Dostęp do danych geoprzestrzennych

Generalny Dyrektor Ochrony Środowiska prowadzi centralny rejestr form ochrony przyrody, dostępny pod adresem crfop.gdos.gov.pl.

Zgodnie z art. 113 ust. 4 ustawy z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody organ, który utworzył lub ustanowił formę ochrony przyrody (…) przesyła Generalnemu Dyrektorowi Ochrony Środowiska, w terminie 30 dni od dnia jej utworzenia lub ustanowienia, kopię aktu o utworzeniu lub ustanowieniu danej formy ochrony (…) a także, w tym samym terminie, dokonuje wpisu tych informacji do centralnego rejestru form ochrony przyrody. Aktualność danych wpisanych do rejestru zależy więc, w zasadniczym stopniu, od realizacji ustawowego obowiązku przez właściwe organy:

rady gmin w zakresie pomników przyrody, stanowisk dokumentacyjnych, zespołów przyrodniczo-krajobrazowych i użytków ekologicznych;
sejmiki wojewódzkie w zakresie parków krajobrazowych i obszarów ochronionego krajobrazu;
regionalnych dyrektorów ochrony środowiska w zakresie rezerwatów przyrody,
Generalnego Dyrektora Ochrony Środowiska w zakresie obszarów Natura 2000,
dyrektorów parków narodowych w zakresie parków narodowych.

Mimo że dane prezentowane na stronach crfop.gdos.gov.pl, geoserwis.gdos.gov.pl i www.gov.pl/web/gdos/dostep-do-danych-geoprzestrzennych pochodzą z aktów prawnych dotyczących form ochrony przyrody oraz są uzyskiwane na ich podstawie, nie stanowią jednak prawnego ustalenia lokalizacji i przebiegu granicy form ochrony przyrody. Dlatego w celu dokonywania czynności prawnych oraz stosowania prawa należy posługiwać się bezpośrednio zapisami aktów prawnych o ustanowieniu formy ochrony przyrody lub innych regulacji jej dotyczących, a w przypadku niejasności należy skontaktować się bezpośrednio z organem, w którego kompetencjach dana forma się znajduje.

Generalny Dyrektor Ochrony Środowiska prowadzi witrynę interaktywnych map Geoserwis, w której prezentowane są dane przestrzenne, dotyczące m.in. form ochrony przyrody w Polsce. Jest ona dostępna pod adresem geoserwis.gdos.gov.pl.

W ramach Geoserwisu zostały utworzone dwie usługi według otwartych standardów Open Geospatial Consortium zgodnych z dyrektywą 2007/2/WE Parlamentu Europejskiego Unii Europejskiej z dnia 14 marca 2007 r. o Infrastrukturze Informacji Przestrzennej we Wspólnocie Europejskiej oraz zapisami ustawy z dnia 4 marca 2010 r. o infrastrukturze informacji przestrzennej:

usługa przeglądania WMS: https://sdi.gdos.gov.pl/wms
usługa pobierania WFS: https://sdi.gdos.gov.pl/wfs

Dodatkowo, w ramach projektu POIS.02.04.00-00-0100/16 pn. "Opracowanie zasad kontroli i zwalczania inwazyjnych gatunków obcych wraz z przeprowadzeniem pilotażowych działań i edukacją społeczną" zostały utworzone usługi WMS/WFS dotyczące występowania inwazyjnych gatunków obcych w środowisku przyrodniczym w Polsce. Dane zostały zebrane w latach 2017-2018 i dotyczą 118 gatunków objętych projektem. Więcej informacji o projekcie, w tym karty informacyjne gatunków i analizy stopnia ich inwazyjności, można znaleźć na stronie: https://projekty.gdos.gov.pl/igo-o-projekcie. Poniżej linki do utworzonych usług:

usługa przeglądania WMS: https://inwazyjne.gdos.gov.pl/geoserver/wms
usługa pobierania WFS: https://inwazyjne.gdos.gov.pl/geoserver/wfs

Usługi te są kompatybilne z większością programów z rodziny systemów informacji przestrzennych (GIS), takich jak ESRI ArcGIS czy QGIS, gdzie mogą być dowolnie analizowane i przetwarzane na większość popularnych formatów (m.in. ESRI Shapefile). Dzięki usłudze WFS można również pobrać dane dotyczące poszczególnych form ochrony przyrody bezpośrednio do tego formatu poprzez zamieszczone poniżej odnośniki:

W związku z aktualizacją polskiej sieci obszarów Natura 2000, Generalna Dyrekcja Ochrony Środowiska opracowała propozycje zmian granic istniejących obszarów. Pod odnośnikiem zmiany granic Natura 2000 zostały udostępnione do pobrania dane tych obszarów (3 obszary). Należy zaznaczyć, że zmieniane obszary są chronione na podstawie art. 33 ust. 2 ustawy z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody (Dz. U. z 2022 r. poz. 916, z późn. zm.) i powinny być brane pod uwagę m.in. w trakcie autoryzacji planów i przedsięwzięć. Propozycja zmian granic oczekuje na akceptację Komisji Europejskiej.

W przypadku trudności z obsługą usług sieciowych, do pobierania danych przestrzennych, można zapoznać się z filmami instruktażowymi.

Metadane do powyższych usług: geoserwis.gdos.gov.pl/metadane

Dodatkową pomoc i wyjaśnienia można uzyskać w Zespole ds. Informacji Przestrzennej Departamentu Zarządzania Zasobami Przyrody: crfop@gdos.gov.pl