Powiatowa Stacja Sanitarno-
Epidemiologiczna w Oleśnicy

Wyjazd na wyczekiwany urlop jest związany dla wielu z nas ze zmianą sposobu żywienia. Nie przyrządzamy posiłków w warunkach domowych. Korzystamy z hotelowych restauracji, często jemy „na mieście”. W tym czasie chętnie sięgamy po żywność typu „Fast Food” traktując jaką jako przyjemność na wakacyjnych wojażach. Na każdym deptaku czy uliczce w miejscowościach turystycznych możemy zaopatrzyć się w „śmieciowe” jedzenie za, którym to  zdecydowanie przemawia cena, takie posiłki zwykle są tańsze od obiadu w lokalu.

Według Światowego Indeksu Bezpieczeństwa Żywnościowego, Polska znalazła się na 5 miejscu w rankingu najbardziej otyłych narodów w Europie z najwyższym odsetkiem osób z nadwagą lub otyłych. Statystyki przedstawiają, że 58% Polaków zmaga się nadwagą lub jest otyłością.  Jednym z powodów otyłości u osób dorosłych i dzieci jest nieograniczony dostęp do przetworzonego jedzenia (fast-foodów, chipsów) oraz słodkich napojów. Należy więc zwracać uwagę na to, co jemy, ponieważ żywność jest najważniejszym aspektem naszego życia, generuje to jak czujemy się na co dzień, a odżywianie ma wpływ na cały nasz organizm. Miejmy też na uwadze ilości spożywanych posiłków, jeśli decydujemy się na zjedzenie czegoś mniej zdrowego, spożywajmy mniejsze porcje.

W obecnych czasach dostępnych jest wiele udogodnień pozwalających na możliwości bezpłatnej dostawy do domu gotowych potraw. Zachęcające reklamy i różnorodność kuchni międzynarodowych przyczyniły się do wzrostu trendu zwiększonego spożycia fast food. W niemalże każdym sklepie przy okazji zakupów możemy zafundować sobie hot-doga. Trendy modowe w spożyciu żywności „ gotowej do spożycia” na wynos, są często ważniejsze niż wartość odżywcza. Przygotowując żywność we własnym gospodarstwie domowym znamy jej skład. Wzrost spożycia niezdrowej żywności przyjmowany jest jako globalne zjawisko.

Żywność typu Fast Food (szybkie jedzenie) jest to pożywienie, które w wielu przypadkach jest wysoce przetworzone i zawiera duże ilość węglowodanów, cukrów, tłuszczów nasyconych oraz soli. Do popularnych fast foodów zaliczamy: hot dogi, hamburgery, kebab, frytki, smażony kurczak, wszelkiego rodzaju wrapy. Produkty te są często bogate w kalorie i pozbawione jakichkolwiek składników odżywczych (witamin i minerałów) przygotowane często z najtańszych surowców i mrożonych półproduktów. Pojedynczy posiłek typu fast food może dostarczyć do codziennej diety nawet ok. 300 dodatkowych kilokalorii oprócz pozostałych posiłków w ciągu dnia. Kaloryczność dań typu fast food jest zwykle wysoka: kebab w bułce 450 g – 880 kcal, kawałek pizzy z szynką, pieczarkami i serem 150 g – 365 kcal, frytki smażone 100 g – 330 kcal, cheeseburger 120 g – 302 kcal.

 

Atrakcyjnym zamiennikiem powszechnie znanych fast food są tzw. „super foods” to produkty nasiona chia, sprulina czy jagody goji. Super foods to produkty wyjątkowo bogate w cenne składniki odżywcze, takie jak witaminy, związki mineralne i inne bioaktywne substancje, a dzięki temu uznawane za szczególne ważne dla zdrowia i dobrego samopoczucia. Po polsku noszą nazwy takie jak super produkty i super żywność. Wybierajmy zatem zdrową żywność przygotowaną jako przekąski np. sałatki, sushi i kanapki najlepiej z pełnoziarnistego pieczywa bogate w wartościowe związki odżywcze.

