Minister kultury przypomniał, że już po raz 48. uhonorowano laureatów Nagrody im. Oskara Kolberga w miejscu tak samo prestiżowym jak wydarzenie – na Zamku Królewskim w Warszawie.  

Bez ich pracy, zamiłowania do dawnych zwyczajów, technik rękodzielniczych, motywów zdobniczych, repertuaru, stylu wykonania, gwary i stroju ludowego, zaginęłyby cenne zjawiska kulturowe wyróżniające nas spośród innych narodów – podkreślił prof. Piotr Gliński.

Szef resortu kultury zaznaczył, że Nagroda im. Oskara Kolberga to najważniejsze wyróżnienie w dziedzinie kultury tradycyjnej i ludowej w Polsce. Wskazał, że organizacja konkursu należy do priorytetowych działań MKiDN w zakresie ochrony i wspierania twórczości ludowej.

Nagroda im. Oskara Kolberga jest wyrazem naszej dbałości o rangę tej dziedziny polskiej kultury. Podkreślając istotny wkład, jaki wnoszą Państwo do kultury narodowej, pragnę podziękować przede wszystkim za wierność przekazywanym przez kolejne pokolenia wartościom i zasobom dziedzictwa kulturowego. Wiedza i umiejętności kontynuowane przez nagrodzonych stanowią o specyfice i oryginalności polskiej kultury. Bez Państwa pasji, talentów i ciężkiej pracy nie byłoby wspaniałej polskiej kultury ­– powiedział minister kultury.

Profesor Piotr Gliński poinformował, że laureaci tegorocznej nagrody, podobnie jak w ubiegłych latach, reprezentują różne regiony kraju: Dolny Śląsk, Kurpie, Lubelszczyznę, Lubuskie, Mazowsze, Podhale, Podlasie, Podkarpacie, Wielkopolskę. Wymienił także różne prezentowane dziedziny sztuki ludowej: tkactwo, malarstwo na szkle, budowę ludowych instrumentów muzycznych, koronkarstwo, plastykę obrzędową, muzykę, śpiew i poezję.

Wyróżnione za działalność twórczą, badawczą, dokumentacyjną i popularyzatorską osoby oraz organizacje przyczyniają się do ochrony i rozwoju tradycyjnych elementów kultury. Wykorzystują bogate dziedzictwo kulturowe regionów w tworzeniu współczesnych form wypowiedzi artystycznych oraz wzmacnianiu wspólnot lokalnych i tożsamości w poszukiwaniu własnej odrębności w mozaice polskiej kultury. Ta funkcja integracyjna jest niezwykle istotna i bardzo ją doceniamy ­– powiedział szef resortu kultury.

Prof. Piotr Gliński podziękował wszystkim artystom za działalność związaną z zachowaniem, przekazywaniem i popularyzacją dziedzictwa kulturowego.

Dziękuję także za oddanie i pełną zaangażowania pracę, dzięki której jako kraj możemy się szczycić różnorodnością i oryginalnością naszej kultury. Życzę wielu sukcesów i satysfakcji z podejmowanych działań oraz wszechstronnych dokonań dla dobra polskiej kultury ­­­– dodał minister kultury.

Szef resortu kultury przypomniał, że MKiDN rozwija również wsparcie państwa dla działalności w obszarze kultury tradycyjnej i ludowej.

Na Krajowej Liście Niematerialnego Dziedzictwa mamy ponad 70 działań, które w większości związane są z kulturą tradycyjną i ludową. Mamy dwa programy wspierające Państwa działania. Zarówno program Ministra – „Kultura ludowa i tradycyjna”, jak i program Narodowego Centrum Kultury - EtnoPolska, który został zainicjowany przez panią premier Beatę Szydło. Mamy także Narodowy Instytut Kultury i Dziedzictwa Wsi, który opiekuje się kulturą wsi polskiej w ramach Ministerstwa Rolnictwa i Rozwoju Wsi – zaznaczył prof. Piotr Gliński.

Jeszcze raz gratuluję i dziękuję, że dbacie Państwo o to, co jest tworzone na ogół oddolnie i spontanicznie, ale z olbrzymią troską o pamięć, tradycję i historię. Bez kultury tradycyjnej i ludowej nie byłoby polskiej kultury – podsumował minister kultury.

