Generalna Dyrekcja
Ochrony Środowiska

Rezerwat przyrody „Bliżyńskie Lasy Naturalne” to największy rezerwat, jaki został powołany od ponad 20 lat. Akt ustanowienia rezerwatu podpisała Iwona Kędzierska-Gębska, Regionalny Dyrektor Ochrony Środowiska w Kielcach.

Gośćmi wydarzenia byli Mikołaj Dorożała, Podsekretarz Stanu w Ministerstwie Klimatu i Środowiska oraz Główny Konserwator Przyrody i Anna Ronikier-Dolańska, Zastępca Generalnego Dyrektora Ochrony Środowiska.

„To wielkie święto ochrony przyrody. Pierwszy tak duży rezerwat, który powołujemy od 22 lat, by pokazać, że da się chronić przyrodę i robić to w sposób systemowy. To także konkretne wsparcie dla samorządów” - powiedział podczas inauguracji wydarzenia Minister Mikołaj Dorożała.

I dodał: „Rezerwat jest otwarty dla ludzi. Będzie można tu wchodzić, będzie można zbierać grzyby”.

Natomiast Anna Ronikier-Dolańska, Zastępca Generalnego Dyrektora Ochrony Środowiska zaznaczyła podczas swojego wystąpienia: „To obszar o ogromnym znaczeniu przyrodniczym. Taka skala daje stabilność systemu i skuteczniejszą ochronę przed zagrożeniami zewnętrznymi".

W wydarzeniu udział wzięli również zaproszeni goście, w tym inicjatorzy utworzenia nowego rezerwatu - Radosław Ślusarczyk Prezes Stowarzyszenia Pracownia na Rzecz Wszystkich Istot oraz Bartosz Piwowarski, Prezes Stowarzyszenia Przyrodników Ostoja.

 

Wszystkim zaangażowanym w ustanowienie nowego rezerwatu składamy gratulacje i wyrazy uznania za ich działalność na rzecz ochrony środowiska i jego najcenniejszych zasobów.

 

Co charakteryzuje rezerwaty i kto je wyznacza?

Rezerwaty przyrody obejmują obszary zachowane w stanie naturalnym lub mało zmienionym, ekosystemy, ostoje i siedliska przyrodnicze, a także siedliska roślin, siedliska zwierząt i siedliska grzybów oraz twory i składniki przyrody nieożywionej, które wyróżniają się szczególnymi wartościami przyrodniczymi, naukowymi, kulturowymi lub walorami krajobrazowymi.

Wyznaczają je Regionalni Dyrektorzy Ochrony Środowiska. Proces ten odbywa się na podstawie przepisów ustawy o ochronie przyrody.

 

***

Rezerwat „Bliżyńskie Lasy Naturalne”

Powierzchnia i lokalizacja planowanego rezerwatu

Rezerwat „Bliżyńskie Lasy Naturalne”, o powierzchni 2 964,91 ha, znajduje się na terenie gmin Bliżyn, Suchedniów oraz Łączna, w powiecie skarżyskim na terenie zarządzanym przez Nadleśnictwo Suchedniów.

Rezerwat położony jest w obszarze Natura 2000 Lasy Suchedniowskie (PLH260010).

Charakterystyka rezerwatu

W rezerwacie przeważają zbiorowiska leśne o charakterze zbliżonym do naturalnego, na znacznej powierzchni reprezentujące siedliska przyrodnicze z załącznika I Dyrektywy siedliskowej. Dominują tu wielopiętrowe, wyżynne i górskie drzewostany, głównie jodłowo-bukowe oraz sosnowe, o złożonej strukturze przestrzennej ze znacznym udziałem dębów – Quercus robur i Q. petraea, modrzewia polskiego Larix decidua ssp. polonica, olszy czarnej Alnus glutinosa, brzozy brodawkowatej Betula pendula i graba pospolitego Carpinus betulus. Znaczną część powierzchni rezerwatu zajmują siedliska borowe z przewagą wyżynnego boru jodłowego Abietetum polonicum, który uważany jest za endemiczny dla wyżyn południowo-wschodniej Polski.

Wyróżniającą się tu cechą jedlin jest ich przenikanie w siedlisko grądu subkontynentalnego oraz żyznej buczyny karpackiej. Ta naturalna niestabilność drzewostanów (przede wszystkim ich struktury gatunkowej i przestrzennej zmieniającej się spontanicznie w dłuższej perspektywie czasowej) powoduje, że większość zbiorowisk leśnych rezerwatu uznać należy za dynamiczny kompleks lasów bukowo-jodłowych. Lasy bukowe reprezentowane są przez zespoły kwaśnej buczyny - Luzulo pilosae-Fagetum oraz żyznej buczyny karpackiej - Dentario glandulosae-Fagetum. Mniejszy udział stanowią: grądy, łęgi oraz inne zespoły roślinne.

