Minister kultury i dziedzictwa narodowego poinformował, że łączna powierzchnia nowej siedziby Muzeum Historii Polski liczy 45 tys. m². Wskazał, że w budynku znajduje się 800 pomieszczeń i prawie 9 tys. m² powierzchni wystawowych.

Ta przestrzeń muzealna jest przemyślana i dopracowana w każdym calu. Narracja, która znajdzie się/znajduje się w murach tego gmachu, decyduje o tym, że jest to miejsce szczególne i tak bardzo ważne dla nas wszystkich – podkreślił prof. Piotr Gliński.

Szef resortu kultury przypomniał, że Muzeum Historii Polski zostało powołane w 2006 roku, jednak jego siedziba nie powstała przez kolejne 9 lat.

Dopiero rząd Zjednoczonej Prawicy, nawiązując wprost do polityki historycznej śp. prof. Lecha Kaczyńskiego, prezydenta Warszawy i Polski, zapoczątkowanej budową Muzeum Powstania Warszawskiego, podjął jesienią 2015 roku decyzję o natychmiastowym rozpoczęciu budowy nowego gmachu Muzeum Historii Polski. Dla nas nowy gmach Muzeum Historii Polski miał zawsze wielkie znaczenie. Świadczy to nie tylko o ogromnej wadze, jaką przywiązujemy do narodowej historii. To także niezbity dowód na naszą determinację, by samodzielnie kreować opowieść o nas samych. Suwerenność Polski oznacza przecież przede wszystkim suwerenność naszej tożsamości – a tę buduje się także, a może przede wszystkim, poprzez samodzielne, odważne i uwzględniające zawsze dobro ogółu, decyzje w obszarze kultury i dziedzictwa narodowego, poprzez suwerenność narracji historycznej – mówił minister kultury podczas uroczystości.

Prof. Piotr Gliński zauważył, że wyjątkowość historii Polski na tle innych krajów Europy m.in. jej tradycja łączenia wschodnich i zachodnich wartości, jest godna tego, by nadać jej odpowiednią rangę.

Unikalnym rysem polskiej kultury było zachowanie łączności z tradycyjnymi źródłami europejskiej cywilizacji, a zarazem udowodnienie, że niesione przez cywilizację łacińską wartości mają charakter uniwersalny i inkluzywny. Tradycja ta pozwoliła na stworzenie niezwykłej przestrzeni wolności, pozwalającej na dynamiczny rozwój wielu kultur, religii i narodów pod wspólnym dachem Rzeczypospolitej.  Ale ta wyjątkowość polskiej wspólnoty zasadzała się przede wszystkim na wspólnym chrześcijańskim fundamencie,  który w Polsce – inaczej niż na przykład na zachodzie Europy – stanowił zarówno spoiwo dla różnorodności, jak i źródło, z którego Polska czerpała swą siłę i zdolność do przezwyciężania kryzysów i słabości. A siła ta wciąż – a może nawet szczególnie właśnie teraz - jest nam bardzo potrzebna wobec wyzwań współczesności – podkreślił.

Minister kultury i dziedzictwa narodowego wskazał, że Muzeum Historii Polski będzie miejscem opowiadającym o naszych przodkach - ich losach, heroicznych i tragicznych decyzjach, upadkach i zwycięstwach, ale też osiągnięciach, które obecnie są kontynuowane.

To opowieść o sile wspólnoty, o wolności i solidarności, o wartościach, z jakich Polska wyrasta, szczególnych i uniwersalnych zarazem, opowieść kierowana nie tylko do naszych rodaków, ale też do wszystkich, którzy odwiedzą Muzeum i muzealny park na warszawskiej Cytadeli. Począwszy od państwa Mieszka, od Piastów, przez potęgę państwa polsko-litewskiego, gorycz upadku i krwawych walk o odzyskanie suwerenności, aż po dwukrotne odzyskiwanie niepodległości w XX wieku – Muzeum Historii Polski prowadzi opowieść o wolności, przemianach cywilizacyjnych i o naszej tożsamości – zwrócił uwagę szef resortu kultury.

Prof. Piotr Gliński zauważył, że piękny gmach Muzeum Historii Polski jest otwierany po ponad 30 latach funkcjonowania wolnej Rzeczypospolitej i prawie 20 latach od powołania instytucji. Przypomniał też, że budowa stałej siedziby Muzeum rozpoczęła się zaledwie 5 lat temu.

