Minister kultury i dziedzictwa narodowego poinformował, że program „Ocalone Dziedzictwa. Regionalne Izby Pamięci Ziem Zachodnich i Północnych”, realizowany od kilku lat we Wrocławiu, spotkał się z bardzo dobrym odbiorem.

Zgłosiło się do niego wielu chętnych. Dlatego wprowadziliśmy już ogólnopolski program, który jest prowadzony z jednej strony przez Narodowy Instytut Muzeów, a z drugiej - przez Ośrodek, który jest już ogólnopolskim programem izby pamięci – powiedział.

Prof. Piotr Gliński przekazał, że program jest realizowany na zasadzie dwuetapowego konkursu. Zakończył się właśnie I etap pierwszego naboru, który obejmuje tworzenie zbiorów, szkolenia dotyczące koncepcji wystaw i  powoływania tego rodzaju instytucji.

Zauważyliśmy, że wiele społeczności chciałoby powołać izby pamięci, ale potrzebuje do tego profesjonalnego wsparcia. Do I etapu programu zgłosiło się ponad 160 podmiotów z całej Polski, w tym także organizacji pozarządowych oraz samorządowych instytucji kultury. Budżet programu pozwolił na przyznanie dotacji dla 40 podmiotów – mówił prof. Gliński.

Szef resortu przekazał, że II etap programu będzie realizowany w przyszłym roku.

Drugi etap programu obejmuje budowę wystawy stałej. Zakładamy, że organizacje pozarządowe, które często znajdują się w małych miasteczkach lub wsiach, będą mogły uzyskać pomieszczenie od samorządu. Natomiast to, co zapewni MKiDN, to szkolenia, finansowanie procesu budowania kolekcji i wystawy stałej w izbach pamięci – zapowiedział szef resortu kultury.

Minister kultury i dziedzictwa narodowego podziękował dyrektorom za realizację projektu „Izby Pamięci”.

To jest już kolejny nowy program, który powołaliśmy w ostatnich 8 latach ze względu  na oczywistą potrzebę wsparcia polskiej kultury i instytucji dziedzictwa narodowego. Bardzo dziękuję dyrektorom Narodowego Instytutu Muzeów i Ośrodka „Pamięć i Przyszłość”, które są wiodącymi instytucjami w obszarze muzealnictwa. Wierzę, że program „Izby Pamięci” będzie rozwijał się w przyszłości. Zapotrzebowanie jest bardzo duże, dlatego będziemy starać się znaleźć na to odpowiednie środki – zakończył minister Piotr Gliński.

O programie

Program „Izby Pamięci” skierowany jest do organizacji społecznych, stowarzyszeń i fundacji, których celem jest wspieranie aktywności mieszkańców, a także do samorządowych instytucji kultury szczebla gminnego – muzeów, domów kultury i bibliotek, w których strukturach izby pamięci funkcjonują lub mają być utworzone.

Idea stworzenia programu grantowego o zasięgu ogólnokrajowym, który pomoże właściwie chronić i udostępniać lokalne dziedzictwo kulturowe, powstała w resorcie kultury po sukcesie projektu prowadzonego przez Ośrodek Pamięć i Przyszłość we Wrocławiu „Ocalone Dziedzictwa. Regionalne Izby Pamięci Ziem Zachodnich i Północnych”, finansowanego ze środków MKiDN.

Realizacja programu „Izby Pamięci” została powierzona Narodowemu Instytutowi Muzeów, który zapewnia wsparcie finansowe, organizacyjne i eksperckie dla ponad tysiąca muzeów w całym kraju.

Program finansuje działania mające na celu utworzenie i modernizację stałych „Izb Pamięci” o zasięgu lokalnym w ramach dwuetapowego konkursu. W ramach I etapu zakwalifikowane podmioty mają za zadanie zgromadzenie i opracowanie zbiorów oraz przygotowanie koncepcji wystawy stałej, , a także znalezienie dla niej stałego miejsca i gwarancji sfinansowania kosztów stałych przynajmniej przez 10 lat. Natomiast II etap konkursu, który zostanie ogłoszony w 2024 r., skierowany będzie do beneficjentów I etapu, którzy z powodzeniem zrealizują swoje zadania, wezmą udział we wspomnianych warsztatach i przygotują projekty wystaw stałych, a także zapewnią dla nich lokalizację z gwarancją trwałości przez minimum 10 lat.

Organizacja naboru dla nowych beneficjentów planowana jest co dwa lata. Długofalowym efektem programu „Izby Pamięci” jest wzmocnienie wspólnot lokalnych, ich tożsamości i identyfikacji z miejscem zamieszkania. Dodatkowo zakłada się, że izby pamięci powstałe w wyniku udzielonego wsparcia tworzyć będą sieć, która umożliwi ich dalszy rozwój i wzrost kompetencji.