Wicepremier przypomniał, że Międzynarodowa Wystawa Architektury w ramach Biennale w Wenecji to największe światowe wydarzenie w dziedzinie architektury, a Polska jest jednym z 89 uczestników biorących udział w organizowanym po raz 18 wydarzeniu.

Tegoroczne Biennale niesie przesłanie „Laboratorium przyszłości” zaproponowane przez główną kurator Lesley Lokko. Sugeruje ono dyskusję na temat przewidywanych kierunków rozwoju myśli architektonicznej. Tym ważniejszą, że po raz pierwszy w takiej skali punkt ciężkości zainteresowania głównego kuratora pokazu przesuwa się na Afrykę, której reprezentanci stanowią ponad połowę uczestników wystawy. Laboratorium to miejsce, które zwykliśmy postrzegać w kategoriach badawczych oraz naukowych, miejsce istotnych odkryć wytwarzające nowe znaczenia. Czy takim „laboratorium przyszłości” ma szanse stać się tegoroczne Biennale? – napisał prof. Piotr Gliński.

Minister kultury wskazał, że twórcy prezentowanej w Pawilonie Polskim monumentalnej instalacji pn. „Datament” odwzorowali w skali 1:1 kształty przestrzenne domostw z czterech wybranych krajów: Meksyku, Polski, Hongkongu i Malawi. Stworzyli konstrukcję, której fizyczny kształt wynika wprost z analizy danych liczbowych. Polska prezentacja może wybrzmiewać jak memento, pokazując tak potencjalność, jak i zagrożenia płynące z zastosowania sztucznej inteligencji.

W takiej dyscyplinie, jaką jest architektura, z którą przecież każdy z nas na co dzień obcuje, owo memento brzmi jeszcze dobitniej, bo pokazuje jak bardzo społeczna funkcja architekta, jego moralna odpowiedzialność, a także sama architektura przestała ograniczać się do procesu budowania i jak dalece przesunięta została w obszar totalizującej wizji organizacji świata, stając się wręcz modelem jej kreowania. Wystawa zadaje istotne pytania, jednak nie daje gotowych odpowiedzi. To sfera dedykowana refleksji każdego z Państwa, wszystkich widzów odwiedzających Polski Pawilon – zaznaczył wicepremier.

Szef resortu kultury podziękował wszystkim, którzy poprzez wkład pracy, osobiste zaangażowanie i starania przyczynili się do realizacji tego wyjątkowego przedsięwzięcia.

Pawilon Polski

W tym roku mija 90 lat od otwarcia Pawilonu Polskiego w Wenecji (1933 r., XVIII Biennale), który znajduje się w Giardini – jednym z dwóch głównych terenów ekspozycyjnych Biennale. Pawilon ekspozycyjny został wybudowany z inicjatywy polskiego środowiska artystycznego, a jego koszt wyniósł 200 000 lirów. Autorem projektu Pawilonu Polskiego w Wenecji jest Brenno del Giudice (1888–1957).

O wystawie

Polskę na 18. Międzynarodowej Wystawie Architektury w Wenecji reprezentuje zespół kuratora Jacka Sosnowskiego z udziałem Anny Barlik i Marcina Strzały ze zwycięskim projektem projektem „Datament” („Układane”), wyłonionym w ramach konkursu.

Prezentacja w Pawilonie Polskim wpisuje się w temat przewodni 18. Międzynarodowej Wystawy Architektury – La Biennale di Venezia, której motywem przewodnim jest hasło „Laboratorium przyszłości”.

„Datament” („Układane”) – monumentalna instalacja prezentowana w Pawilonie Polskim – pozwoli zwiedzającym doświadczyć danych w ich „fizycznej” postaci. Z pozoru chaotyczna, pełna niedorzecznych rozwiązań konstrukcja jest odwzorowaniem w rzeczywistej skali czterech domostw. Konstrukcja, składająca się z niemal dwóch tysięcy metrów kolorowych profili stalowych, powstała na podstawie uśrednionych i uogólnionych danych dotyczących kształtu, rozmiaru i układu funkcjonalnego mieszkań w różnych strefach geograficznych. Kraje zostały wybrane pod kątem tego, jak dużo wytwarzają i gromadzą danych statystycznych. Instalacja wiernie odzwierciedla źródłowe informacje, nie ma jednak żadnego przełożenia na faktyczną sytuację mieszkaniową w miejscach, z których informacje te pochodzą. Narzędzie, które miało porządkować rzeczywistość, staje się źródłem błędu.

Zespół autorski projektu „Datament” kwestionuje nieomylność danych jako czynnika kształtującego decyzje dotyczące rozwoju, w tym architektury i urbanistyki przyszłych miast. Wystawa ma stanowić punkt wyjścia do dyskusji o tym, jak dalece zniekształcony jest obraz świata oglądanego wyłącznie przez pryzmat danych, oraz do wypracowania nowego rodzaju interakcji z nimi. Przedstawienie obliczonych przez algorytm, a oderwanych od rzeczywistości przestrzeni prywatnych w Pawilonie Polskim jest głosem w toczącej się, także w ramach Biennale Architektury, dyskusji o stanie i przyszłości mieszkalnictwa. Autorzy projektu nie postulują całkowitego odrzucenia danych jako źródła wiedzy. Wskazują, że nowoczesne technologie nie dostarczą nam gotowych rozwiązań, ale mogą pomóc w stawianiu lepszych pytań.

„Datament” jest zapisem dialogu pomiędzy artystką a architektem. Anna Barlik zajmuje się sztuką wizualną, kontekstami lokalnymi oraz zagadnieniami koloru i kompozycji. Marcin Strzała jest architektem badającym zależności między danymi cyfrowymi a ich fizyczną manifestacją w projektowaniu. We współpracy z kuratorem Jackiem Sosnowskim opracowali konstrukcję opartą na cyfrowej analizie danych. Tytułowy neologizm „Datament” oznacza wszechobecny „establishment danych” nieustannie kształtujący rzeczywistość, w której przyszło nam żyć, tworzyć i mieszkać.

Ekspozycja będzie dostępna od 20 maja do 26 listopada 2023 r.