Projekt rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie odbudowy zasobów przyrodniczych (Nature Restoration Law)

W dniu 22 czerwca 2022 r. Komisja Europejska (KE) przedstawiła wniosek dotyczący rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie odbudowy zasobów przyrodniczych (Nature Restoration Law) wraz z towarzyszącą mu oceną wpływu. Wniosek jest powiązany z Unijną strategią na rzecz bioróżnorodności 2030 „Przywracanie przyrody do naszego życia”.

Nadrzędnym celem projektowanego rozporządzenia jest przyczynianie się do ciągłej, długoterminowej i trwałej odbudowy różnorodnej biologicznie i odpornej przyrody na obszarach lądowych i morskich UE poprzez odbudowę ekosystemów, jak również przyczynianie się do osiągnięcia przez UE celów w zakresie łagodzenia zmiany klimatu i przystosowania się do niej oraz wypełnienie międzynarodowych zobowiązań Unii. Na państwach członkowskich spoczywać będzie obowiązek przygotowania i realizacji Krajowych Planów Odbudowy.

Cele wyznaczone w projekcie rozporządzenia w zakresie rolnictwa i rybołówstwa dotyczą odbudowy ekosystemów rolniczych i morskich do 2030 r. (kolejne progi czasowe to 2040 r. i 2050 r.), poprzez m.in.:

• zwiększenie odsetka gruntów rolnych z elementami krajobrazu o wysokiej różnorodności;
• zwiększenie liczebności pospolitych ptaków krajobrazu rolniczego zwiększenie zasobów węgla organicznego w glebach mineralnych;
• odbudowę gleb organicznych użytkowanych rolniczo poprzez m.in. ponowne nawodnienie osuszonych torfowisk;
• zwiększenie liczebności motyli na obszarach trawiastych.

W toku negocjacji, w ramach trilogów pomiędzy przedstawicielami Rady UE (Prezydencja), Parlamentu Europejskiego i Komisji Europejskiej nad przedmiotowym rozporządzeniem przepisy odnoszące się do ekosystemów rolniczych zostały złagodzone oraz zwiększono elastyczność dla państw członkowskich.

W projekcie tym, w zakresie wskaźników dotyczących zwiększenia:

1. zasobów węgla organicznego w glebach mineralnych,
2. liczebności motyli na obszarach trawiastych
3. odsetka gruntów rolnych z elementami krajobrazu o wysokiej różnorodności,

- umożliwiono państwom członkowskim wybór dwóch z trzech wskaźników, w ramach których będą musiały podejmować działania mające na celu osiągnięcie pozytywnego trendu.

Nowe przepisy nadal wskazują na potrzebę przywracania osuszonych torfowisk, co wiąże się z wprowadzeniem działań odtworzeniowych na powierzchni, co najmniej 30% osuszonych torfowiskach do 2030 r., z czego co najmniej 1/4 powierzchni musi zostać ponownie nawodniona. W odniesieniu do kolejnych przedziałów czasowych cel odtworzenia torfowisk złagodzono w stosunku do wersji KE, ustanawiając go na poziomie 40% do 2040 r. oraz 50% do 2050 r. (w wersji KE było to 50% do 2040 r. i 70 % do 2050 r.). Również złagodzono cel ponownego nawodnienia w tych latach, ustanawiając go na poziomie co najmniej 1/3 obszarów, które będą podlegały odtworzeniu (w wersji KE dotyczyło to 1/2 powierzchni, która podległa odtworzeniu).

Dodano zapisy zapewaniające dobrowolny charakter zobowiązań z zakresu nawodnień względem rolników i prywatnych właścicieli gruntów. Jednakże p.cz. zobowiązane będą do stosowania zachęt (tj. wsparcia finansowego) do ponownego nawadnia tak, aby stało się ono atrakcyjną opcją dla rolników i prywatnych właścicieli gruntów.

Dodatkowo, w przypadku ponownego nawadniania osuszonych torfowisk, uwzględniono zapisy umożliwiające obniżenie celów ze względu na znaczący negatywny wpływ np. na infrastrukturę lub interes publiczny albo jeżeli to ponowne nawodnienie nie może odbyć się na gruntach innych niż rolnicze.

W projekcie doprecyzowano także, że w zakresie wszystkich powyższych wskaźników państwa członkowskie zobowiązane będą do podejmowania działań w celu osiągnięcia poszczególnych wskaźników.

Planowane zakończenie prac nad unijnym projektem rozporządzenia przewidywane jest na 2024 rok.