Podczas konferencji wiceminister kultury i dziedzictwa narodowego Jarosław Sellin podkreślił, że ideą Festiwalu jest popularyzacja muzyki Europy Środkowo-Wschodniej – od północnej Skandynawii aż po Bałkany.

Muzyka wielu narodów i państw Europy Środkowo-Wschodniej ma w sobie ogromne bogactwo. Tę muzykę warto wspierać systematycznie i systemowo, dlatego powstał ten festiwal, organizowany co roku przez Narodowe Centrum Kultury przy wsparciu Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego. W ubiegłym roku został on dostrzeżony i uhonorowany Międzynarodową Nagrodą Wyszehradzką – powiedział wiceszef resortu kultury.

Dr Jarosław Sellin wskazał, że tegoroczna edycja Festiwalu Eufonie ma szczególny charakter w związku z inwazją Rosji na Ukrainę – państwo od początku biorące udział w festiwalu.

Z powodu tego dramatu wielu ukraińskich artystów musiało opuścić kraj. Staraliśmy się im pomóc, przyjeżdżały do nas instytucje, które były wspierane przez Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego. Cieszę się, że w tym roku na Festiwalu Eufonie będzie obecna także muzyka kompozytorów ukraińskich – powiedział wiceminister.

Wiceszef resortu kultury poinformował, że honorowym gościem festiwalu będzie uznany ukraiński kompozytor Walentyn Sylwestrow.

24 listopada będzie miała miejsce polska premiera jego „VIII Symfonii”. 26 listopada będziemy mogli usłyszeć też projekt „Fusionfonia. Muzyka ziemi ukraińskiej na solistów, zespół fusion, trio komputerowe i orkiestrę symfoniczną” – zapowiedział wiceminister.

Odnosząc się do motywu przewodniego tegorocznych Eufonii, czyli muzyki monarchii austro-węgierskiej, wiceminister Sellin podkreślił jej wielonarodowy charakter, wynikający z pochodzenia twórców reprezentujących różne narodowości, a tym samym – ogromne bogactwo.

Tradycja muzyczna z czasów istnienia monarchii austro-węgierskiej była piękna i wspaniała. Utwory wielu ówczesnych kompozytorów do dzisiaj są wykonywane. Warto inspirować się tradycją muzyki tworzonej wówczas w jej granicach i pokazywać ten dorobek – podkreślił Jarosław Sellin.

Wiceminister wspomniał także, że – podobnie jak podczas poprzednich edycji – podczas tegorocznego Festiwalu prezentowane będą utwory prapremierowe, tworzone na specjalne zamówienie – zarówno muzyki ukraińskiej, jak i węgierskiej czy słowackiej.

Dziękuję Narodowemu Centrum Kultury, Radzie Programowej i wszystkim artystom, którzy zgodzili się przyjechać do Polski i wykonywać muzykę naszego regionu. Bardzo dziękuję również kompozytorom, którzy napisali utwory specjalnie na ten Festiwal i będą na nim obecni – zakończył wiceminister Sellin.

Od Austro-Węgier do współczesności – motyw przewodni festiwalu

Motyw przewodni tegorocznego festiwalu Eufonie stanowi muzyka Austro-Węgier – wielonarodowej monarchii, która wywarła ogromny wpływ na kulturę całej Europy. Program festiwalu wykracza jednak poza chronologię cesarstwa – jego kultura stanowi inspirację do eksplorowania muzyki skomponowanej także we wcześniejszym i późniejszym okresie. Muzyczna podróż po terenach Austro-Węgier, ale też krajach ościennych, rozpocznie się dwa stulecia przed ustanowieniem monarchii, a zakończy w 2022 r. Tegoroczna odsłona festiwalu przybliży słuchaczom różnorodność dualistycznego, wielonarodowego państwa związkowego – jednego z najpotężniejszych w ówczesnej Europie. W najlepszych salach koncertowych Warszawy, ale też w Internecie oraz na antenie radiowej Dwójki zabrzmią piękne dźwięki nie tylko znad Dunaju i Wełtawy, ale również z górzystej Transylwanii.

Przez wieki istnienia cesarstwa Habsburgów Wiedeń był kulturalnym centrum Europy i od niego rozpocznie się festiwalowa muzyczna podróż – tegoroczne Eufonie zainauguruje 18 listopada o godz. 19.30 występ znakomitej Wiener Symphoniker, założonej w czasach Austro-Węgier na progu dwudziestego wieku, w repertuarze stanowiącym kwintesencję tegorocznej edycji festiwalu: od kompozycji W. A. Mozarta – XVIII-wiecznych, ale niezmiennie zachwycających, przez G. Mahlera – muzycznego geniusza CK Monarchii, po współczesne – autorstwa P. Eötvösa (pierwsze polskie wykonanie). Z Wiedeńskimi Symfonikami Koncert fortepianowy nr 21 C-dur W. A. Mozarta zagra jako solista Jan Lisiecki nazywany „poetą fortepianu”.

13 koncertów w wykonaniu 600 artystów z 12 krajów

Przez dziewięć dni trwania Eufonii przed publicznością zaprezentują się muzycy z 12 krajów, w tym: 5 orkiestr symfonicznych, 7 zespołów łącznie z ensemble’em specjalnie stworzonym na festiwalową prapremierę oraz 7 znakomitych solistów i 9 śpiewaków – łączenie ok. 600 artystów.

