeżeli zostanie zachowany kierunek produkcji określony w biznesplanie dla docelowej sytuacji gospodarstwa oraz zostanie spełniony warunek określony w § 18 pkt 2 lit. c i d.

 

2. Rozszerzony został katalog narzędzi do prowadzenia ewidencji przychodów i rozchodów w gospodarstwie o narzędzie do oceny ekonomicznej gospodarstwa rolnego.

Beneficjenci w celu spełnia warunku w zakresie prowadzenia ewidencji przychodów i rozchodów w gospodarstwie będą mogli skorzystać z narzędzie do oceny ekonomicznej gospodarstwa rolnego – samoliczącego skoroszytu MS Excel, który służy do zarządzania gospodarstwem rolnym i uwzględnia przychody i rozchody w gospodarstwie. Narzędzie to wraz z instrukcją jego wypełniania jest dostępne do pobrania na stronie internetowej administrowanej przez Instytut Ekonomiki Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej – Państwowy Instytut Badawczy (https://ierigz.waw.pl/narzedzie)

 

3.  Dodane zostało w przepisie określającym jak ustala się docelową wielkość ekonomiczną gospodarstwa posiadanego przez rolnika odwołanie do płatności do gruntu przyznawanych w ramach PS WPR

Beneficjenci będą mogli ustalać wielkość ekonomiczną gospodarstwa w okresie docelowym oraz w danym roku po wypłacie drugiej raty pomocy (§ 6 ust. 5 rozporządzenia) z uwzględnieniem gruntów, do których przyznano im płatności w ramach PS WPR.

 

---

 

ARiMR przypomina, iż Beneficjenci poddziałań premiowych PROW 2014-2020 tj.:

• 6.1 „Premie dla młodych rolników”,
• 6.2 „Pomoc na rozpoczęcie pozarolniczej działalności gospodarczej na obszarach wiejskich”,
• 6.3 „Restrukturyzacja małych gospodarstw” ,

powinni złożyć wnioski o płatność drugiej raty pomocy po realizacji biznesplanu, z zachowaniem terminu wynikającego z wydanej decyzji o przyznaniu pomocy, odpowiednio: 2 lata (w przypadku poddziałania 6.2 „Pomoc na rozpoczęcie pozarolniczej działalności gospodarczej na obszarach wiejskich”)  lub 3 lata (w przypadku poddziałań: 6.1 „Premie dla młodych rolników” i 6.3 „Restrukturyzacja małych gospodarstw”) od dnia wypłaty pierwszej raty pomocy i nie później niż do dnia 31 sierpnia 2025.

Beneficjenci ww. poddziałań premiowych mogą rozliczyć projekty w maksymalnym terminie nie dłuższym niż do dnia 31 sierpnia 2025 r., przy czym powinien zostać zachowany odpowiednio 2 letni (6.2) lub 3 letni (6.1, 6.2) termin na realizację biznesplanu, wynikający z decyzji o przyznaniu pomocy.

Warunkiem koniecznym umożliwiającym Agencji wypłatę drugiej raty pomocy jest zrealizowanie przez beneficjenta całego biznesplanu w ww. terminach.

Jednocześnie przypominamy, iż beneficjenci poddziałań premiowych mogą wystąpić do dyrektora oddziału regionalnego Agencji z wnioskiem o wyrażenie zgody na zmianę założeń biznesplanu w trakcie jego realizacji w zakresie warunków, w tym wydłużenie okresu jego realizacji tj.:

•             w przypadku poddziałania 6.1 „Premie dla młodych rolników” i 6.3 „Restrukturyzacja małych gospodarstw” nie później niż do dnia upływu 4 lat od dnia wypłaty pierwszej raty pomocy,

•             w poddziałaniu 6.2 „Pomoc na rozpoczęcie pozarolniczej działalności gospodarczej na obszarach wiejskich” nie później niż do dnia upływu 2 lat od dnia wypłaty pierwszej raty pomocy.

  W każdym przypadku wydłużenie terminu realizacji biznesplanu jest możliwe nie  później niż do dnia 31    sierpnia 2025 r.

