Minister kultury i dziedzictwa narodowego podkreślił, jak ważną datą w polskiej historii jest 1 sierpnia.

Bez Powstania Warszawskiego nie byłoby niepodległej Polski. To było Powstanie tragiczne, straszne, heroiczne i nieuniknione. Ono musiało wybuchnąć. Z tego Powstania jesteśmy my wszyscy – mówił prof. Piotr Gliński.

Szef resortu kultury zwrócił uwagę na niezwykle ważną rolę pracowników warszawskiej Elektrowni Powiśle w czasie Powstania Warszawskiego.

Ta reduta warszawskiej elektrowni w mikroskali pokazuje, do czego zdolne było tamto pokolenie. Załoga elektrowni była przygotowana do Powstania poprzez wieloletnią konspirację. Ci ludzie byli szkoleni do tego, aby w momencie próby podjąć działanie. Oddział „Cubryny” był gotowy do walki – ponad 60 ludzi, którzy pokazali swój heroizm, podejmując decyzję o poświęceniu własnego życia dla Ojczyzny – wskazał.

Prof. Piotr Gliński przypomniał, że w trakcie obrony Elektrowni Powiśle zginęło 20 pracowników-powstańców, a pozostali przez ponad miesiąc utrzymywali pracę elektrowni, aby służyć Powstaniu.

Dziękuję pracownikom Polskiej Grupy Energetycznej za to, że niosą pamięć o tym bardzo ważnym epizodzie. To piękna tradycja, która łączy etos zawodowy z powinnością wobec wspólnoty. Dzięki temu, że pamiętamy, możemy być spokojni o przyszłość naszej Ojczyzny – podsumował minister kultury.

Energetycy w Powstaniu Warszawskim

W Elektrowni Powiśle przez całą niemiecką okupację działała dobrze zorganizowana konspiracja. Dowodził nią ówczesny dyrektor elektrowni kpt. Stanisław Skibniewski „Cubryna”. W dniu wybuchu Powstania Warszawskiego liczący 63 pracowników oddział „Cubryny”, mając do dyspozycji zaledwie około 25 pistoletów i kilkadziesiąt granatów, stawił czoła 180 znacznie lepiej wyekwipowanym niemieckim żołnierzom i przejął kontrolę nad elektrownią. Za ten heroiczny czyn 20 powstańców zapłaciło najwyższą cenę.

W pierwszym dniu walk był to jeden z najważniejszych sukcesów militarnych polskich powstańców, który pozwolił na utrzymanie dostaw energii elektrycznej dla walczącej Warszawy.

Będąca obiektem strategicznym elektrownia stała się celem ataków ze strony wroga, jednak jej pracownicy robili wszystko, aby w tak trudnych warunkach zachować ciągłość dostaw prądu dla stolicy. Zadaniem energetyków z Powiśla było również podłączanie do prądu prowizorycznymi liniami piekarni, punktów dowodzenia, a także szpitali i warsztatów służących powstańcom. Chodziło też o odłączanie zasilania dzielnicom opanowanym przez niemieckie oddziały.

Energetycy z Elektrowni Powiśle wytrwali 36 dni i nocy walki. 3 września runęła nastawnia elektrowni, a dzień później, 4 września, Niemcy rozpoczęli generalny szturm na Powiśle, w wyniku którego w trakcie bombardowania unieruchomiona została elektrownia, co pozbawiło Warszawę prądu. Obrońcy elektrowni przetrwali jeszcze cały ten dzień i noc, a 5 września po południu w związku z brakiem amunicji na rozkaz „Cubryny” oddział wycofał się z elektrowni. 6 września padło całe Powiśle.

Żołnierze „Cubryny” walczyli w Warszawie aż do kapitulacji powstania 2 października 1944 roku. Wojna odebrała życie 450 pracownikom Elektrowni Powiśle. Ginęli na frontach i w obozach koncentracyjnych. Dwudziestu sześciu z nich zostało odznaczonych orderem Virtuti Militari.

Powstanie Warszawskie

Powstanie Warszawskie rozpoczęło się 1 sierpnia 1944 roku. Miało na celu wyzwolenie stolicy spod niemieckiej okupacji przed wkroczeniem do niej Armii Czerwonej. Armia Krajowa i władze Polskiego Państwa Podziemnego zamierzały ujawnić się i wystąpić wobec Polskiego Komitetu Wyzwolenia Narodowego w roli gospodarza.

Powstanie w Warszawie było największą bitwą stoczoną podczas II wojny światowej przez organizację podziemną z wojskami okupacyjnymi. Powstańcy walczyli przeciwko regularnym formacjom niemieckim, bez ciężkiego uzbrojenia, samolotów, dział i czołgów. Planowane na kilka dni, trwało ponad 2 miesiące. Powstańcy przez 63 dni prowadzili z wojskami niemieckimi heroiczną i osamotnioną walkę, której celem była wolna od niemieckiej okupacji i dominacji sowieckiej Polska.

Powstanie Warszawskie było fenomenem w skali okupowanej Europy, a dla kolejnych pokoleń Polaków stało się symbolem męstwa w walce o niepodległość Ojczyzny.