Minister kultury i dziedzictwa narodowego przypomniał, że w grudniu 2016 roku polski parlament przyjął ustawę, na podstawie której na zakup dóbr kultury przeznaczono pół miliarda złotych. Wskazał, że środki te były przeznaczone m.in. na zakup wyjątkowej kolekcji Czartoryskich.

Od tego czasu na ministrze kultury spoczęła wielka presja dotycząca zakupów i zwiększających się potrzeb instytucji. Dyrektorzy polskich muzeów, nie tylko Muzeum Narodowego w Krakowie, które prezentuje kolekcję Czartoryskich, ale także innych, ważnych instytucji, zaczęli słusznie domagać się dodatkowego wsparcia na ekstraordynaryjne zakupy, ubogacające ich kolekcje. Te zakupy zaczęły się pojawiać coraz częściej i były coraz odważniejsze – Zamek Królewski jest tego najlepszym przykładem. Udało się jednak także zakupić np. kolekcję Tarnowskich dla Muzeum w Tarnobrzegu, które nie jest prowadzone przez ministra kultury – mówił podczas uroczystości prof. Piotr Gliński.

Wicepremier poinformował, że duża część środków ze zwiększonego w ostatnich latach o ponad 100% budżetu Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego przeznaczana jest na wzmocnienie istniejących i powoływanie nowych instytucji kultury oraz na zakupy nowych kolekcji. Podkreślił również, że przez ostatnie lata we wsparcie instytucji kultury zaangażowały się także Spółki Skarbu Państwa.

Wiele wiodących instytucji uzyskało wsparcie systematyczne, podstawowe, za co bardzo dziękuję panu premierowi Mateuszowi Morawieckiemu oraz wszystkim zarządom i prezesom tych spółek – powiedział szef resortu kultury.

Prof. Piotr Gliński wskazał, że Zamek Królewski w Warszawie posiada m.in. Zbrojownię, która powinna być pokazana w całym swoim splendorze. Przypomniał także, że niedawno w Zamku Królewskim na Wawelu otwarty został Skarbiec Koronny, sfinansowany ze środków Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego, który udało się przygotować zaledwie w ciągu roku.

Nie wolno zapominać, że oprócz zakupów niezwykle ważne jest budowanie wizerunku, będące elementem edukacji, przebijania się do kultury popularnej z tym, co jest najważniejsze i powinno być zawsze na pierwszym miejscu. Mam wielką prośbę do doświadczonych w sprawach wizerunkowych spółek, aby pomogły polskim instytucjom kultury, które wciąż zapominają o tym, że powinny chwalić się swoimi niezwykłymi kolekcjami – zaapelował minister kultury i dziedzictwa narodowego.

Zakup dzieł sztuki i zabytków rzemiosła do Zamku Królewskiego w Warszawie był możliwy dzięki dofinansowaniu dziewięciu fundacji oraz dwóch spółek Skarbu Państwa: Fundacji Banku Pekao S.A., Fundacji Enea, Fundacji KGHM Polska Miedź, Fundacji PGE, Fundacji Polskiej Grupy Zbrojeniowej, Fundacji PKO Banku Polskiego, Fundacji PZU, Fundacji Tauron, Fundacji Totalizatora Sportowego oraz Grupy Azoty i Jastrzębskiej Spółki Węglowej S.A.

Celem inwestycji jest stworzenie wybitnej kolekcji dzieł sztuki europejskiej, która podniesie rangę galerii muzealnych Zamku Królewskiego w Warszawie i podkreśli historyczne związki polskiej monarchii z głównym nurtem cywilizacji europejskiej.

---

Dzieła sztuki - inwestycja w dziedzictwo narodowe

Wśród najnowszych nabytków Zamku Królewskiego w Warszawie w znalazły się obrazy Bernarda Bellotta, zwanego Canalettem oraz Marcella Bacciarellego. Obaj artyści, wybitni przedstawiciele stylu klasycystycznego, piastowali funkcję nadwornych malarzy Stanisława Augusta, a ich liczne dzieła do dziś współtworzą trzon kolekcji sztuki Zamku. Wśród nowych nabytków znajdują się także: pojedyncze egzemplarze porcelany miśnieńskiej, rycina „Portret Stanisława Augusta Poniatowskiego” Samuela Gottloba Kuetnera, wykonana na podstawie obrazu Marcella Bacciarellego, XVI-wieczna zbroja turniejowa wywodząca się z kręgu kultury niemieckiej, kolczuga turecka z XVII wieku, lanca z epoki napoleońskiej, obraz Horace’a Verneta César de Vachon de Belmont-Briançon „Pułkownik 3 pułku gwardii honorowej w dniu bitwy pod Reims” i obraz François-Pascala-Simona Gérarda „Szkic portretu króla Murata”.

• Bernardo Bellotto „Portret konny pazia Gintowta” z 1773 roku

Obraz należy do cyklu czterech portretów maneżowych (konnych), który jako całość wszedł w skład w kolekcji króla Stanisława Augusta, co poświadcza jego obecność w spisie dzieł dostarczonych na dwór królewski, sporządzonym przez samego artystę. Trzy pozostałe płótna z cyklu przechowywane są obecnie w zbiorach Muzeum Narodowego w Warszawie i Kunsthistorisches Museum w Wiedniu. Miejsce przechowywania dzieła oferowanego na aukcji było przez długi czas nieznane. Wszystkie cztery obrazy składające się na cykl przedstawiają postacie na koniach lub z końmi na tle imaginacyjnej architektury – antycznej i barokowej. Płótna łączy dominanta świetlistej bieli końskiego umaszczenia oraz jaskrawe czerwienie i zielenie mundurów.