Należy wspomnieć, że często po żywność Fast Food w postaci kebabów, frytek czy smażonych na głębokim oleju potraw sięgają nie tylko osoby dorosłe, ale również nastolatkowie i młodsze dzieci. Rosnące powszechne stosowanie fast foodów wśród młodych ludzi budzi niepokój ze względu na wysokie spożycie tłuszczu i energii, które mogą powodować otyłość, a następne choroby przewlekłe związane z otyłością. Dieta bogata w kwasy tłuszczowe trans, które powstają w wyniku długotrwałego ogrzewania olejów np. wielokrotnego używania do smażenia frytek i smażenia w wysokiej temperaturze sprzyja rozwojowi chorób miażdżycy i osteoporozy oraz jest przyczyną powstawania chorób nowotworowych. Dodatek soli, tłuszczu i cukru tworzy smak, który sprawia, że ludzie mają ochotę na potrawy, co wielu ludzi opisuje jako uzależnienie.

Częste spożywanie fast foodów może doprowadzić do : problemów z pamięcią i nauką, rozwoju cukrzycy typu 2, problemów trawiennych, ogólnego zmęczenia i osłabienia organizmu, wahania poziomu cukru we krwi, zwiększenia ryzyka chorób serca, chorób nerek, ryzyka nowotworów

            Wybierając się do nadmorskich miejscowości ni sposób odmówić sobie włączenia do menu ryby, która z pozoru jest zdrowa, smaczna i świeża. Niestety w rzeczywistości popularne smażalnie w dużej mierze bazują na produktach mrożonych o wątpliwej jakości i nieznanym pochodzeniu (od dostawcy, przez połów, rodzaje obróbki termiczne i mrożenia). Paluszki rybne, które powinny zawierać min. 60% ryby, zdarza się, że w praktyce jest jej nawet 36%, a reszta to panierka chłodnąca tłuszcz, utwardzona skrobia kukurydziana ze spulchniaczami, utwardzonymi tłuszczami i glukozą. Zamiast frytek powinniśmy wybierać ziemniaki, kasze czy ryż oraz świeże surówki. Jeśli decydujemy się na dalekie wędrówki warto mieć swój własny prowiaant – przekąski typu owoce i warzywa, pestki nasion lub orzechy, gorzką czekoladę. Jedząc Fast food często wybieramy napoje gazowane co dodaje do posiłku tzw. „puste” kalorie, są to kalorie, które nie powodują uczucia sytości i nie dostarczają żadnych składników odżywczych poza cukrem.

Kolejną ofertą dedykowaną szczególnie latem są napoje, które kuszą kolorem, etykietą i reklamą, należy pamiętać, że dla zdrowia najmłodszych powinniśmy ograniczyć spożycie napojów kolorowych i gazowanych posiadających w składzie mnóstwo cukrów i dwutlenku węgla, który podrażnia żołądek. Kolorowe napoje posiadają często również niezdrowy syrop glukozowo-fruktozowy, który przyczynia się do powstawania cukrzycy typu 2, podwyższa poziom cholesterolu LDL i trójglicerydów, a także zawierają chemiczne konserwanty i sztuczne barwniki wpływające szkodliwie na skupienie uwagi u dzieci, wywołują reakcje alergiczne, zwiększające objawy astmy. Duże ilości substancji słodzących oraz sztucznych aromatów znajdziemy również w napojach, nektarach owocowych i sokach z kartonu, a także herbatkach granulowanych, wodach smakowych. Wysokie spożycie napojów słodzonych może prowadzić do przyrostu masy ciała oraz powstawania chorób z tym związanych m.in.: cukrzycy, otyłości, osłabienia mineralizacji kości, nadciśnienia, kamicy nerkowej, próchnicy zębów. By zaspokoić pragnienie i nie zaszkodzić swojemu zdrowiu szczególnie w okresie letnim wybierajmy wodę, soki wyciskane, kompoty owocowe, na ciepło i zimno jako źródło witamin i smaczny dodatek do posiłków.

Podstawą piramidy żywieniowej, czyli jednym z najważniejszych zaleceń dietetycznych jest nawodnienie organizmu odpowiednią porcją płynów dziennie. Zazwyczaj mówi się, że powinniśmy każdego dnia spożywać 2-2,5 litrów wody. Przy wysokich temperaturach przyswajajmy dodatkowo 1 litr więcej, najlepiej w małych porcjach. Regularne picie wody wspomaga trawienie, zapobiega powstawaniu kamieni w nerkach, uśmierza ból i ma zbawienny wpływ na koncentrację oraz pracę mózgu, a także pozwala na zachowanie odpowiedniej gęstości krwi i jej ciśnienia. Odpowiednia ilość dostarczonej wody pozwala na utrzymanie wydolności fizycznej i intelektualnej.