Generalna Dyrekcja
Ochrony Środowiska

Najważniejsze informacje:

• Od początku roku w gminie Cisna odnotowano 65 przypadków podejścia niedźwiedzi do domostw – to średnio co 3 dni.
• Z roku na rok w samej Cisnej poważnie wzrasta liczba potencjalnie niebezpiecznych kontaktów ludzi z niedźwiedziami na terenach zamieszkałych. W 2020 było takich sytuacji 40, w 2023 i 2024 ok. 100 rocznie, przez pół roku 2025 aż 65.
• GDOŚ nie wydał zgody na bezwarunkowy odstrzał – decyzja, którą może podjąć gmina, dotyczy jedynie sytuacji bezpośredniego zagrożenia życia.
• Decyzja dotyczy tylko 3 bardzo problematycznych zwierząt – wcześniej podejmowano próby odstraszania, zwierzęta były też przenoszone w inne miejsca, oddalone od Cisnej o kilkadziesiąt kilometrów.
• Odstrzał może nastąpić tylko wtedy, gdy inne środki zawiodą, a życie człowieka jest zagrożone.
• W decyzji wskazano pełną ścieżkę działań, które należy podjąć przed ewentualnym użyciem broni – w tym m.in. próbę odstraszenia zwierzęcia.
• Rząd pracuje nad zmianą ustawy o broni, by umożliwić użycie broni gładkolufowej z niepenetrującą amunicją do odstraszania niedźwiedzi (amunicja na gumowe pociski).
• Takie działania będą bolesne dla zwierząt, ale nie śmiertelne – skuteczniej będą je zniechęcać do zbliżania się do ludzi

Dlaczego to ważne?

Bo zagrożenie nie jest teoretyczne – jest codziennością mieszkańców Cisnej. Od początku roku niedźwiedzie podchodziły do ludzi już 65 razy. To oznacza, że średnio co 3 dni w tej gminie dochodzi do sytuacji potencjalnego zagrożenia życia lub zdrowia ludzi. Niedźwiedzie pojawiają się przy domach, placach zabaw, sklepach.

Decyzja GDOŚ nie daje zgody na bezwarunkowy odstrzał – daje lokalnym władzom możliwość działania, gdy inne środki zawiodą, a życie człowieka jest zagrożone. To nie jest przyzwolenie na polowanie. To narzędzie ostatniej szansy – trudne, ale konieczne.

Jednocześnie państwo nie zostawia ludzi samych z problemem. Trwają prace nad zmianą przepisów, które pozwolą skutecznie odstraszać niedźwiedzie – bez ich zabijania.

 Co dokładnie robimy?

Generalny Dyrektor Ochrony Środowiska wydał decyzję zezwalającą na eliminację maksymalnie trzech osobników niedźwiedzia brunatnego w gminie Cisna – ale tylko w sytuacjach, gdy inne środki zawiodą, a życie lub zdrowie ludzi będzie realnie zagrożone.

To nie jest zgoda na odstrzał „na zapas” – każdorazowe działanie musi być poprzedzone analizą konkretnego przypadku i potwierdzeniem, że zagrożenie jest bezpośrednie i nieusuwalne innymi metodami.

Decyzja została wydana na wniosek Gminy Cisna i dotyczy osobników, które regularnie pojawiają się na terenach zamieszkałych – przy domach, placach zabaw, sklepach. Wcześniejsze próby przesiedlenia tych zwierząt nie przyniosły efektu – niedźwiedzie wracały w te same miejsca. Od początku roku odnotowano już 75 incydentów z udziałem niedźwiedzi, z czego 65 miało miejsce w bezpośrednim sąsiedztwie ludzi.

Równolegle Rząd przygotowuje zmiany ustawowe, które umożliwią użycie broni gładkolufowej z amunicją niepenetrującą – tak, by skutecznie i bezpiecznie odstraszać niedźwiedzie bez konieczności ich eliminacji. To rozwiązanie systemowe, które ma zwiększyć bezpieczeństwo ludzi i ograniczyć konieczność podejmowania dramatycznych decyzji.

Jakie to ma konsekwencje?

To trudna decyzja – ale konieczna. Decyzja GDOŚ została obwarowana szeregiem warunków, które mają na celu maksymalne ograniczenie ryzyka eliminacji zwierząt. Odstrzał może nastąpić tylko wtedy, gdy wszystkie inne metody – w tym odstraszanie i przesiedlenie – zawiodą, a życie człowieka będzie realnie zagrożone.

