Umowę ws. finansowania prac podpisali dziś podczas wspólnej konferencji prasowej wicepremier, minister kultury, dziedzictwa narodowego i sportu prof. Piotr Gliński oraz zastępca Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej Artur Michalski  w obecności Naczelnego Dyrektora Archiwów Państwowych dr. Pawła Pietrzyka.

Wicepremier podkreślił, że kompleksowa termomodernizacja wybranych obiektów Archiwów Państwowych to „kolejny projekt dotyczący modernizacji instytucji polskiego państwa”.

Państwo musi być sprawne. Żeby państwo było sprawne, to m.in. także muszą dobrze funkcjonować nasze Archiwa Państwowe. Myślę, że coraz więcej Polaków przekonuje się, że archiwa to jest taki krwiobieg, kościec funkcjonowania państwa polskiego. Bez archiwów bardzo wiele instytucji, ale także i obywateli nie może sprawnie funkcjonować, wypełniać swoich zadań - powiedział.

Minister kultury zwrócił uwagę, że „przez całe lata archiwa były zaniedbane, niedoinwestowane”, a wiele z nich wciąż jeszcze znajduje się „w budynkach nienadających się do tego, żeby przechowywać akta”.

W ostatnich latach zrobiliśmy bardzo dużo. Wspaniale funkcjonują archiwa na portalach, w przestrzeni wirtualnej. Zbudowaliśmy nowoczesne, wspaniałe archiwum w Krakowie, które jest dowodem na to, jak bardzo potrzebne są tego rodzaju instytucje. Prowadzimy kilka poważnych inwestycji, jeżeli chodzi o archiwa w pięciu co najmniej miejscach – w Suwałkach, Nowym Sączu, Bydgoszczy. Przygotowujemy także bardzo poważny projekt budowy pięciu archiwów w ramach partnerstwa prywatno-publicznego, ale oprócz tego potrzeby inwestycyjne, jeżeli chodzi o funkcjonowanie nowoczesnych archiwów są znacznie większe - przyznał.

Wicepremier przypomniał, że resort kultury ma doświadczenie w projektach termomodernizacyjnych.

Właśnie kończymy projekt termomodernizacji szkół artystycznych, gdzie 189 budynków, 139 szkół artystycznych w całej Polsce zostało zmodernizowanych. Ten projekt, dotyczący archiwów, będzie bardzo podobny. Ok. 60 proc. oszczędności energetycznej, ekonomicznej i ekologicznej. Chodzi o to, że z jednej strony znacznie mniej nakładów trzeba będzie na ocieplanie, funkcjonowanie budynków wydać, z drugiej – one będą nowoczesne, a warunki pracy będą poprawione - wyjaśnił.

Projekt Kompleksowej modernizacji energetycznej wybranych obiektów Archiwów Państwowych będzie realizowany w 17 archiwach i obejmie w sumie 22 budynki: w Warszawie (dwa), Częstochowie, Kaliszu, Katowicach (cztery), Kielcach, Lesznie, Łodzi, Olsztynie, Opolu, Przemyślu, Siedlcach, Toruniu, Wrocławiu, Jeleniej Górze, Legnicy, Pile, Otwocku i Gdyni. Całkowita powierzchnia wszystkich obiektów przewidzianych do projektu w podstawowej części wynosi 77,6 tys. m² (w tym 61 tys. m² powierzchni użytkowej).

Kompleksowa termomodernizacja obejmie:

• ocieplenie obiektów;
• wymianę okien i drzwi zewnętrznych;
• modernizację wewnętrznej instalacji ogrzewania i ciepłej wody użytkowej;
• wymianę oświetlenia na energooszczędne;
• przebudowę systemów grzewczych (wraz z wymianą źródła ciepła na bardziej efektywne energetycznie i ekologiczne);
• budowę lub przebudowę systemów wentylacji mechanicznej, przebudowę systemów chłodzących i budowę lub przebudowę klimatyzacji;
• wykorzystanie odnawialnych źródeł energii;
• wprowadzenie systemów zarządzania energią.

Projekt kompleksowej termomodernizacji wpisuje się w jeden z celów strategicznych Naczelnego Dyrektora Archiwów Państwowych, jakim jest zapewnienie odpowiednich warunków do przechowywania i udostępniania zasobu archiwalnego poprzez działania na rzecz unowocześnienia bazy lokalowej i dostosowania przestrzeni do potrzeb odwiedzających.

Dotychczasowa infrastruktura archiwów nie odpowiadała standardom zbiorów i przeciwdziałania zagrożeniom ze względu na:

• wyeksploatowane, niedoinwestowane budynki;
• zbyt małą powierzchnię magazynową, a co za tym idzie opóźniający się proces przejmowania akt (co wpływa na stan, w jakim akta są przejmowane);
• nieodpowiednie warunki klimatyczne;
• brak warunków do udostępniania akt – potrzeba zabezpieczenia odpowiednich warunków w pracowniach i w czytelniach.

Wspólne działania z Ministrem Kultury, Dziedzictwa Narodowego i Sportu pozwolą wprowadzić oczekiwane zmiany i zapewnić zbiorom odpowiednie standardy przechowywania.

Wraz z projektem kompleksowej modernizacji energetyczne realizowane są jednocześnie:

• budowa archiwum w Bydgoszczy (trwa procedura przetargowa na wybór wykonawcy);
• budowa Archiwum Narodowego w Krakowie - Oddziału w Nowym Sączu;
• przebudowa archiwum w Suwałkach, która zostanie ukończona w tym roku;
• postępowanie na wybór projektanta archiwum w Katowicach.

Ponadto we wrześniu zeszłego roku odbyło się otwarcie  nowego obiektu Archiwum Narodowego w Krakowie, który jest jednym z najnowocześniejszych tego typu budynków w Europie. Przygotowywany jest także projekt budowy pięciu nowych archiwów w formule partnerstwa publiczno-prywatnego.