W programie znalazło się 13 wyjątkowych koncertów, a wśród nich aż 3 światowe prapremiery utworów powstałych na specjalne zamówienie festiwalowe oraz 3 premierowe polskie wykonania muzyki węgierskiej, ukraińskiej, słowackiej. 10 koncertów festiwalowych będzie dostępnych w bezpłatnym streamingu w Internecie, a trzy muzyczne wydarzenia (18, 19 i 24.11) na żywo będzie transmitowała radiowa Dwójka.

Zaproszenie do udziału w festiwalu przyjęli znakomici kompozytorzy, instrumentaliści, wokaliści i dyrygenci, w tym m.in.: Symfonicy Wiedeńscy  z Omerem Meirem Wellberem, Andrzej Boreyko, Jan Lisiecki, Piotr Sałajczyk, Antonii Baryshevsky, Marc Coppey z Zagreb Soloists, László Fassang, Miranda Liu w składzie Kwartetu V4, Javier Zafra, Pavol Breslik, Ars Antiqua Austria, Orkiestra Państwowej Filharmonii Transylwanii w Kluż-Napoka pod dyrekcją Gabriela Bebeşelei, Capella Cracoviensis, czy słowacka kompozytorka Iris Szeghy, która powraca do Polski po ok. 30 latach, a jej nowy utwór napisany dla Kwartetu V4 i wykonany przez nich prapremierowo w bieżącym roku, podczas Eufonii będzie miał premierę polską. 

Jak co roku Eufonie będą łączyć różne muzyczne światy. Oryginalne brzmienia eksperymentalnych instrumentów zaprezentuje zespół Małe Instrumenty. Ars Antiqua Austria przybliży słuchaczom muzykę XVII-wiecznych austriackich dworów, graną na instrumentach z epoki, a Capella Cracoviensis – rzadko grywane symfonie Josepha Haydna oraz dzieła kompozytorów niegoszczących zazwyczaj w repertuarze koncertowym, a zdecydowanie warte uwagi.

Na zakończenie festiwalu na słuchaczy czeka prawdziwa eksplozja dźwięków – prapremiera dzieła powstałego na specjalne zamówienie Narodowego Centrum Kultury, czyli Fusionfonia. Muzyka ziemi ukraińskiej Ivana Taranenki z interludiami Marcina Bortnowskiego, Stanisława Krupowicza oraz Marcina Rupocińskiego. Odbędzie się także trzecia prapremiera (25.11, godz. 22.00) utworu „Mesjasz wg Schulza” trójmiejskiego kompozytora Stefana Wesołowskiego (m. in. współautora muzyki do poruszającego filmu „Sala samobójców”), który zainspirował się niewydaną, zaginioną powieścią Bruna Schulza. W ensemble’u stworzonym przez Wesołowskiego wystąpią znakomici śpiewacy i instrumentaliści, którzy spotkali się specjalnie na wykonanie tego dzieła.

W programie festiwalu są też recitale. W niedzielę 20 listopada w bazylice archikatedralnej św. Jana Chrzciciela Laszló Fassang zaprezentuje słuchaczom wirtuozerskie interpretacje organowe. Będzie można usłyszeć słynny temat B-A-C-H, ale też dwa Preludia Fryderyka Chopina. W ostatni dzień festiwalu wspaniały tenor Pavol Breslik, którego oklaskiwała publiczność np. Royal Opera House, Bayerische Staatsoper i Opernhaus w Zurichu, przy akompaniamencie słowackiego pianisty Roberta Pechaneca zabierze słuchaczy w Podróż zimową Franza Schuberta.

Wzorem poprzednich odsłon festiwalu nie zabraknie też kameralistyki. Do muzycznego dialogu zaprosi słuchaczy Kwartet V4, który podczas swoich występów przybliża twórczość kompozytorów z krajów Grupy Wyszehradzkiej: węgierskie nuty Ernö Dohànyi’a, polski „Kwartet smyczkowy” Witolda Lutosławskiego, „5 utworów” czeskiego kompozytora Erwina Schulhoffa oraz kompozycję Iris Szeghy ze Słowacji, stworzoną w tym roku na specjalne zamówienie zespołu, która swoją polską premierę będzie miała właśnie podczas Eufonii. Na widowni zasiądzie sama autorka dzieła.

Koncerty prezentujące muzykę ukraińską

Gościem honorowym festiwalu będzie Maestro Walentyn Sylwestrow, uznawany przez wielu muzykologów i krytyków muzycznych za najwybitniejszego żyjącego kompozytora ukraińskiego. Podczas tegorocznej edycji festiwalu Eufonie dwa koncerty będą prezentować muzykę ukraińską. 24 listopada o godz. 19.30 w Filharmonii Narodowej orkiestra NOSPR pod dyrekcją Andrzeja Boreyki wykona VIII Symfonię. Będzie to pierwsze wykonanie tego dzieła w Polsce. Drugi ukraiński wieczór to finał festiwalu, który odbędzie się 26 listopada o godz. 19.30 w Filharmonii Narodowej. Podczas koncertu Fusionfonia zabrzmi muzyka ziemi ukraińskiej, łącząca ukraiński folklor z muzyką jazzową, klasyczną i elektroniczną.

Szczegółowy program dostępny na stronie https://www.eufonie.pl/