Imponująca fasada budynku stanowi metaforę naszych dziejów: nic bowiem nie dzieje się w oderwaniu od przeszłości, a najtrwalszym spoiwem wspólnoty jest tradycja. Tak właśnie można rozumieć poziome kamienne pasy, symbolizujące zachodzące po sobie, nawarstwiające się procesy społeczne i kulturowe. Ale także pęknięcia procesów historycznych, trudny i burzliwy niekiedy brak ciągłości dziejów. Pieczołowicie dobrane reliefy symbolizują bogactwo kultury materialnej ziem polskich: od średniowiecza aż po współczesność. Wszystko to razem składa się na symboliczną opowieść o dokonaniach Polaków. Opowieść, na którą niepodległa Polska czekała zbyt długo – mówił minister kultury.

Szef resortu kultury podkreślił, że otwarcie siedziby Muzeum Historii Polski nie byłoby możliwe bez patriotyzmu, jakim kierowali się twórcy tego dzieła, spełniając swój obowiązek wobec Ojczyzny.

Nie byłoby tego dzisiejszego dnia, gdyby nie odwaga i sprawczość osób, które otrzymały mandat naszej narodowej wspólnoty do podejmowania decyzji w jej imieniu. Żeby realizować rzeczy ambitne i wielkie, konieczna jest konsekwencja i praca, upór i stanowczość. Realna wola zmian i kreowania rzeczywistości. A wreszcie - motywacja wynikająca z poczucia obowiązku publicznego i miłości do Ojczyzny. Dziękuję wszystkim, którzy przyczynili się do powstania tego gmachu – dzięki nim, ich zaangażowaniu i niejednokrotnie determinacji, historia naszego kraju zyskała godne miejsce, w którym możemy ją prezentować bez białych plam, bez przemilczeń i przeinaczeń – w całym jej bogactwie i z całą odpowiedzialnością – zaznaczył prof. Piotr Gliński.

Podsumowując, minister kultury i dziedzictwa narodowego przekazał swoje podziękowania dla osób i instytucji, dzięki którym powstała siedziba Muzeum Historii Polski m.in. prezydentowi RP Andrzejowi Dudzie, premierowi Mateuszowi Morawieckiemu, dyrektorowi Muzeum Robertowi Kostro wraz z zespołem, pełnomocnikowi ministra ds. budowy MHP - Piotrowi Walkowiakowi, który jest także współautorem koncepcji architektonicznej gmachu oraz współpracownikom z Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego.

W swoim wystąpieniu prezydent RP Andrzej Duda podkreślił, że budowa siedziby Muzeum Historii Polski była marzeniem i ideą prezydenta Lecha Kaczyńskiego.

Według Niego było to jedno z najważniejszych zadań, które powinni zrealizować ci, którzy ponoszą odpowiedzialność za Rzeczpospolitą dla przyszłych pokoleń. Od 2015 r. dzięki zmianom, które nastąpiły w Polsce, a także dzięki wytężonej pracy prof. Piotra Glińskiego, ministra odpowiedzialnego za sprawy kultury i dziedzictwa narodowego, to muzeum stało się faktem – powiedział Andrzej Duda.

Zaznaczył, że Muzeum Historii Polski powstało na terenie warszawskiej Cytadeli - miejscu niezwykle ważnym i symbolicznym z punktu widzenia polskiej historii.

Na wzniesionej przez cara Mikołaja I warszawskiej Cytadeli - symbolu próby zniewolenia Polaków przez 80 lat, symbolu zniszczenia ruchu narodowo-wyzwoleńczego i woli wyzwolenia narodu – powstało największe, najpiękniejsze i najnowocześniejsze muzeum w Polsce - podkreślił prezydent.

Premier RP Mateusz Morawiecki przypomniał, że pierwsze polskie muzeum, założone przez Izabelę Czartoryską, powstało w 1801 roku w Puławach.

Tamto muzeum miało korzystać z naszej przebogatej historii, miało uświadamiać naszym rodakom jak jest ona wielka i piękna, ale jednocześnie miało być także kamieniem milowym do odzyskania niepodległości. To symboliczne, że na warszawskiej Cytadeli - w miejscu męczeństwa narodu polskiego, gdzie głównie przez rosyjskiego zaborcę mordowani byli polscy patrioci - powstało Muzeum Historii Polski - wskazał.

Zwrócił uwagę, że Muzeum Historii Polski to nie tylko gmach, ale pewnego rodzaju symbol, który ma prowadzić Polaków do przyszłości.