Laureaci 48. edycji Nagrody im. Oskara Kolberga „Za zasługi dla kultury ludowej”

Kategoria I - dla twórców z dziedziny plastyki i folkloru muzyczno-tanecznego

• Zofia Nędza-Kubiniec (Kościelisko, woj. małopolskie, Podhale) - malarka na szkle, hafciarka, wykonawczyni strojów ludowych, poetka.
• Ludgarda Sieńko (Janów, woj. podlaskie, Podlasie) – tkaczka, kontynuatorka tradycji tkactwa dwuosnowowego.
• Jan Szymański (Albinów, woj. łódzkie, Łowickie) – solista, instrumentalista, skrzypek. W swoim repertuarze ma przede wszystkim oberki, kujawiaki, kujony i polki łowickie.
• Stanisław Wyżykowski (Krosno, woj. podkarpackie, Pogórzanie) – twórca lir korbowych, skrzypek, budowniczy instrumentów ludowych. Koncertował na wielu scenach w kraju i za granicą.
• Czesława Samsel (Zalesie, woj. mazowieckie, Kurpie) – koronkarka, twórczyni kwiatów z bibuły, palm, kierców. Zajmuje się także wyrobem pieczywa obrzędowego - „byśków” i „nowych latek”. Wykonuje hafty i misterne koronki, przędzie na krośnie i kołku.

Kategoria II - dla Mistrza tradycji

• Kazimierz Marcinek (Nockowa, woj. podkarpackie, Rzeszowszczyzna) – jeden z najwybitniejszych skrzypków starszej generacji na Rzeszowszczyźnie. Kierował kilkoma kapelami, jednak najchętniej występuje jako solista.

Kategoria III - dla twórców za pisarstwo ludowe

• Florianna Kiszczak (Radzięcin, woj. lubelskie, Ziemia Biłgorajska) – tworzy wiersze i opowiadania, w których dominują tematy związane z kulturą ludową i religijną.

Kategoria IV - dla badaczy, naukowców i animatorów

• Wojciech Kowalczuk (Białystok, woj. podlaskie, Podlasie) – etnograf, muzealnik, autor wielu projektów badawczo-wystawienniczych z zakresu sztuki rękodzieła ludowego północno-wschodniej Polski.
• Jadwiga Parecka (Brzeźnica woj. lubuskie, Grupa etnograficzna Górali Bukowińskich) – animatorka życia społeczno-kulturalnego, autorka licznych publikacji na temat folkloru muzyczno-tanecznego, zwyczajów, gwary oraz kultury kulinarnej Górali Bukowińskich.

Kategoria V - dla kapel ludowych

• Kapela Braci Adamczyków (Szydłowiec, woj. mazowieckie, Ziemia Szydłowiecka) – kapela rodzinna Czesława i Jana Adamczyków, którzy grają na harmonii pedałowej i skrzypcach. W 2013 roku do kapeli dołączyła Katarzyna Zedel (bębenek i baraban).

Kategoria VI - dla zespołów folklorystycznych

• Zespół Śpiewaczy z Łukowej IV (Łukowa, woj. lubelskie, Ziemia Biłgorajska) – wykonuje pieśni weselne z zachowaniem tradycyjnej emisji głosu, gwary i archaicznych melodii.
• Zespół Pieśni i Tańca „Łastiwoczka” z Przemkowa (Przemków, woj. dolnośląskie, Dolny Śląsk) – repertuar zespołu obejmuje wielogłosowe dawne pieśni zalotne, weselne, rekruckie i ballady.

Kategoria VII - dla instytucji i organizacji zasłużonych w opiece i upowszechnianiu kultury ludowej

• Stowarzyszenie Muzyków Ludowych w Zbąszyniu (Zbąszyń, woj. wielkopolskie, Ziemia Lubuska) – od początku działalności obejmuje opieką muzyków ludowych regionu zbąszyńskiego, chroni tradycje koźlarskie, propaguje muzykę ludową Regionu Kozła.
• Towarzystwo Kulturalne im. Oskara Kolberga w Przysusze (Przysucha, woj. mazowieckie, Ziemia Przysuska) – jego działalność jest skierowana przede wszystkim na zachowanie i dokumentowanie kultury tradycyjnej regionu poprzez doroczną organizację przeglądów folkloru - „Dni Kolbergowskie”.

Po raz trzeci w ramach Nagrody im. Oskara Kolberga przyznana została nagroda specjalna dla wyjątkowego ucznia wskazanego przez Mistrza Tradycji. W tym roku wyróżnienie otrzymała Lidia Biały, założycielka Fundacji Iskry Tradycji, która kształci przyszłe pokolenia muzykantów.

O Nagrodzie im. Oskara Kolberga „Za zasługi dla kultury ludowej”

Nagroda im. Oskara Kolberga „Za zasługi dla kultury ludowej” to najstarsze i najważniejsze wyróżnienie w dziedzinie kultury tradycyjnej w Polsce, które ustanowiono w 1974 roku. Jej patronem jest Oskar Kolberg (1814-1890), polski etnograf, folklorysta i kompozytor. Organizatorem Nagrody im. Oskara Kolberga „Za zasługi dla kultury ludowej” jest Minister Kultury i Dziedzictwa Narodowego. Konkurs oraz gala realizowane są przez Narodowy Instytut Muzyki i Tańca we współpracy z Muzeum Wsi Radomskiej w Radomiu i jego oddziałem – Muzeum im. Oskara Kolberga w Przysusze.