Ogromnym walorem rezerwatu jest obecność starych drzew, duża zasobność w tzw. martwe drewno oraz rozbudowana struktura wiekowa drzewostanu, pozwalająca na szybkie zastępowanie zamierających drzew oraz złomów i wywrotów przez młode pokolenie (często lekkonasiennych gatunków wczesno-sukcesyjnych, takich jak modrzew polski czy sosna zwyczajna, porastających luki powstające w drzewostanie, szczególnie w miejscach wystąpienia procesu wykrotowego, którego efektem jest odsłonięcie głębszych warstw gleby mineralnej).

Część obszaru rezerwatu stanowi przykład naturalnej sukcesji wtórnej lasu na tereny dawnej działalności górniczej związanej z eksploatacją rud żelaza u schyłku XVIII i w XIX wieku, w ramach Staropolskiego Okręgu Przemysłowego. Dalej na powierzchni widoczne są pozostałości historycznego wydobywania kopalin, w postaci hałd oraz lejów poszybowych. Spotkać też można ślady dawnych torowisk kolejek wąskotorowych funkcjonujących u schyłku XIX i w pierwszej połowie XX wieku. Podwyższa to wartości krajobrazowe i kulturowe rezerwatu.

Flora

Na obszarze rezerwatu zidentyfikowano dotychczas chronione gatunki roślin, takie jak:

- turzyca Davalla Carex davalliana,

- turzyca pchla Carex pulicaris,

- buławnik czerwony Cephalanthera rubra,

- buławnik mieczolistny Cephalanthera longifolia,

- parzydło leśne Aruncus sylvestris,

- czosnek niedźwiedzi Allium ursinum

- liczydło górskie Streptopus amplexifolius,

- podrzeń żebrowiec Blechnum spicant

- nibybielistka długolistna Paraleucobryum longifolium

- skąpowłosek hercyński Oligotrichum hercynicum

- podejźrzon księżycowy Botrychium lunaria,

- wawrzynek wilczełyko Daphne mezereum,

- wroniec widlasty Huperzia selago,

- tajęża jednostronna Goodyera repens,

- bagno zwyczajne Ledum palustre.

Ponadto na terenie rezerwatu występuje wiele epifitów, w tym: miechera pierzasta Neckera pennata, miedzik płaski Frullania dilatata, gładysz paprociowaty Homalia trichomanoides, widłoząb zielony Dicranum viride, bezlist okrywowy Buxbaumia viridis.

Fauna

„Bliżyńskie Lasy Naturalne” są ostoją rzadkich gatunki owadów zaliczanych do reliktów lasów pierwotnych, które związane są ze starymi, zamierającymi i martwymi drzewami, takie jak objęte ochroną ścisłą chrząszcze: ponurek Schneidera Boros schneideri, zagłębek bruzdkowany Rhysodes sulcatus, zgniotek szkarłatny Cucujus haematode, przypłaszczek Knotka Phaenops cyanea, Ampedus melanurus, Mycetoma suturale.

Obszar rezerwatu zamieszkują także liczne gatunki płazów, ptaków i ssaków, jak m.in.: traszka grzebieniasta Triturus cristatus, rzekotka drzewna Hyla arborea, dzięcioł białogrzbiety Dendrocopos leucotos, puszczyk uralski Strix uralensis, włochatka Aegolius funereus, sóweczka Glaucidium passerinum, nocek Bechsteina Myotis bechsteinii, borowiec leśny Nyctalus leisleri, orzesznica Muscardinus avellanarius oraz wilk Canis lupus (tworzący na terenie rezerwatu grupę rodzinną i posiadający tamże miejsce rozrodu i wychowywania młodych).

Cel ochrony

Celem ochrony w rezerwacie jest odtworzenie w efekcie spontanicznych procesów oraz zachowanie lasów o cechach naturalnych, głównie dynamicznego kompleksu lasów bukowo-jodłowych oraz innych typów ekosystemów leśnych, z drzewostanami o charakterystycznej dla starych, naturalnych lasów strukturze wiekowej, gatunkowej i przestrzennej, z kształtowaną spontanicznymi procesami naturalną zasobnością w zamierające i martwe drzewa, wraz ze swoistymi dla takich lasów gatunkami roślin, zwierząt i grzybów, w tym rzadkich, chronionych i stanowiących komponenty reliktowej, puszczańskiej biocenozy.