Wojewódzka Stacja Sanitarno-
Epidemiologiczna w Bydgoszczy

Szczepienia od dziesięcioleci stanowią jeden z najskuteczniejszych filarów ochrony zdrowia publicznego. Dzięki nim udało się niemal całkowicie wyeliminować wiele groźnych chorób zakaźnych, które jeszcze niedawno stanowiły poważne zagrożenie dla życia i zdrowia ludzi. Współczesna nauka jednoznacznie potwierdza, że szczepienia ratują życie – chronią nie tylko osoby zaszczepione, lecz także całe społeczności, zapewniając odporność zbiorowiskową.

Temat roli szczepień i wyzwań stojących przed systemem profilaktyki zdrowotnej był głównym zagadnieniem konferencji „Jeśli nie szczepienia, to co?”, którą zorganizował Państwowy Wojewódzki Inspektor Sanitarny w Bydgoszczy, Wojciech Koper oraz Konsultant Wojewódzki w Dziedzinie Epidemiologii dla Województwa Kujawsko-Pomorskiego i zarazem Państwowy Powiatowy Inspektor Sanitarny w Aleksandrowie Kujawskim, Ewa Jankowska.

Aktualna sytuacja szczepień w Polsce i na Kujawach i Pomorzu

Państwowy Wojewódzki Inspektor Sanitarny w Bydgoszczy, na wstępie przedstawił dane dotyczące wyszczepialności w Polsce.

- W 2024 roku stan zaszczepienia w Polsce, w odniesieniu do obowiązkowych szczepień, utrzymuje się na poziomie zapewniającym odporność zbiorowiskową. Oznacza to, że wystarczająco duża część populacji jest zaszczepiona, aby chronić również osoby nieszczepione. Jednakże obserwowany jest spadek poziomu wyszczepienia w niektórych powiatach, gdzie wskaźnik ten osiąga niebezpieczny poziom 85–89%. Tendencja ta, niestety, ma charakter wzrostowy - sygnalizował mgr inż. Wojciech Koper.

Na terenie województwa kujawsko-pomorskiego obserwuje się niepokojący wzrost liczby przypadków odmowy szczepień. W 2020 roku odnotowano 1654 przypadki dzieci i młodzieży nieobjętych obowiązkowymi szczepieniami ochronnymi, natomiast w roku 2024 liczba ta wzrosła do 3020. Tendencja ta budzi uzasadniony niepokój specjalistów, gdyż może prowadzić do nawrotu chorób zakaźnych, które dzięki szczepieniom zostały wcześniej niemal całkowicie wyeliminowane.

-Zbudowanie odporności zbiorowiskowej wymaga poziomu wyszczepienia powyżej 95% tymczasem obecne dane wskazują, że w naszym regionie wskaźnik ten spadł do 77–82% – podkreślała lek. med. Ewa Jankowska.

Niepokojące dane dotyczą także gwałtownego wzrostu zachorowań na krztusiec.

-W 2023 roku w województwie kujawsko-pomorskim odnotowaliśmy 36 przypadków tej choroby, natomiast w roku następnym już 1144 – dodał Państwowy Wojewódzki Inspektor Sanitarny w Bydgoszczy.

Wiedza, świadomość i odpowiedzialność

W swoich wystąpieniach eksperci podkreślali, że edukacja i dialog społeczny są równie ważne jak sam rozwój nauki.

- Pamiętajmy, nie same fakty decydują o naszych postawach i zachowaniach. Dotyczy to zarówno zwolenników, jak i przeciwników szczepień. Warto czerpać radość z wykrycia błędów we własnym myśleniu i czasami zastanowić się jeszcze raz, bo wtedy można znaleźć nowe rozwiązanie starych problemów. Wiedza to potęga, lecz mądrość zdobywa się wtedy, gdy się wie, czego się nie wie - zauważył Kierownik Oddziału Diagnostyki Medycznej WSSE w Bydgoszczy, dr n. med. Marcin Ziuziakowski.

Bezpieczeństwo szczepień i ich znaczenie

Prof. Iwona Paradowska-Stankiewicz zwrócała uwagę na rygorystyczne procedury bezpieczeństwa.

- Szczepionki są najdokładniej kontrolowanymi produktami leczniczymi na rynku. Każda seria jest badana przed dopuszczeniem do obrotu przez niezależne, państwowe laboratorium referencyjne. To gwarantuje najwyższy poziom bezpieczeństwa i skuteczności - wskazywał Krajowy Konsultant w Dziedzinie Epidemiologii, kierownik Pracowni Epidemiologii Chorób Zwalczanych Drogą Szczepień w Zakładzie Epidemiologii NIZP-PZH.

Z kolei prof. Aleksander Deptuła podkreślił znaczenie szczepień w kontekście współczesnych wyzwań zdrowotnych:

- Choroby bakteryjne zagrażają nam w dobie migracji i globalizacji. Trzeba pamiętać, że szczepienia są najskuteczniejszą i najbezpieczniejszą metodą zapobiegania chorobom zakaźnym. Mają one również istotny wpływ na ograniczenie zjawiska lekooporności - dodał Krajowy Konsultant w Dziedzinie Mikrobiologii Lekarskiej, kierownik Katedry Propedeutyki Medycyny i Profilaktyki Zakażeń Collegium Medicum w Bydgoszczy.

Konferencja „Jeśli nie szczepienia, to co?” stanowiła forum wymiany wiedzy, doświadczeń i argumentów naukowych w zakresie profilaktyki szczepień. Podkreślono, że utrzymanie wysokiego poziomu wyszczepialności wymaga współpracy wszystkich środowisk medycznych, instytucji publicznych i społeczeństwa. W obliczu rosnących wyzwań epidemiologicznych – edukacja, rzetelna informacja i zaufanie do nauki - niezmiennie pozostają najważniejszymi elementami skutecznej profilaktyki zdrowotnej.

Konferencja odbyła się pod Honorowym Patronatem Głównego Inspektora Sanitarnego, Kujawsko-Pomorskiej Okręgowej Izby Lekarskiej w Toruniu oraz Izby Lekarskiej w Bydgoszczy.