Zaproponowane w projekcie ustawy nowe rozwiązania mają na celu wprowadzenie regulacji pozwalających na dostosowanie edukacji na poziomie szkół podstawowych do zmian demograficznych, chroniąc przy tym – tam, gdzie jest to możliwe – usytuowane blisko domu rodzinnego, bezpieczne miejsca edukacji dzieci – szkoły podstawowe.

 Szkoły podstawowe, zwłaszcza te na terenach wiejskich, od wielu pokoleń są postrzegane jako ośrodki życia społeczno-kulturalnego. Projekt ustawy pozwala na wzmocnienie tej, dotąd nie uregulowanej ustawowo, roli szkoły, dając jednocześnie możliwość poszerzenia przez samorządy oferty wsparcia skierowanego do swoich mieszkańców. Infrastruktura, pustoszejącej z powodu zmian demograficznych, szkoły (przedszkola i placówki) może więc być szansą na zaspokojenie potrzeb rodziców powracających na rynek pracy, przez zapewnienie w siedzibie szkoły opieki żłobkowej (np. w formie punktu opieki dziennej) oraz umożliwienie korzystania z wychowania przedszkolnego. Budynek szkoły, oczywiście przy przestrzeganiu wszelkich zasad związanych z bezpieczeństwem uczniów, może być również miejscem realizacji polityki senioralnej przez organ prowadzący szkołę oraz pobudzania i rozwijania aktywności obywatelskiej.

 Celem projektu jest przede wszystkim:

• Skuteczniejsze dostosowanie systemu edukacji do prognozowanych zmian demograficznych.
• Zapewnienie wysokiej jakości edukacji, dostępnej jak najbliżej miejsca zamieszkania dzieci, z możliwością rozwijania funkcji społecznych i wspólnotowych szkół.
• Wzmocnienie roli lokalnych społeczności i organów samorządowych w organizacji i funkcjonowaniu szkół.
• Uproszczenie procedur i odciążenie organów nadzoru pedagogicznego i administracji oświatowej.

Zgodnie z projektem ustawy małe szkoły, w których po zakończeniu obowiązkowych zajęć edukacyjnych, będą mogą być wykorzystywane do zaspokajania, innych niż potrzeby edukacyjne dzieci, potrzeb lokalnej społeczności. MEN zależy na prowadzeniu takich regulacji, które będą stanowiły alternatywę w stosunku do likwidacji małej szkoły podstawowej. Chcemy umożliwić gminom z jednej strony zagwarantowanie młodszym dzieciom edukacji w klasach I-III w szkole jak najbliżej rodzinnego domu, nawet w sytuacji niskiej liczby uczniów, z drugiej zaś strony pozwolić na zapewnienie uczniom klas IV-VIII szkoły podstawowej odpowiedniej jakości edukacji, w szkole zatrudniającej wykwalifikowanych nauczycieli nauczających w dobrze wyposażonych pracowniach przedmiotowych.

 Projekt ustawy zakłada między innymi:

• Utrzymanie dostępności edukacji blisko miejsca zamieszkania dzieci, szczególnie na terenach wiejskich i w małych miejscowościach.
• Wykorzystanie nieużywanych części budynków oświatowych jako centrów społecznych i kulturalnych, wspierających rozwój lokalnej społeczności.
• Ułatwienie organizacji i zarządzania siecią szkół poprzez elastyczne tworzenie zespołów szkół, szkół filialnych i klas łączonych.
• Wprowadzenie rozwiązań wspierających nauczanie dwujęzyczne.
• Deregulację procedur związanych z funkcjonowaniem oświaty samorządowej.
• Doprecyzowanie przepisów regulujących funkcję opiekuńczą szkoły, w zakresie opieki świetlicowej i zapewniania żywienia w szkole.
• Wprowadzenie rozwiązań mających na celu ochronę praw rodziców i uczniów, zwiększenie transparentności i udziału społeczności lokalnej w decyzjach o funkcjonowaniu szkół publicznych i niepublicznych.

Projekt ustawy zamieszczony w Rządowym Centrum Legislacji