Wicepremier zwrócił uwagę, że mimo zburzenia klasztoru wskutek bombardowania, większość dzieł sztuki, w tym wspaniała biblioteka, zostały ocalone, dzięki wywiezieniu ich w 1943 r. do Watykanu. „Nie tak jak u nas, gdzie Biblioteka Krasińskich na Okólniku spłonęła całkowicie, my straciliśmy 70% dzieł sztuki” – zwrócił uwagę prof. Piotr Gliński.

Wczoraj mieliśmy przepiękną uroczystość z udziałem reprezentantów polskich i włoskich władz, żołnierzy, harcerzy, zespołu „Śląsk”, który wspaniale uświetnił to wydarzenie, i przede wszystkim kombatantów – w tym  czterech, którzy walczyli we Włoszech. Wszyscy byliśmy razem, wszyscy powtarzaliśmy, że także we współczesnych czasach, wobec tego, co się dzieje na Ukrainie, musimy być odpowiedzialni i pamiętać o tej najwyższej ofierze – podkreślił minister kultury i dziedzictwa narodowego.

Prof. Piotr Gliński przypomniał, że w bitwie na Monte Cassino, która trwała ponad tydzień, zginęło 1 052 polskich żołnierzy, którzy oddali za ojczyznę życie.

Bez ofiary krwi nic na świecie nie istnieje – nie istnieją narody, nie istnieje pokój i nie istnieje kultura. To, co się dzieje na Ukrainie, też nam o tym przypomina. (…) W tej chwili odpowiedzialność i wsparcie dla Ukrainy jest podstawą, ponieważ Ukraina broni cywilizowanego świata przed barbarzyństwem - tak samo jak ci młodzi chłopcy, którzy  walczyli, aby zdobyć to miejsce. Dzięki temu została otworzona drogę na Rzym i przyczyniliśmy się do pokonania tamtego, wówczas niemieckiego, barbarzyństwa. Pamiętajmy jednak, że ci żołnierze doświadczyli także barbarzyństwa sowieckiego, przebywając w syberyjskich łagrach – powiedział wicepremier Gliński.

W 529 r. Benedykt z Nursji na jednym ze wzgórz Apeninu Środkowego, prawie w połowie drogi pomiędzy Rzymem a Neapolem, w ruinach niewielkiej rzymskiej fortecy i świątyni Apollina założył nowy klasztor, który stał się siedzibą zakonu benedyktynów. Jako opat Benedykt napisał słynną „Regułę zakonu”, która określa trzy podstawowe obowiązki mnicha: modlitwę, czytanie i pracę fizyczną. Reguła ta stała się zbiorem zasad życia zakonnego i obowiązuje w całej zachodniej Europie.

Mnisi z Monte Cassino i tysięcy innych domów synów Św. Benedykta ocalili w znacznej mierze dla potomnych dorobek antyku. W wielkim dziele wspomagała Benedykta, jego siostra Św. Scholastyka, mieszkająca u stóp Monte Cassino założycielka żeńskiej gałęzi zakonu. Oboje zmarli ok. 547 r. i pierwotnie zostali pochowani w kasyńskim klasztorze.

Strategiczne położenie klasztoru na Monte Cassino, niedaleko ważnej drogi łączącej Rzym z Neapolem, sprawiło, że wielokrotnie stawał się on celem ataków. W 584 r. Lombardowie zdobyli wzgórze i wygnali mnichów do Rzymu. Mnisi powrócili do swojej siedziby w 718 r., ale już w 883 r. wzgórze zdobyli Saraceni, niszcząc doszczętnie klasztor. Klasztor odbudowano dopiero w XI w. pod przewodnictwem opata Dezyderego (przyszłego papieża Wiktora III).

W okresie średniowiecza opactwo stało się swoistym centrum kultury: założono bibliotekę, a mnisi stali się znani ze swoich manuskryptów. Kościół na Monte Cassino został konsekrowany przez papieża Aleksandra II w 1071 r., a w 1321 r. papież Jan XXII podniósł ten kościół do rangi katedry i zakończył niezależność zakonu od władzy papieża. W 1349 r. opactwo nawiedziło trzęsienie ziemi, niszcząc część zabudowań, a w 1799r. wzgórze zdobyły wojska Napoleona. Od 1866 r. klasztor jest pomnikiem narodowym.

Do historii Polski opactwo na Monte Cassino przeszło w 1944 r. Wówczas to od lutego do maja toczyła się krwawa bitwa o tzw. linię Gustawa, którą Niemcy zagrodzili aliantom drogę ku Rzymowi. Kluczową rolę odgrywał w niej ufortyfikowany klasztor. Lotnictwo alianckie zmieniło cały zespół w jedno wielkie rumowisko, łatwiejsze jeszcze do obrony. Klasztor kilkukrotnie próbowano zdobyć, jednak Niemcy odparli kilka szturmów. Dopiero przeprowadzony 11–18 maja brawurowy atak 2 Korpusu Polskich Sił Zbrojnych, dowodzonego przez generała Władysława Andersa, zakończył się zdobyciem Monte Cassino. Na sąsiadującym z klasztorem polskim cmentarzu spoczywa około tysiąca poległych żołnierzy. Zrekonstruowaną z pietyzmem świątynię konsekrował ponownie w 1964 r. papież Paweł VI.

Klasztor posiada kilka interesujących dziedzińców, na których znajdziemy między innymi figury świętego Benedykta oraz jego siostry bliźniaczki – świętej Scholastyki, a także długie i szerokie, wykonane z marmuru schody prowadzące do zapierającej dech w piersiach Katedry di Santa Maria Assunta e San Benedetto abate. Wnętrze klasztoru zachwyca mnogością detali, złotych ornamentów i wspaniałych fresków. Piękne mozaiki i interesujące płaskorzeźby znajdują się także w podziemiach.