Koncert „1863 – Ku Wolności” z okazji 160. rocznicy wybuchu Powstania Styczniowego
22.01.2023
„Nie byłoby polskiej wolności ani odzyskania niepodległości, bez ofiary Powstańców Styczniowych. Dzisiaj, sto sześćdziesiąt lat po wybuchu Powstania, nad Cytadelą góruje Muzeum Historii Polski. I jest to znak niewzruszonego polskiego pragnienia wolności, siły wypływającej ze wspólnego działania” – powiedział wicepremier, minister kultury i dziedzictwa narodowego prof. Piotr Gliński podczas uroczystego koncertu inaugurującego obchody 160. rocznicy wybuchu powstania styczniowego, który odbył się w niedzielę w Teatrze Narodowym w Warszawie.
Wicepremier Gliński podkreślił, że Powstanie Styczniowe zawierało w sobie trzy emblematyczne cechy większości polskich powstań - było nieuniknione, tragiczne, ale po latach zwycięskie.
Było też pierwszym naszym powstaniem demokratycznym, wielonarodowym, obejmującym przedstawicieli wszystkich grup kulturowych i warstw społecznych. Mimo przewagi Rosjan oddziały powstańcze stoczyły ponad 1 200 bitew i potyczek – dodał minister kultury.
Minister kultury i dziedzictwa narodowego przypomniał, że po klęsce Powstania władze rosyjskie zastosowały niespotykane dotychczas represje. Powstańców spotykała wykonywana publicznie kara śmierci, bądź katorga i zsyłka, a ich rodziny – konfiskata majątków, miejscowościom odbierano prawa miejskie, a klasztory likwidowano.
Symbolem tych represji stała się warszawska Cytadela, zamykająca miasto od północy, na której stokach wykonano m.in. wyrok śmierci na ostatnim przywódcy powstania, Romualdzie Traugutcie. Dzisiaj, sto sześćdziesiąt lat po wybuchu Powstania Styczniowego, nad Cytadelą góruje Muzeum Historii Polski. I jest to znak zwycięstwa, znak niewzruszonego polskiego pragnienia wolności, siły wypływającej ze wspólnego działania. Tej siły nie mogły zabić żadne, nawet najbardziej okrutne, represje - podkreślił prof. Piotr Gliński.
Szef resortu kultury zwrócił uwagę, że pamięć o Powstaniu towarzyszyła kolejnym pokoleniom, a w jej duchu wzrastał Józef Piłsudski.
Nie byłoby polskiej wolności ani odzyskania niepodległości, bez ofiary Powstańców Styczniowych. Dlatego dobrze, że dzisiaj tak licznie gromadzimy się, aby wspólnie wspominać tę rocznicę i aby czcić jej bohaterów. Jest to szczególnie ważne w czasie, kiedy o swym istnieniu w brutalny sposób przypomina imperialna i agresywna Rosja, atakująca suwerenność Ukraińców, których przodkowie ramię w ramię z naszymi przodkami 160 lat temu podjęli walkę o wszystko, co Rosja odwiecznie niszczy – o prawo narodów do samostanowienia, o wolność – zaznaczył wicepremier.
Profesor Piotr Gliński podkreślił, że oddając cześć bohaterom Powstania Styczniowego, przekazujemy światu przesłanie wywodzące się z ich etosu. Przesłanie naszej niezłomności wobec rosyjskiego barbarzyństwa i imperializmu.
O koncercie
Serię oficjalnych uroczystości upamiętniających 160. rocznicę wybuchu Powstania Styczniowego zainaugurowało widowisko historyczno-muzyczne „1863 - Ku Wolności” w Teatrze Narodowym w Warszawie, przygotowane przez Biuro Niepodległa we współpracy z Muzeum Historii Polski oraz Ministerstwem Kultury i Dziedzictwa Narodowego.
W widowisku w sposób wielowarstwowy nakreślony został szeroki kontekst powstania, historie wybranych wydarzeń lokalnych (m.in. bitwy pod Bodzentynem, Węgrowem, Żyrzynem czy zamach na Fiodora Berga), postaci (Langiewicz, Pustowójtówna, Traugutt), a także przypomniane zostały utwory powstańcze i ich echa w twórczości późniejszej.
Utwory z czasów Powstania Styczniowego przeplecione zostały tekstami literackimi upamiętniającymi zryw z lat 1863–1864. Całość wzbogaciły animacje wyjaśniające kontekst historyczny, które będą prezentowane w ramach wystawy edukacyjnej Muzeum Historii Polski przez cały czas obchodów 160. rocznicy Powstania Styczniowego.
W repertuarze koncertu znalazły się również oryginalne pieśni powstańcze w nowych aranżacjach Hadriana Filipa Tabęckiego oraz premierowe kompozycje do wierszy Marii Konopnickiej, Cypriana Kamila Norwida oraz Adama Asnyka.