W przypadku poddziałania 6.1 „Premie dla młodych rolników” oraz 6.3 „Restrukturyzacja małych gospodarstw” zmiany polegające na zwiększeniu lub zmniejszeniu skali produkcji roślin lub zwierząt w gospodarstwie nie wymagają zgody Agencji, jeżeli zostanie zachowany kierunek produkcji określony w biznesplanie dla docelowej sytuacji gospodarstwa oraz zostanie spełniony warunek w zakresie osiągnięcia wzrostu wielkości ekonomicznej gospodarstwa w stosunku do wyjściowej wielkości ekonomicznej gospodarstwa.

Ponadto przypominamy, iż:

• w przypadku pooddziałania 6.1, w przypadku niespełnienia warunku, o którym mowa w § 22 pkt 4 lit. a rozporządzenia dla poddziałania 6.1, nie odmawia się wypłaty drugiej raty pomocy, jeżeli w roku określonym w § 6 ust. 5 struktura produkcji w gospodarstwie beneficjenta pozwala zachować spójność operacji, w tym w zakresie inwestycji w środki trwałe, oraz osiągnąć wzrost wielkości ekonomicznej gospodarstwa co najmniej o 10% w stosunku do wyjściowej wielkości ekonomicznej gospodarstwa.”.
• w przypadku poddziałania 6.3, w przypadku niespełnienia warunku, o którym mowa w § 18 pkt 2 lit. a, nie odmawia się wypłaty drugiej raty pomocy, jeżeli w roku określonym w § 6 ust. 4 pkt 1 struktura produkcji w gospodarstwie beneficjenta pozwala zachować spójność operacji, w tym w zakresie inwestycji w środki trwałe, oraz osiągnąć wzrost wielkości ekonomicznej gospodarstwa do co najmniej 10 tys. euro i co najmniej o 20% w stosunku do wielkości wyjściowej, o której mowa w § 3 ust. 1 pkt 1 lit. c.

Powyższe oznacza, że nawet w przypadku zmiany struktury produkcji powodującej zmianę kierunku produkcji, bez uprzedniego wystąpienia z wnioskiem beneficjenta o wyrażenie zgody na zmianę założeń biznesplanu, ARiMR wypłaca drugą ratę pomocy, jeśli w roku docelowym zostanie osiągnięty odpowiedni wzrost wielkości ekonomicznej gospodarstwa, a operacja pozostanie spójna (struktura produkcji, inwestycje w środki trwałe itp.).

Natomiast w przypadku poddziałania 6.2 „Pomoc na rozpoczęcie pozarolniczej działalności gospodarczej na obszarach wiejskich” zgody Agencji nie wymaga zmiana założeń biznesplanu w zakresie opisu i szacunkowej wartości planowanych inwestycji w środki trwałe i inne środki związane z działalnością pozarolniczą.

Mając na uwadze powyższe, przypominamy o konieczności skompletowania przez beneficjentów poddziałań premiowych wymaganej dokumentacji, w szczególności pozyskania wszelkiego rodzaju zaświadczeń i decyzji wydawanych przez organy administracji publicznej oraz faktur lub dokumentów o równoważnej wartości dowodowej, tak aby skutecznie i w nieprzekraczalnym wymaganym terminie możliwe było złożenie wniosku o płatność drugiej raty pomocy.

W obliczu dużego wyzwania stojącego przed ARiMR związanego z rozliczeniem w krótkim czasie olbrzymiej liczby wniosków o płatność drugiej raty pomocy oraz w celu uniknięcia kumulacji składania wszystkich wniosków o płatność w ostatnim miesiącu (tj. sierpień 2025 r.) nie należy zwlekać z zakończeniem realizacji biznesplanu oraz złożeniem wniosku o płatność drugiej raty pomocy. Złożenie wniosków o płatność drugiej raty pomocy we wcześniejszym czasie pozwoli na ich rozpatrzenie w optymalnym terminie, a co za tym idzie, terminową wypłatę środków finansowych.

Zachęcamy do jak najszybszego składania wniosków o płatność drugiej raty pomocy.

