Skanowanie 3D pomaga chronić polskie zabytki – konferencja prasowa Narodowego Instytutu Dziedzictwa
11.05.2022
„Konserwacja poprzez dokumentację stanowi, jak pisał prof. Andrzej Tomaszewski, naukowy zapis formy przestrzennej zabytku dla ocalenia go w świadomości naukowej i za jej pośrednictwem w pamięci zbiorowej społeczeństwa. Doświadczenia polskich konserwatorów przy odbudowie bądź rekonstrukcji zabytków, które wydawały się bezpowrotnie utraconymi wskutek zniszczeń II wojny światowej stanowią wyraźny dowód na prawdziwość tego twierdzenia” – powiedział wiceminister kultury i dziedzictwa narodowego, generalny konserwator zabytków dr Jarosław Sellin na konferencji prasowej w Narodowym Instytucie Dziedzictwa.
Dr Sellin podkreślił znaczenie wysiłków polskich konserwatorów, którzy często wręcz z narażeniem życia ratowali bezcenną dokumentację. Dzięki ich staraniom udało się już po wojnie odtworzyć ważne dla kultury narodowej pomniki historii.
Doświadczenie ubiegłego wieku, lecz także najnowsze wydarzenia – agresja Rosji na Ukrainę, wymierzona w dobra kultury tego kraju - wymagają ciągłego rozwijania projektów dokumentacyjnych, odnoszących się do materialnego dziedzictwa naszego kraju, coraz częściej obecnego w wirtualnym wymiarze egzystencji - mówił podczas wydarzenia wiceszef resortu kultury.
Wskazał, że w ramach procesu dokumentacyjnego Generalny Konserwator Zabytków prowadzi Krajową Ewidencję Zabytków w formie zbioru kart ewidencyjnych znajdujących się w wojewódzkich ewidencjach zabytków. Do realizacji zadań dokumentacyjnych służą nowoczesne rozwiązania, uwzględniające rozwój technologii informacyjnej i umożliwiające społeczeństwu szeroki dostęp do wiedzy o zabytkach.
Najnowszą odsłoną procesu dokumentowania jest cyfryzacja dokumentów znajdujących się w archiwum Narodowego Instytutu Dziedzictwa oraz udostępnienie ich w przestrzeni on-line. Projekt realizowany jest od 2019 r. w ramach Programu Operacyjnego Polska Cyfrowa Unii Europejskiej, ze środków Programu Operacyjnego Polska Cyfrowa oraz Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego. Tego ambitnego zadania podjął się Narodowy Instytutu Dziedzictwa pełniący funkcję centrum kompetencji w obszarze digitalizacji zabytków – poinformował Jarosław Sellin.
Wiceminister kultury przekazał, że w ramach projektu zdigitalizowane zostaną wszystkie obiekty nieruchome oraz zabytki archeologiczne włączone do Krajowej Ewidencji Zabytków, a także karty ewidencyjne grobów i cmentarzy wojennych znajdujących się w archiwum urzędów wojewódzkich.
W mojej ocenie realizacja tego imponującego przedsięwzięcia obejmującego digitalizację ponad 1,3 mln dokumentów umożliwi po raz pierwszy szerokiemu gronu odbiorców zapoznanie się z tak dużym zasobem fachowej wiedzy na temat polskich zabytków. Co istotne, będzie to dostęp bezpłatny – podkreślił wiceminister Sellin.
„Digitalizacja i udostępnianie cyfrowych dóbr kultury – zabytków oraz grobów i cmentarzy wojennych” – o projekcie
Narodowy Instytut Dziedzictwa, dzięki dofinansowaniu z Unii Europejskiej, realizuje obecnie projekt „Digitalizacja i udostępnianie cyfrowych dóbr kultury – zabytków, grobów i cmentarzy wojennych”. Efektem jego realizacji będzie zeskanowanie i udostępnienie ponad 1,3 mln dokumentów dotyczących dziedzictwa kulturowego. Dotychczas już ponad 700 000 dokumentów z tego zbioru znalazło się w przestrzeni cyfrowej.
Projekt jest realizowany od 28 stycznia 2019 r. i zakończy się 30 września br. Jego wartość została oszacowana na ponad 37 mln zł, z czego 31,5 mln zł pochodzi z budżetu Unii Europejskiej w ramach Programu Operacyjnego Polska Cyfrowa. Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego wsparło projekt kwotą prawie 6 mln zł.
Realizacja projektu umożliwiła Narodowemu Instytutowi Dziedzictwa rozbudowę systemu teleinformatycznego, służącego do gromadzenia i udostępniania zbiorów, wyposażenie pracowni digitalizacyjnej w nowoczesne skanery płaskie oraz nowy skaner 3D, który skanując przestrzennie obiekty, odwzorowuje ich realny wygląd i pozwala na szczegółowe obejrzenie danego zabytku korzystającym z Internetu.
Obecnie pracownicy Narodowego Instytutu Dziedzictwa skupiają się na skanowaniu dokumentacji, opatrywaniu jej w metadane, odwzorowywaniu obiektów przestrzennych za pomocą wektoryzacji oraz skanowaniu obiektów 3D. Digitalizacji poddane zostały również fiszki adresowe oraz dokumentacja naukowo-badawcza związana z zachowaniem dziedzictwa, określana mianem materiałów spuściznowych. Ciekawym zabiegiem realizowanym w ramach projektu jest również cyfrowe odwzorowanie architektury drewnianych obiektów sakralnych.
Dzięki intensywnym pracom digitalizacyjnym powstaje rozbudowana baza danych z informacjami na temat obiektów zabytkowych, grobów i cmentarzy wojennych na prowadzonych przez Narodowy Instytut Dziedzictwa stronach - https://zabytek.pl/pl oraz https://mapy.zabytek.gov.pl/nid/.
Na stronie mapy.zabytek.pl znajdziemy popularne zabytki wpisane do rejestru zabytków, obiekty z listy Światowego Dziedzictwa UNESCO, zabytki wpisane przez Prezydenta RP na Listę Pomników Historii, obiekty ujęte w krajowej ewidencji zabytków nieruchomych i archeologicznych, a także ewidencję grobów i cmentarzy wojennych.
W serwisie zabytek.pl udostępniane są informacje o polskich zabytkach wraz z ich opisami i treściami multimedialnymi. Odwiedzający mogą zapoznać się z archiwalnymi i obecnymi zdjęciami obiektów, skanami dokumentacji z krajowej ewidencji zabytków, modelami 3D, zdjęciami panoramicznymi czy lokalizacją. Strona służy także pomocą osobom, które chcą poznać polskie dziedzictwo kulturowe, a przy okazji lubią podróże – można na niej znaleźć gotowe plany wycieczek, w tym również tematycznych. Ponadto portal umożliwia zgłoszenie informacji o zagrożonych zabytkach lokalnemu konserwatorowi zabytków.
