Minister kultury i dziedzictwa narodowego podziękował tym, którzy przyczynili się do odzyskania eksponatów i nieruchomości znajdującej się przy krakowskich Oleandrach, m.in. prezydentowi Krakowa, wojewodzie małopolskiemu oraz dyrektorowi Muzeum Narodowego w Krakowie. Przypomniał o kilku ważnych etapach związanych z tym przedsięwzięciem.

W 2018 roku, zaniepokojony alarmującymi informacjami na temat Muzeum Czynu Niepodległościowego w Krakowie dotyczącymi nieprofesjonalnego przechowywania eksponatów oraz udostępniania obiektu mimo, iż zagrażało to bezpieczeństwu zwiedzających, zleciłem rutynową kontrolę. Na skutek zatrważających wyników, które potwierdziły obawy społeczników z Krakowa oraz Społecznego Komitetu Odnowy Zabytków Krakowa, przedstawione zostały zalecenia pokontrolne. Osoba dysponująca nieruchomością nie zastosowała się do tych zaleceń. Prowadziliśmy rozmowy, sam wielokrotnie przyjeżdżałem do Krakowa, żeby rozmawiać o możliwościach rozwiązania tego problemu – mówił prof. Piotr Gliński podczas briefingu prasowego.

Wskazał, że celem tych działań było stworzenie profesjonalnej instytucji, która pełniłaby swoją podstawową funkcję – muzeum, poświęconego tematyce niepodległości - a także połączyłaby kolekcję muzeum prywatnego z eksponatami, które znajdują się w Muzeum Narodowym w Krakowie oraz wielu innych muzeach.

List intencyjny, który został popisany z przedstawicielami prywatnego podmiotu, przewidywał powołanie oddziału Muzeum Narodowego w Krakowie w tym budynku we współpracy z miastem oraz wszystkimi zainteresowanymi instytucjami. List, podobnie jak wszelkie pokontrolne zalecenia, nie został zrealizowany. W tej sytuacji w 2020 r. wydałem decyzję o zakazie funkcjonowania Muzeum z uwagi na potencjalne zagrożenie dla zdrowia i życia ludzi – przypomniał szef resortu kultury.

Prof. Piotr Gliński wskazał, że realizacja decyzji MKiDN o likwidacji i zamknięciu muzeum została odłożona z uwagi na trwającą pandemię.

Aktualnie eksponaty Muzeum Czynu Niepodległościowego są przechowywane w budynku archiwum Małopolskiego Urzędu Wojewódzkiego, gdzie znajdują się pod opieką specjalistów z Muzeum Narodowego w Krakowie. Mam nadzieję, że szybko uda nam się przeprowadzić odpowiedni remont, po czym będziemy mogli zaprezentować w muzeum pierwsze ekspozycje – zapowiedział minister kultury.

Stworzyliśmy Muzeum Czartoryskich, stworzymy także nowy plac kultury w Krakowie, który powstanie pomiędzy głównym gmachem Muzeum Narodowego, budynkiem przy Oleandrach oraz hotelem „Cracovia”, w którym tworzymy Muzeum Designu i Architektury – podsumował wicepremier Piotr Gliński.

Prawie 200 muzealiów pod opieką konserwatorów

W trakcie egzekucji zabezpieczono 192 muzealia, z czego tylko 38 było wpisanych do księgi inwentarzowej Muzeum Czynu Niepodległościowego. Wśród nich znajdują się dwa ołtarze polowe używane przez kapelanów Polskich Sił Zbrojnych na zachodzie w okresie II wojny światowej oraz zabytki związane ze służbą duszpasterską w Wojsku Polskim, w tym obiekty po księdzu pułkowniku Zygmuncie Goli, kapelanie Wojska Polskiego, proboszczu kościoła garnizonowego św. Agnieszki w Krakowie.

Pozostałe zabezpieczone przedmioty mają duże znaczenie dla historii i kultury narodowej. Niestety, nie były wpisane do zachowanej księgi inwentarzowej, choć były eksponowane – być może wpisano je w skradzioną i nieodnalezioną dotąd księgę inwentarzową. Należą do nich sztandary Związków Legionistów z okresu dwudziestolecia międzywojennego z zachowanymi drzewcami, obrazy o tematyce legionowej i religijnej związane z Legionami Polskimi, rzeźbiarskie popiersia Józefa Piłsudskiego, zespół kart pocztowych i grafik, w tym karykatury legionowe autorstwa Henryka Hertz-Barwińskiego, a także elementy oporządzenia z okresu I i II wojny światowej, w tym zespół broni palnej.

Muzealia są w różnym stanie zachowania i zostały objęte opieką prewencyjno-konserwatorską. Poddano je kwarantannie ze względu na ślady żerowania owadów. W magazynach Małopolskiego Urzędu Wojewódzkiego sporządzono spisy stanów zachowania wszystkich przedmiotów. Przygotowywany jest proces fumigacji, polegający na usunięciu resztek owadów oraz zagrożeń mikrobiologicznych. Po tych zabiegach obiekty zostaną poddane konserwacji już w pracowniach konserwatorskich MNK w celu ich zabezpieczenia i przygotowania do planowanej nowej ekspozycji w Muzeum Czynu Niepodległościowego w Domu Józefa Piłsudskiego w Oleandrach.

Podczas dzisiejszej wizyty w budynku archiwum Małopolskiego Urzędu Wojewódzkiego w Krakowie pokazana została część zbiorów, m.in. czapka maciejówka Legionów Polskich, kurtka mundurowa wz. 1936, ze stopniem rotmistrza, na kołnierzu aplikowany „wężyk” oraz proporczyki 5 dywizjonu taborów, pierwotnie błękitne z amarantowym paskiem, baretki odznaczeń, w tym Odznaka za Rany i Kontuzje, w kieszeni karteczka z odręcznym pismem „kpt Aleksander KORALEWSKI…”, szarfa z pogrzebu Władysława Beliny-Prażmowskiego w 1938 r. w dwóch częściach, na wstędze w barwach Virtuti Militari napis „beliniacy” i szabla wz. 17, Polska, po 1917, po Ludwiku Angelusie. Można było zobaczyć także sztandary, modele architektoniczne i ołtarz walizkowy