• Marcello Bacciarelli „Portret Alberta Kazimierza Sasko–Cieszyńskiego” z 1766 roku

Obraz powstał na zamówienie dworu cesarskiego w celu upamiętnienia zawarcia małżeństwa młodego księcia z Marią Krystyną Habsburżanką (1742–1798) - arcyksiężną austriacką, córką cesarzowej Marii Teresy i Franciszka Lotaryńskiego. Ukazany na tle pnia drzewa po lewej i toczącej się bitwy po prawej, książę Albert Kazimierz przedstawiony jest jako cesarski feldmarszałek, ubrany w zbroję z polerowanej stali, bogato zdobionej złotymi naprzemiennymi paskami. Na piersi księcia widać klejnot Orderu Złotego Runa, który otrzymał pod koniec 1765 roku. Na niebieskiej wstędze portretowany ma przypięty również krzyż Orderu Orła Białego, noszony przez większość przedstawicieli rodu Wettinów, zniesiony w 1765 roku, co czyni omawiany wizerunek ostatnim ikonograficznym upamiętnieniem tej tradycji.

• pojedyncze egzemplarze porcelany miśnieńskiej

Nabyte egzemplarze dla Zamku Królewskiego reprezentują wartość nie tylko ze względu na swoje walory artystyczne czy zabytkowe, ale także jako polonica związane z okresem panowania w Rzeczypospolitej dynastii Wettynów.

• rycina „Portret Stanisława Augusta Poniatowskiego” Samuela Gottloba Kuetnera, wykonana na podstawie obrazu Marcella Bacciarellego

Rycina powstała w Warszawie na zamówienie króla. Grafik posłużył się niezachowanym do dziś obrazem Marcella Bacciarellego, będącym trawestacją obrazu koronacyjnego. Jest to jeden z najpiękniejszych portretów graficznych Stanisława Augusta, będący jednocześnie unikatem kolekcjonerskim, który nigdy wcześniej nie pojawiał się na rynku antykwarycznym. Notowanych jest zaledwie pięć odbitek tej ryciny, wszystkie pochodzą z kolekcji historycznych i znajdują się w zbiorach polskich instytucji kultury.

• XVI-wieczna zbroja turniejowa wywodząca się z kręgu kultury niemieckiej

Zbroja jest typowym egzemplarzem uzbrojenia turniejowego, który należy zaliczyć do kręgu kultury niemieckiej. Napierśnik wykuty z grubej stalowej blachy, ukształtowany w tzw. „gęsi brzuszek” pozwala na ześlizgiwanie się kopii. Napierśnik wokół ozdobiony jest tłoczeniem i grubym motywem sznurowym na górnym rancie. Pod prawą pachą napierśnika zamontowano stały hak na kopię. U dołu napierśnik kończy się czterfolgowąszorcą, której dolny rant zdobiony jest motywem sznurowym. Do szorcy donitowane zostały folgowe nabiodrki (po 7 folg każdy) zakończone dekoracją w postaci motywu sznurowego na rantach.

• kolczuga turecka z XVII wieku

Kolczuga jest wykonana z kółek z drutu żelaznego. Jej krój i sposób plecenia świadczy najprawdopodobniej o tureckim pochodzeniu. Wysoki kołnierz, skośnie ścięte rękawy, plecy plecione w klin oraz rozcięcie z przodu na całej długości i z tyłu w dolnej części świadczą o kawaleryjskim zastosowaniu uzbrojenia.Taki rodzaj kolczug chętnie stosowany był przez towarzyszy husarskich, którzy zakładali je pod uzbrojenie płytowe oraz przez towarzyszy pancernych, jako uzbrojenie główne.

• lanca z epoki napoleońskiej

Lance tego typu w dużej liczbie znajdowały się na wyposażeniu kawalerzystów w wielkiej armii Napoleona ruszającej na Moskwę. Używane były także przez polskich żołnierzy w służbie Napoleona.

• obraz Horace’a Verneta César de Vachon de Belmont-Briançon „Pułkownik 3 pułku gwardii honorowej w dniu bitwy pod Reims”

Konny portret pułkownika Vachon de Belmont-Briançon został pośmiertnie namalowany na płótnie przez jednego z najwybitniejszych malarzy epoki Horace’a Verneta. Zakupiony obraz reprezentuje wysokie walory artystyczne i ekspozycyjne. Prezentowany będzie na stałej ekspozycji w Apartamencie księcia Józefa Poniatowskiego w Pałacu Pod Blachą.

• obraz François-Pascala-Simona Gérarda „Szkic portretu króla Murata”

Niepublikowane studium portretu Joachima Murata, króla Neapolu, w mundurze pułkownika Gwardii Neapolitańskiej to obraz malowany w manierze szkicowej, dający pierwszy pogląd na styl artysty, będącego najlepszym uczniem Jacquesa-Louisa Davida. Postać Joachima Murata wiąże się z epoką napoleońską i czasami Księstwa Warszawskiego – był przyjacielem księcia Józefa Poniatowskiego. Malarskie przedstawienia Murata nie pojawiają się często na rynku antykwarycznym.