 

---

 

Premia może zostać przyznana rolnikowi, jeżeli m.in.:

• jest posiadaczem samoistnym lub zależnym:

  położonych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, którego wielkość ekonomiczna jest mniejsza niż 13 tys. euro;

  • gospodarstwa rolnego, obejmującego co najmniej 1 ha gruntów ornych, sadów, łąk trwałych, pastwisk trwałych, gruntów rolnych zabudowanych, gruntów pod stawami lub gruntów pod rowami, lub
  • nieruchomości służącej do prowadzenia produkcji w zakresie działów specjalnych produkcji rolnej,
• jest obywatelem państwa członkowskiego Unii Europejskiej;
• jest pełnoletni w dniu złożenia wniosku;
• przedłożył biznesplan dotyczący rozwoju gospodarstwa oraz zobowiązał się do jego realizacji;
• nie przyznano mu albo przyznano, lecz nie wypłacono mu pomocy finansowej z powodu rezygnacji z tej pomocy, niedopełnienia przez beneficjenta warunków, z zastrzeżeniem których została wydana decyzja o przyznaniu pomocy albo zawarta umowa o przyznaniu pomocy, lub niezłożenia wniosku o płatność:
  • w ramach działań ,,Ułatwianie startu młodym rolnikom”, „Modernizacja gospodarstw rolnych”, „Różnicowanie w kierunku działalności nierolniczej”, ,,Wdrażanie lokalnych strategii rozwoju'' dla operacji, które odpowiadają warunkom przyznania pomocyw ramach działania ,,Różnicowanie w kierunku działalności nierolniczej'', objętych Programem Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2007-2013,
  • na objęte programem operacje typu:
    • "Modernizacja gospodarstw rolnych" w ramach poddziałania "Wsparcie inwestycji w gospodarstwach rolnych" lub
    • "Premie dla młodych rolników" w ramach poddziałania "Pomoc w rozpoczęciu działalności gospodarczej na rzecz młodych rolników", lub
    • "Premie na rozpoczęcie działalności pozarolniczej" w ramach poddziałania "Pomoc na rozpoczęcie pozarolniczej działalności gospodarczej na obszarach wiejskich";
• w gospodarstwie, którego jest posiadaczem, prowadzi w celach zarobkowych, osobiście i na własny rachunek, działalność rolniczą w zakresie produkcji roślinnej lub zwierzęcej, z wyłączeniem chowu i hodowli ryb.

Uznaje się, że rolnik prowadzi działalność rolniczą w celach zarobkowych, jeżeli:

• działalność ta nie jest prowadzona w celach naukowo-badawczych;
• jego:
  • dochody z rolnictwa – stanowią co najmniej 25% jego wszystkich dochodów lub
  • przychody z rolnictwa – stanowią co najmniej 25% wszystkich jego przychodów.

Premia w wysokości 60 tys. zł (jednak nie więcej niż równowartość 15 tys. euro), płatna w II ratach:

• I rata – 80% całkowitej wartości pomocy, ale nie więcej niż 48 tys. zł (wniosek o płatność I raty składa się w terminie 6 miesięcy od dnia doręczenia decyzji o przyznaniu pomocy);
• II rata – 20% całkowitej wartości pomocy, ale nie więcej niż 12 tys. zł (wniosek o płatność II raty składa się po realizacji biznesplanu, jednak nie później niż do dnia upływu 3 lat od dnia wypłaty pierwszej raty pomocy i nie później niż do dnia 31 sierpnia 2023 r.).

Pomoc w tym zakresie przyznaje się na dane gospodarstwo tylko raz.

W przypadku małżonków premię przyznaje się wyłącznie jednemu z nich, co do którego współmałżonek wyraził pisemną zgodę, niezależnie od tego czy posiadają wspólne czy odrębne gospodarstwa rolne.

Premia przyznawana jest na operację:

• obejmującą restrukturyzację gospodarstwa w zakresie produkcji żywnościowych lub nieżywnościowych produktów rolnych lub przygotowania do sprzedaży produktów rolnych wytwarzanych w gospodarstwie;
• polegającej na:
  • przeprowadzeniu inwestycji w środki trwałe oraz
  • udziale w szkoleniach, lub
  • korzystaniu z usług doradczych, lub
  • udziale w zorganizowanych formach współpracy producentów rolnych,
  • realizacji innych działań niezbędnych do przeprowadzenia restrukturyzacji gospodarstwa;
• która ma na celu poprawę konkurencyjności i zwiększenie rentowności gospodarstwa oraz doprowadzi do wzrostu wielkości ekonomicznej gospodarstwa
  • do co najmniej 10 tys. euro,
  • co najmniej o 20% w stosunku do wielkości wyjściowej;

w szczególności w wyniku zmiany rodzaju prowadzonej produkcji rolnej.