Prawdziwie opowiedziana historia, a w szczególności historia Polski, to nie tylko powód do dumy, ale przede wszystkim oręż do walki o silną Polskę, o lepszą przyszłość Rzeczpospolitej. Przez wiele lat brakowało wiary w to, że takie miejsce jest potrzebne do budowania polskiej tożsamości i umacniania polskiej dumy. Dzisiaj Muzeum Historii Polski będzie służyło wszystkim mieszkańcom Polski i wszystkim pokoleniom – podkreślił premier.

Muzeum Historii Polski

Muzeum Historii Polski zostało powołane 2 maja 2006 r. Od początku tworzyło wystawy, edukowało i na różne sposoby popularyzowało historię. Przez długie lata wyzwaniem pozostawał jednak brak stałej siedziby. Początkowo miała ona powstać nad Trasą Łazienkowską nieopodal Zamku Ujazdowskiego. Lata mijały, a decyzji o lokalizacji i o finansowaniu inwestycji wciąż brakowało.

Zasadniczą zmianę przyniósł dopiero przełom lat 2015 i 2016. Z inicjatywy wicepremiera, ministra kultury i dziedzictwa narodowego prof. Piotra Glińskiego rząd zatwierdził lokalizację Muzeum na warszawskiej Cytadeli i zabezpieczył odpowiednie środki finansowe. Już w listopadzie 2016 r. zaprezentowano projekt siedziby instytucji, a w lipcu 2018 r. symbolicznie wbito pierwszą łopatę pod jej budowę. Budowy nie zatrzymały ani pandemia Covid-19, ani inwazja rosyjska na Ukrainę i wywołane nią problemy ekonomiczne.

O siedzibie Muzeum na Cytadeli

Gmach Muzeum Historii Polski to jeden z najnowocześniejszych budynków, jakie powstały w ostatnim czasie w naszym kraju. Efektowna marmurowa elewacja nawiązuje do kolejnych warstw naszej historii: od czasów najdawniejszych do współczesności. Można w niej dostrzec metaforę historii jako procesu: nakładanie się kolejnych warstw wydarzeń i powstawanie wspólnego dziedzictwa. Kamienne płyty fasady zdobione są reliefami, nawiązującymi do symboli polskiej architektury. Począwszy od Drzwi Gnieźnieńskich, przez ornamenty romańsko-gotyckie, zdobienia inspirowane zamkiem na Wawelu, aż po dwudziestowieczny modernizm.

We wnętrzu budynku znajdują się niezwykłe przestrzenie, takie jak: Sala Audytorium licząca 577 miejsc, która będzie stałą salą koncertową Polskiej Orkiestry Sinfonia Iuventus im. Jerzego Semkowa, oraz sala kinowo-teatralna, mieszcząca do 135 widzów. Dla zwiedzających udostępniony będzie również Park Edukacyjny MHP taras widokowy, z którego można podziwiać niezwykłą panoramę Warszawy.

Od 29 września do 1 października 2023 roku Muzeum Historii Polski zaprasza na Festiwal Otwarcia nowej siedziby. W programie wydarzenia znalazły się, m.in. kuratorskie oprowadzanie po wystawie, debaty, warsztaty dla najmłodszych, gry terenowe, wizyta na tarasie widokowym, spektakle i pokazy filmowe.

Wystawa czasowa „Wielkie i małe historie. Tworzenie kolekcji Muzeum Historii Polski”

Maszyna szyfrująca Enigma, unikatowe obrazy Bractwa św. Łukasza, kopie konserwatorskie aktów unii lubelskiej i konfederacji warszawskiej – to tylko niektóre z wyjątkowych eksponatów prezentowanych na wystawie inaugurującej siedzibę Muzeum Historii Polski. Ukazują one barwną panoramę polskich dziejów. Rysują rozmaite konteksty – polityczne, cywilizacyjne i kulturalne. Obok dzieł sztuki i rzemiosła, zabytków o kluczowym znaczeniu dla historii państwa i narodu, jest miejsce dla przedmiotów pozornie zwyczajnych, które były świadkami poruszających losów ich właścicieli.

Ekspozycja znajduje się w sali wystaw czasowych o powierzchni 1400 m², położonej na parterze budynku. Do chwili otwarcia w 2026 roku wystawy stałej będzie ona sercem wystawienniczej działalności MHP.