Podczas wydarzenia ogłoszono również uruchomienie internetowej bazy danych więźniów niemieckiego obozu w Łodzi, która powstała w odpowiedzi na apele krewnych ocalałych i zamordowanych w obozie dzieci.

Minister kultury i dziedzictwa narodowego wskazał w liście, że w ciągu ostatnich ośmiu lat, dzięki pracy i zaangażowaniu resortu kultury, a także wielu instytucji w kraju i na świecie, w tym w szczególności instytucji pamięci i muzeów, coraz intensywniej wypełniane są białe plamy w obszarze upamiętnienia najmłodszych ofiar II wojny światowej.

Jedną z nich stanowiły do tej pory nieoznaczone miejsca spoczynku dzieci zamordowanych przez niemieckiego okupanta w miejscach kaźni utworzonych w Łodzi, za zwieńczonymi kolczastym drutem bramami, w zimnych barakach, w głodzie i osamotnieniu – zwrócił uwagę prof. Piotr Gliński.

Szef resortu kultury wskazał, że budowa pomnika stanowi wyraz hołdu składanego małym więźniom niemieckich obozów na terenie okupowanej Łodzi – pozbawionym dzieciństwa przez brutalną machinę terroru.

Misja ta ma wymiar społeczny i tożsamościowy, związany z przywracaniem i utrwalaniem zbiorowej pamięci o polskich dzieciach wojny, których tragiczne doświadczenia już na zawsze powinny stanowić przestrogę i świadectwo. Ten aspekt wydaje się szczególnie doniosły dziś, w obliczu toczącej się tak blisko nas wojny, której ofiarami ponownie stali się najsłabsi – napisał minister kultury.

Prof. Piotr Gliński zauważył, że uobecniający dramatyczne doświadczenia najmłodszych pomnik stanie się widocznym znakiem przeszłości, miejscem zadumy, poruszenia i cichej modlitwy.

Zadośćuczynienie stanowi przede wszystkim miarę naszego człowieczeństwa, konsekwentnie definiowanego również przez pryzmat naszego stosunku do zmarłych, którzy nie są już w stanie stanąć pośród nas i zaświadczyć o swoim bólu i strachu. Wierzę, że już niebawem będziemy mogli złożyć kwiaty przed Pomnikiem Dzieci Polskich — ofiar niemieckich zbrodni na terenie Łodzi, oddając cześć ofiarom obozu na ul. Przemysłowej i wszystkim polskim dzieciom pomordowanym w czasie II wojny światowej – podsumował szef resortu kultury.

O konkursie

Sąd konkursowy wyłonił 3️ najlepsze projekty. Po rekomendacji ocalałych i przewodniczącego sądu konkursowego zdecydowano, że na Cmentarzu św. Wojciecha w Łodzi zostanie zrealizowany projekt Macieja Jagodzińskiego – Jagenmeera z Torunia. Autor odwołuje się do tradycyjnej formy grobu, która wzrusza i skłania do refleksji, ale zachowuje także dziecięcy element nadziei i ciepła.

Pozostałe dwa nagrodzone projekty autorstwa artystów rzeźbiarzy: Magdaleny Walczak z Łodzi i Marcina Smosny z Krakowa będą wkomponowane w nowoczesną formę architektoniczną przyszłej stałej siedziby Muzeum w Łodzi oraz jego oddziału w Dzierżąznej.

Inicjatywa budowy pomnika jest wynikiem ubiegłorocznych, szeroko zakrojonych badań Muzeum Dzieci Polskich – ofiar totalitaryzmu dotyczących ustalenia ogólnej liczby dziecięcych ofiar niemieckich obozów na terenie Łodzi oraz w Konstantynowie Łódzkim. W wyniku tych badań powstała lista obejmująca ponad 600 nazwisk ofiar. Na Cmentarzu św. Wojciecha w Łodzi historycy Muzeum odnaleźli miejsca pochówków dzieci oraz jeden z dwóch zachowanych grobów. Pomnik będzie więc stanowił rodzaj symbolicznego grobu z oznaczeniem konkretnych nazwisk dzieci.

Baza danych więźniów niemieckiego obozu w Łodzi

Internetowa baza danych więźniów niemieckiego obozu w Łodzi powstała w odpowiedzi na apele krewnych ocalałych lub zamordowanych w obozie dzieci. Obejmuje ona nazwiska 1670 więźniów - daty i miejsca ich urodzenia oraz podstawowe dane dotyczące obozowej gehenny tj. data i przyczyna aresztowania, data osadzenia w obozie i odzyskania wolności.

Unikalną cechą bazy danych jest specjalna rubryka obejmująca informacje dotyczące konkretnego więźnia obozu, zebrane na podstawie przebadanych przez historyków dokumentów. Wyszukiwanie konkretnego więźnia możliwe jest poprzez wskazanie jego nazwiska, daty lub miejsca urodzenia.

W miarę możliwości baza będzie uzupełniona o materiał ikonograficzny – fotografie osobowe dzieci więzionych w obozie, skany fotografii oraz dokumentów. W zamierzeniu twórców, baza ma stanowić również rodzaj wirtualnej platformy umożliwiającej członkom rodzin oraz innym zainteresowanym osobom kontakt z Muzeum Dzieci Polskich – ofiar totalitaryzmu.