Co dalej?

Decyzja dotyczy wyłącznie gminy Cisna – miejsca, gdzie problem jest najbardziej nasilony. Nie otwiera furtki do polowań, nie daje przyzwolenia na eliminację dzikich zwierząt w innych częściach kraju. To precyzyjne, ograniczone w czasie i przestrzeni narzędzie, które ma służyć wyłącznie reagowaniu w sytuacjach krytycznych.

Równolegle trwają prace nad rozwiązaniami systemowymi – takimi, które pozwolą działać szybciej, skuteczniej i bez konieczności podejmowania dramatycznych decyzji.

Rząd przygotowuje zmiany w ustawie o broni, które umożliwią użycie broni gładkolufowej z niepenetrującą amunicją. To rozwiązanie, które pozwoli skutecznie i bezpiecznie odstraszać niedźwiedzie – bez konieczności ich eliminacji. Taka amunicja jest bolesna, ale nie śmiertelna – działa odstraszająco, nie powodując trwałych obrażeń.

Dalej będziemy stosowali szeroką paletę ochrony:

• od zakładania obroży z nadajnikiem GSP i śledzeniem zwierząt,
• minimalizowanie okazji do zbliżania miejsca przebywania ludzi – np. ochrona śmietników, 
• planujemy akcje edukacyjne dla turystów i lokalnych społeczności,
• stosujemy różne metody płoszenia zwierząt.

Zmiany legislacyjne mają zwiększyć bezpieczeństwo mieszkańców terenów górskich i leśnych, a jednocześnie zapewnić ochronę dzikiej przyrody. To pokazuje, że państwo nie tylko reaguje na zagrożenie, ale też działa z wyprzedzeniem – by podobne sytuacje w przyszłości można było rozwiązywać inaczej.

 

Pytania i odpowiedzi – Q&A

1. Jak duża jest skala problemu?

Z roku na rok w samej Cisnej poważnie wzrasta liczba potencjalnie niebezpiecznych kontaktów ludzi z niedźwiedziami na terenach zamieszkałych. W 2020 było takich sytuacji 40, w 2023 i 2024 ok. 100 rocznie, przez pół roku 2025 aż 65.

2. Czy GDOŚ wydał zgodę na bezwarunkowy odstrzał niedźwiedzia?

Nie. GDOŚ nie wydał zgody na bezwarunkowy odstrzał. Decyzja dotyczy jedynie sytuacji, w których życie człowieka jest bezpośrednio zagrożone i zawiodły wszystkie inne środki. To narzędzie ostatniej szansy, a nie przyzwolenie na polowanie.

3. Dlaczego w ogóle rozważamy taką decyzję?

Bo zagrożenie jest realne. Od początku roku w gminie Cisna odnotowano 65 przypadków podejścia niedźwiedzi do ludzi – to średnio co 3 dni. Zwierzęta pojawiają się przy domach, placach zabaw, sklepach. Mieszkańcy mają prawo czuć się bezpiecznie.

4. Czy nie można po prostu odstraszać niedźwiedzi?

Można – i właśnie to robimy. Decyzja GDOŚ zawiera pełną ścieżkę działań, które należy podjąć przed ewentualnym użyciem broni. Równolegle rząd pracuje nad zmianą ustawy, by można było używać broni gładkolufowej z niepenetrującą amunicją do skutecznego, ale nieśmiertelnego odstraszania niedźwiedzi.

5. Kto podejmuje decyzję o ewentualnym odstrzale?

Decyzja należy do lokalnych władz, czyli gminy Cisna – ale tylko w sytuacji bezpośredniego zagrożenia życia i po wyczerpaniu wszystkich innych środków. To nie jest automatyczna zgoda – to odpowiedzialność i obowiązek działania w sytuacjach krytycznych.

6. Czy to pierwszy taki przypadek?

Nie. W przeszłości również dochodziło do sytuacji, w których konieczne było podejmowanie decyzji o interwencji wobec dzikich zwierząt. W przypadku niedźwiedzi w Cisnej zgodę na eliminację wydano w 2023 roku. Nie została ona wtedy wykonana. Każda taka decyzja jest trudna, ale podejmowana z myślą o bezpieczeństwie ludzi.