Premia w całości musi zostać przeznaczona na prowadzoną w gospodarstwie działalność rolniczą lub przygotowanie do sprzedaży produktów rolnych wytwarzanych w gospodarstwie w kwocie stanowiącej co najmniej 100% kwoty pomocy, przy czym inwestycje w środki trwałe muszą stanowić wartość równą co najmniej 80% kwoty pomocy.

Inwestycje w środki trwałe:

• nie mogą być rozpoczęte przed dniem złożenia wniosku o przyznanie pomocy;
• mogą dotyczyć zakupu wyłącznie nowych maszyn, urządzeń oraz wyposażenia;
• w przypadku inwestycji budowlanej, może być uwzględniona inwestycja, która będzie położona na gruntach stanowiących własność wnioskodawcy lub beneficjenta, przedmiot użytkowania wieczystego lub przedmiot dzierżawy z Zasobu Własności Rolnej Skarbu Państwa lub od jednostek samorządu terytorialnego.

Pomoc nie może zostać przeznaczona na działalność w zakresie:

• prowadzenia plantacji roślin wieloletnich na cele energetyczne,
• prowadzenia działów specjalnych produkcji rolnej: hodowla zwierząt laboratoryjnych, hodowla ryb akwariowych, hodowla psów rasowych oraz hodowla kotów rasowych.

Zależy od sumy punktów przyznawanych wg następujących kryteriów wyboru:

• jeżeli w gospodarstwie średnia roczna liczba świń w stadzie wynosi:
  • powyżej 35 sztuk – 5 pkt,
  • powyżej 25 sztuk i nie więcej niż 35 sztuk – 4 pkt,
  • powyżej 15 sztuk i nie więcej niż 25 sztuk – 3 pkt;
  • powyżej 5 sztuk i nie więcej niż 15 sztuk – 2 pkt;
  • co najmniej 1 sztuka i nie więcej niż 5 sztuk – 1 pkt;
• rodzaj planowanej produkcji (od 1 do 3 pkt);
• kompleksowość biznesplanu (od 0,25 do 7 pkt);
• wpływ na realizację celów przekrojowych (od 1 do 10 pkt);
• docelowa wielkość ekonomiczna gospodarstwa:
  • powyżej 20 tys. euro – 5 pkt,
  • 16 – 20 tys. euro – 4 pkt,
  • 12 – 16 tys. euro – 2 pkt;
• wiek wnioskodawcy – jeżeli w dniu złożenia wniosku o przyznanie pomocy wnioskodawca nie ma więcej niż 40 lat – 1 pkt;
• zmiana kierunku produkcji – 2 pkt;
• podleganie ubezpieczeniu społecznemu rolników w pełnym zakresie jako rolnik lub małżonek rolnika oraz nie prowadzenie działalności potwierdzonej wpisem do Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej nieprzerwanie przez co najmniej 12 miesięcy poprzedzających miesiąc złożenia wniosku o przyznanie pomocy – 2 pkt.

Pomoc jest przyznawana, jeżeli wnioskodawca uzyskał minimum 8 punktów.

Wydawana z zastrzeżeniem dopełnienia przez beneficjenta, w terminie 6 miesięcy od dnia doręczenia tej decyzji, następujących warunków:

• rozpoczęcia realizacji biznesplanu;
• rozpoczęcia prowadzenia ewidencji przychodów i rozchodów w gospodarstwie, najpóźniej w dniu rozpoczęcia realizacji biznesplanu, chyba że beneficjent jest zobowiązany do prowadzenia księgi przychodów i rozchodów lub księgi rachunkowej, lub ewidencji przychodów i rozchodów prowadzonej na podstawie odrębnych przepisów – o ile warunek ten nie był spełniony w dniu wydania decyzji o przyznaniu pomocy;
• złożenia wniosku o płatność pierwszej raty pomocy;
• zaprzestania chowu i hodowli świń.