Dzień Walki i Męczeństwa Wsi Polskiej
12.07.2023
„80 lat temu, w dniach 12 i 13 lipca 1943 r., w odwecie za wspieranie przez mieszkańców ruchu oporu, w szczególności oddziałów partyzanckich Armii Krajowej dowodzonych przez Jana Piwnika ps. Ponury, Niemcy dokonali masakry w świętokrzyskiej wsi Michniów. W ciągu tych dwóch dni zamordowali ponad 200 mieszkańców, a wieś spalili, nie pozwalając na jej odbudowę ani na uprawę pól” – napisał minister kultury i dziedzictwa narodowego prof. Piotr Gliński w liście odczytanym dziś przez wiceminister kultury Wandę Zwinogrodzką podczas uroczystych obchodów Dnia Walki i Męczeństwa Wsi Polskiej, które odbyły się dziś na terenie Mauzoleum Martyrologii Wsi Polskich w Michniowie.
Minister kultury zaznaczył, że pacyfikacja Michniowa stała się symbolem niemieckich zbrodni popełnianych na mieszkańcach polskich wsi. Przypomniał, że w latach 1939-1945 Niemcy dokonali ok. 800 pacyfikacji.
Państwo polskie, wyznaczając Dzień Walki i Męczeństwa Wsi Polskiej na 12 lipca, uznało, że męczeństwo mieszkańców Michniowa stało się symbolem martyrologii wszystkich mieszkańców wsi polskich, którzy byli poddawani represjom i prześladowani, aż do najwyższej kary. Jak napisano w preambule do ustawy o ustanowieniu Dnia Walki i Męczeństwa Wsi Polskiej – za patriotyczną postawę, pomoc udzielaną uciekinierom, osobom ukrywającym się przed prześladowaniami i wysiedlanym, walkę w oddziałach partyzanckich, za żywienie mieszkańców miast i żołnierzy podziemnego państwa polskiego – wskazał prof. Piotr Gliński.
Szef resortu kultury przypomniał, że obywatele Rzeczypospolitej Polskiej pochylają się w tym dniu z szacunkiem dla ogromu ofiar poniesionych przez mieszkańców wsi – rozstrzeliwanych, wyrwanych z domostw, pozbawianych dobytku, wywożonych do sowieckich łagrów i niemieckich obozów koncentracyjnych oraz na przymusowe roboty.
Osobiście czerpię ogromną nadzieję z postawy mieszkańców Michniowa, którzy znaleźli w sobie siłę, aby sprzeciwić się niemieckim okupantom, musimy bowiem mieć na uwadze niezwykły heroizm wszystkich mieszkańców wsi, którzy mimo czarnej nocy okupacji, postanowili stawić opór III Rzeszy niemieckiej – podkreślił minister kultury.
Profesor Piotr Gliński złożył wyrazy najwyższej czci ofiarom akcji pacyfikacyjnej Michniowa, a także wszystkim innym prześladowanym mieszkańcom wsi polskich.
Pragnę także wyrazić satysfakcję, że jako Minister Kultury i Dziedzictwa Narodowego mogłem przyczynić się do realizacji wspaniałego projektu przebudowy Mauzoleum, które stało się istotnym elementem polityki pamięci realizowanej przez państwo i z sukcesem prowadzi misję edukacyjną – zakończył szef resortu kultury.
Dzień Walki i Męczeństwa Wsi Polskiej
Obchodzony 12 lipca Dzień Walki i Męczeństwa Wsi Polskiej został ustanowiony przez Sejm 29 września 2017 r. Data obchodów jest symboliczna i nawiązuje do pacyfikacji Michniowa - wsi położonej w świętokrzyskich lasach, której mieszkańcy pomagali partyzantom Armii Krajowej.
12 i 13 lipca 1943 r. Niemcy zamordowali 204 mieszkańców Michniowa: 104 mężczyzn - w większości spalonych żywcem, 53 kobiety i 47 dzieci, aż dziesięcioro z nich miało mniej niż 10 lat. Był to odwet za pomoc tamtejszej ludności udzieloną oddziałom partyzanckim oraz przynależność do Armii Krajowej i Batalionów Chłopskich. Łącznie w latach 1939-1945 Niemcy spacyfikowali 817 polskich wsi.
W przeciągu dziesięcioleci Michniów stał się swoistym centrum upamiętniania tragedii wszystkich represjonowanych wsi położonych na terenie obecnej Polski. Szczątki zamordowanych spoczywają w zbiorowej mogile, na której zaraz po wojnie postawiono kamienną tablicę z nazwiskami ofiar.
