List wicepremiera, ministra kultury i dziedzictwa narodowego prof. Piotr Glińskiego

Szanowny Jubilacie,

w dniu Pańskich 75. urodzin proszę przyjąć moc serdecznych życzeń oraz podziękowania za całość osiągnięć artystycznych, fundamentalnych dla rozwoju polskiej kinematografii. Stworzył Pan własny, niepowtarzalny styl opowieści filmowej, co sprawiło, że wielu nazywa Pana polskim Fellinim.

Społeczeństwo bez przeszłości to zbiegowisko — mawiał wybitny polski pisarz Stanisław Lem. Ta myśl towarzyszyła Panu przez całą filmową drogę artystyczną. Historia i próba jej zrozumienia oraz tęsknota za dawnymi czasami to kluczowe motywy Pańskiej pracy reżyserskiej. Fascynacja okresami przełomu, końcem epoki, podobnie jak zachwyt pograniczem przewijają się przez Pana filmy. Obraz przełomu ukazał Pan zarówno w wybitnej „Arii dla atlety”, jak również w późniejszych dziełach takich jak: „Magnat”, „Sauna”, „Przedwiośnie”, „Śluby panieńskie” czy „Bal na dworcu w Koluszkach”. W ekranizacji sztuki Fredry wyeksponował Pan koniec epoki szlachty z jej przywarami oraz słabostkami, jak sam Pan nazwał, okresu szlachciurstwa, w „Przedwiośniu” okres początku nowej Polski po odzyskaniu niepodległości w 1918 roku, zaś w „Saunie” schyłek PRL-u. Polskie dziejowe zawieruchy i refleksja nad nimi są kwintesencją Pana kina.

W filmie „Magnat”, inspirowanym twórczością Luchino Viscontiego, uwidoczniło się Pańskie oczarowanie włoskim kinem. Często, nawiązując do filmów Felliniego, ukazywał Pan polskiemu widzowi perspektywę włoskiego neorealizmu. Zadawał Pan trudne pytania o historię, pozostawiając publiczności dowolność odpowiedzi.

Ostatnie wielkie Pana dzieło, film „Kamerdyner”, opowiedział historię pomorskiego pogranicza polsko-kaszubsko-niemieckiego z pierwszej połowy XX wieku. Jestem Panu szczególnie wdzięczny za pokazanie źródeł i dramatu Zbrodni Pomorskiej 1939 roku w jej najbardziej symbolicznym miejscu, w Lasach Piaśnickich, gdyż historia ta nadal jest mało znana poza granicami Pomorza i Kaszub, a zasługuje na godne miejsce w naszym panteonie pamięci.

Pozostaje Pan inspiracją dla młodych reżyserów — jako pedagog i wykładowca oraz, w latach 2008—2016, dziekan Wydziału Reżyserii Filmowej i Telewizyjnej PWSFTviT w Łodzi, wykształcił Pan tysiące absolwentów szkoły filmowej.

Serdecznie dziękuję za wszystkie przeżycia, emocje i wzruszenia, jakie zawdzięczamy Pańskiej twórczości, życząc zarazem realizacji dalszych planów artystycznych oraz dużo zdrowia i szczęścia w życiu osobistym.

Z wyrazami szacunku

Piotr Gliński

---

Filip Bajon

Urodzony 25 sierpnia 1947 w Poznaniu. Polski scenarzysta oraz reżyser filmowy i teatralny.

Absolwent Wydziału Prawa i Administracji Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu (1970) oraz Wydziału Reżyserii Państwowej Wyższej Szkoły Filmowej, Telewizyjnej i Teatralnej w Łodzi (1974).

Debiutował w 1977 r. filmem telewizyjnym „Powrót”. Pierwsze kroki po opuszczeniu szkoły filmowej stawiał w zespole „Tor”, realizując początkowo filmy dokumentalne oraz fabularne krótko- i średniometrażowe. Sporadycznie reżyserował filmy dokumentalne, a także sztuki w teatrze telewizji i na scenie. W latach 90. szef Studia Filmowego „Dom”, w latach 2015-2019 dyrektor Studia Filmowego „Kadr”. Wieloletni członek Zarządu Stowarzyszenia Filmowców Polskich. Wykładowca na Wydziale Radia i Telewizji Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach oraz w PWSFTviT w Łodzi, gdzie w latach 2008-2012 był dziekanem Wydziału Reżyserii.

Jeden z najwybitniejszych reżyserów kina, twórca między innymi takich obrazów, jak „Aria dla atlety”, „Wizja lokalna”, „Limuzyna Daimler-Benz”, „Magnat”, „Biała wizytówka”, „Bal na dworcu w Koluszkach”, „Sauna”, „Poznań 56”, „Przedwiośnie”, „Fundacja” czy „Śluby panieńskie” oraz ostatnie dzieło mistrza „Kamerdyner”.

Wśród wielu nagród, które otrzymał w uznaniu swojej twórczości są m.in. „Złoty Glan”, nagroda kina Charlie w Łodzi dla „twórcy niezależnego z uporem przeciwstawiającego się modom i trendom dominującym w kulturze popularnej” przyznana podczas XVI Forum Kina Europejskiego „Cinergia” w Łodzi (2011), „Złoty Anioł” za całokształt twórczości na 20. Międzynarodowym Festiwalu Filmowym „Tofifest” w Toruniu oraz Nagroda Specjalna „Platynowe Lwy” za całokształt twórczości na 47. Festiwalu Polskich Filmów Fabularnych w Gdyni w 2022 roku.

Odznaczony Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski (2002) oraz Złotym Medalem „Zasłużony Kulturze Gloria Artis” (2014).