Upamiętnienie Polaków, którzy zginęli w czasie II wojny światowej w Stuttgarcie
28.09.2023
„Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego poprzez dbałość o polskie groby wojenne za granicą, finansowe wsparcie projektów mających na celu należyte upamiętnienie ofiar II wojny światowej, podtrzymuje pamięć o polskich obywatelach, którzy polegli w walce za Ojczyznę lub stracili życie, będąc cywilnymi ofiarami wojen i represji. Dziś możemy przywrócić tożsamość 226 z nich, wydobywając z zapomnienia ich imiona i nazwiska. Oddajemy tym ludziom należną im pamięć i szacunek, czyniąc zadość obowiązkowi pamięci o losach naszych Rodaków” – napisał wiceminister kultury i dziedzictwa narodowego dr Jarosław Selllin w liście skierowanym do uczestników uroczystości otwarcia zrewitalizowanej kwatery robotników przymusowych wraz z odsłonięciem upamiętnienia Polaków, którzy stracili życie w czasie II wojny światowej na Cmentarzu Głównym w Stuttgarcie. Rewitalizacja została wykonana przez Fundację „Polsko-Niemieckie Pojednanie” w ramach dofinansowania z Programu Ministra „Miejsca Pamięci Narodowej za Granicą”.
Na Cmentarzu Głównym w Stuttgarcie pochowanych jest w sumie ponad 1 000 obcokrajowców – ofiar drugiej wojny światowej. 240 z nich to Polacy i obywatele Polski różnych narodowości i wyznań. Większość z nich zmarła w czasie II wojny światowej jako robotnicy przymusowi w wyniku wyniszczającej pracy, chorób, trudnych warunków bytowych i bombardowań. Wśród pochowanych są również dzieci urodzone w trakcie i po zakończeniu działań wojennych oraz tzw. dipisi (Displaced Persons), którzy zmarli po wyzwoleniu.
Kwaterę wybudowano w 1966 roku, ustawiając krzyż prawosławny oraz tablice i kamienie nagrobne wykonane z piaskowca z nazwiskami części pochowanych osób. Wśród upamiętnionych znalazły się również nazwiska Polaków, niejednokrotnie zapisane w sposób błędny i zniekształcony. Z uwagi na zły stan zachowania beneficjent przeprowadził ich renowację wraz z wkomponowaniem w nie nowych elementów upamiętniających – krzyża łacińskiego oraz tablic nazwiskami 226 obywateli polskich, które zostały ustalone w wyniku kwerend archiwalnych.
W uroczystościach na cmentarzu uczestniczyli: Ambasador RP w Berlinie p. Dariusz Pawłoś, Konsul Generalny RP w Monachium p. Jan M. Malkiewicz, delegacja resortu kultury oraz Polonia. Ze strony niemieckiej obecny był burmistrz Miasta Stuttgart p. Fabian Mayer.
Upamiętnienia na terenie Niemiec
Rewitalizacja kwatery robotników przymusowych w Stuttgarcie to kolejny remont polskich grobów wojennych w Niemczech sfinansowany przez Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego w ramach Programu Ministra „Miejsca Pamięci Narodowej za Granicą”. W 2021 roku na terenie kwatery Ehrenhain I na cmentarzu Perlacher Forst w Monachium ustawiono tablice z nazwiskami m.in. 2009 Polaków – ofiar KZ Dachau, których personalia nie były dotąd znane. W 2022 roku sfinansowano realizację dwóch projektów: rewitalizację Polskiej Kwatery Wojennej na cmentarzu Ohlsdorf w Hamburgu, gdzie ustawiono tablice z nazwiskami 1 229 Polaków, którzy spoczęli na tym cmentarzu oraz renowację kwatery mieszkańców Maczkowa (niem. Haren) na cmentarzu Groß Fullen, zmarłych w latach 1945-1948. Kluczowym elementem każdego projektu było przygotowanie imiennego upamiętnienia polskich ofiar II wojny światowej pochowanych na danym cmentarzu, także tych, których groby nie zachowały się do czasów współczesnych.
Informacje o polskich grobach wojennych i miejscach pamięci w Niemczech związanych z ofiarami II wojny światowej prezentuje strona projektu „Polskie miejsca pamięci i groby wojenne w Niemczech” www.polskiegroby.pl, realizowanego przez Fundację „Polsko-Niemieckie Pojednanie” dzięki dofinansowaniu resortu kultury. Można na niej znaleźć dane o blisko 1200 miejscach, gdzie odnaleziono polskie groby wojenne, a także dane personale spoczywających tam osób, które zginęły lub zostały zamordowane w czasie II wojny światowej lub zmarły po zakończeniu działań wojennych.
