Muzeum poświęcone Witoldowi Gombrowiczowi powstało dzięki wsparciu Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego. Aktualnie jest placówką współprowadzoną przez miasto Vence i Muzeum Literatury im. Adama Mickiewicza w Warszawie. Znajduje się w zabytkowej Willi Alexandrine, w której pisarz mieszkał przez ostatnie pięć lat swojego życia od października 1964 r. do 25 lipca 1969 r. To w tym miejscu Gombrowicz ukończył powieść „Kosmos” i rozpoczął pracę nad „Operetką”, a także kontynuował trzeci tom swojego Dziennika.

Ekspozycja stała Muzeum Witolda Gombrowicza w Vence

Wystawa w Muzeum Witolda Gombrowicza w Vence, sfinansowana ze środków Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego, została zaprojektowana przez twórców ekspozycji muzealnej w Muzeum Gombrowicza we Wsoli. Pierwotnie ekspozycja obejmowała trzy pokoje i korytarz mieszkania Witolda Gombrowicza, prezentując francuski – ostatni – etap życia pisarza. Nowe sale wzbogacają opowieść o polskim i argentyńskim okresie w życiu Gombrowicza.

Przestrzeń stanowi nowoczesną narrację opartą na fotografiach, pamiątkach po pisarzu, cytatach i filmach multimedialnych. Większość zdjęć znajdujących się na ekspozycji zostało zrobionych przez Bohdana Paczowskiego – zmarłego w 2017 r. polskiego architekta i przyjaciela domu Gombrowiczów.

W 2017 r. Rita Gombrowicz, wdowa po pisarzu, przekazała do muzeum trzy ważne pamiątki. Pierwszą z nich jest tapiseria, czyli tkanina artystyczna powstała w Nicei w pracowni Marii Sperling i Józefa Jaremy – polskich artystów, którzy przyjaźnili się z Gombrowiczem. Drugą – obraz Kazimierza Głaza pt. „W hołdzie Gombrowiczowi”, namalowany specjalnie dla pisarza podczas pobytu autora w Vence. Trzecim eksponatem jest zegar z początku XX w. zakupiony przez Witolda Gombrowicza po otrzymaniu Międzynarodowej Nagrody Wydawców „Formantor”.

Wystawa została opisana w języku polskim i francuskim. W przewodniku audio znajdują się również informacje dla turystów anglojęzycznych. Muzeum Witolda Gombrowicza w Vence jest dostępne dla zwiedzających przez cały rok.

Muzeum Witolda Gombrowicza w Vence – rys historyczny

Starania o upamiętnienie Witolda Gombrowicza i utworzenie w jego byłym mieszkaniu przestrzeni muzealnej rozpoczęły się w 2004 r. Dwa lata później zespół konserwatorów z Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie i Krakowie przeprowadził szczegółową ocenę stanu zachowania Villi Alexandrine oraz przygotował program kompleksowych prac konserwatorskich.

6 lutego 2017 r sekretarz stanu w MKiDN i burmistrz miasta Vence podpisali w Warszawie porozumienie w spawie współdziałania na rzecz odnowienia Villi Alexandrine i utworzenia w niej przestrzeni muzealnej poświęconej Witoldowi Gombrowiczowi. Remont budynku został zrealizowany ze środków miasta Vence, zaś koszty renowacji malowideł i utworzenia muzeum ze środków przekazanych przez Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego. Kilkumiesięczne prace konserwatorskie elementów malarskich willi odbywały się dzięki Towarzystwu Przyjaciół Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie w ramach Programu Ministra „Ochrona Dziedzictwa Kulturowego za Granicą”.

Uroczyste otwarcie Muzeum Witolda Gombrowicza w Vence odbyło się 23 września 2017 r. z udziałem wiceministra kultury i dziedzictwa narodowego Jarosława Sellina.

Zasady współpracy w zakresie działalności przestrzeni muzealnej Witolda Gombrowicza w Villi Alexandrine zostały określone w porozumieniu podpisanym 15 maja 2019 r. w Warszawie pomiędzy Muzeum Literatury im. Adama Mickiewicza a władzami miasta Vence. Na podstawie umowy ustalono, że opiekunem instytucji będzie Muzeum Witolda Gombrowicza we Wsoli (filia Muzeum Literatury w Warszawie).

W 2020 roku, decyzją mera miasta Vence, miasto udostępniło na potrzeby ekspozycji dwie dodatkowe sale oraz tzw. biuro Gombrowicza. Prace związane z rozbudową muzeum sfinansowano ze środków Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego.