Generalna Dyrekcja
Ochrony Środowiska

Szop pracz (Procyon lotor) został wymieniony w rozporządzeniu wykonawczym Komisji (UE) 2016/1141 z dnia 13 lipca 2016 r. przyjmującym wykaz inwazyjnych gatunków obcych uznanych za stwarzające zagrożenie dla Unii zgodnie z rozporządzeniem Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1143/2014 (Dz. U. UE. L. z 2016 r. Nr 189, str. 4 z późn. zm.) – należy więc do IGO stwarzających zagrożenie dla Unii.

Na podstawie rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 9 grudnia 2022 r. w sprawie listy inwazyjnych gatunków obcych stwarzających zagrożenie dla Unii i listy inwazyjnych gatunków obcych stwarzających zagrożenie dla Polski, działań zaradczych oraz środków mających na celu przywrócenie naturalnego stanu ekosystemów (Dz. U. poz. 2649) szopa pracza zalicza się do IGO rozprzestrzenionych na szeroką skalę.

Eliminacja IGO szeroko rozpowszechnionych w środowisku jest szczególnie istotna na terenach cennych przyrodniczo i terenach dotychczas niezasiedlonych przez ten gatunek.

Zagrożenia

W ostatnich latach obserwuje się drapieżnictwo szopa pracza na żółwiu błotnym (Emys orbicularis) w zachodniej Polsce.

Z uwagi na zagrożenie wyginięciem tego gatunku, oddziaływanie szopa na liczebność żółwi może okazać się bardzo destrukcyjne. Szop może niszczyć lęgi ptaków wodnych gniazdujących w dziuplach (np. nurogęsi (Mergus merganser), gągoła (Bucephala clangula)), ponieważ sprawnie wspina się na drzewa, a przy tym posiada chwytne przednie łapy. Lis (Vulpes vulpes), borsuk (Meles meles) i szop niekiedy występują
w Polsce w tych samych siedliskach, a ich nisze pokarmowe częściowo się nakładają, co może sugerować konkurencję o pokarm pomiędzy nimi.

Szop pracz jest nosicielem m.in. wścieklizny, nosówki, świerzbu, toksoplazmozy oraz pasożytów, między innymi glisty Baylisascaris procyonis. Jest to największe zagrożenie parazytologiczne ze strony szopa.

W Polsce dotychczas prewalencja (częstość występowania choroby) Baylisascaris procyonis u szopów wynosi 1,7-3,7%. Nicień ten może się bardzo łatwo rozprzestrzeniać, ponieważ jeden osobnik szopa może wydalać dziennie z kałem ponad milion jego jaj.

Szczególnie narażone na zarażenie są gryzonie i ptaki wróblowe, ponieważ korzystają one z latryn szopów jako źródła pożywienia. Ważnym zagrożeniem jest przenoszenie wścieklizny. Szop, jako dodatkowy wektor tej choroby, może powodować występowanie wścieklizny częściej niż dotychczas.

Projekt GDOŚ

Gatunek ten był analizowany w ramach projektu Generalnej Dyrekcji Ochrony Środowiska dotyczącego IGO, efektem którego było opracowanie karty informacyjnej gatunku, przeprowadzono także analizę stopnia inwazyjności, drogi przenoszenia gatunku jak też sporządzono mapy zasięgu zarówno w Polsce jak i w krajach Europy.

Więcej informacji dotyczących szopa pracza można znaleźć w karcie gatunku pod adresem:

https://www.gov.pl/web/gdos/procyon-lotor---szop-pracz