I. Informacje o wymaganiach kwalifikacyjnych dla regulowanego zawodu muzealnika

Zgodnie z art. 32 ust. 2 ustawy z dnia 21 listopada 1996 r. o muzeach (Dz. U. z 2012 r. poz. 987, z późn. zm.) pracowników, którzy tworzą zawodową grupę muzealników, zatrudnia się na stanowiskach kustosza dyplomowanego, kustosza, adiunkta i asystenta.

Zgodnie z art. 32a ustawy o muzeach:

1. Na stanowisku kustosza dyplomowanego może być zatrudniona osoba, która posiada:
   1. stopień naukowy doktora w dziedzinie związanej z zakresem gromadzonych w muzeum zbiorów lub stopień doktora sztuki w tej dziedzinie;
   2. dorobek zawodowy w zakresie działalności muzealniczej;
   3. co najmniej 3-letni staż pracy w muzeach lub w znajdujących się poza terytorium Rzeczypospolitej Polskiej podmiotach, które prowadzą działalność muzealniczą.
2. Na stanowisku kustosza może być zatrudniona osoba, która posiada:
   1. dyplom ukończenia studiów drugiego stopnia lub jednolitych studiów magisterskich związanych z zakresem gromadzonych w muzeum zbiorów;
   2. dyplom ukończenia studiów podyplomowych związanych z zakresem gromadzonych w muzeum zbiorów lub dorobek zawodowy w zakresie działalności muzealniczej;
   3. co najmniej 2-letni staż pracy w muzeach lub w znajdujących się poza terytorium Rzeczypospolitej Polskiej podmiotach, które prowadzą działalność muzealniczą.
3. Na stanowisku adiunkta może być zatrudniona osoba, która posiada dyplom ukończenia studiów drugiego stopnia lub jednolitych studiów magisterskich związanych z zakresem gromadzonych w muzeum zbiorów.
4. Na stanowisku asystenta może być zatrudniona osoba, która posiada dyplom ukończenia studiów pierwszego stopnia związanych z zakresem gromadzonych w muzeum zbiorów.

II. PRZYKŁADOWA LITERATURA POMOCNA PRZY UZUPEŁNIANIU WIEDZY NIEZBĘDNEJ DLA SPEŁNIENIA WYMAGAŃ KWALIFIKACYJNCH DLA REGULOWANEGO ZAWODU MUZEALNIKA

1. Rocznik „Muzealnictwo”, wydawnictwo prezentujące najnowsze informacje i tendencje w muzealnictwie polskim i światowym z zakresu wystawiennictwa, edukacji, digitalizacji, konserwacji i ochrony zbiorów, popularyzacji i promocji oraz publicystyki. Na portalu http://muzealnictwo.com/ uruchomionym przez Narodowy Instytut Muzealnictwa i Ochrony Zbiorów udostępniane są artykuły „Muzealnictwa” w wersji elektronicznej.
2. Inne publikacje Narodowego Instytutu Muzealnictwa i Ochrony Zbiorów oraz polecane przez Instytut: na stronie internetowej, pod adresem: http://nimoz.pl/pl/wydawnictwa/wydawnictwa-nimoz.
3. Wybrane publikacje poszczególnych muzeów:
   1. A. Cholewianka – Kruszyńska, D. Reniszewski, Biblioteka Julińska. Dzieje łowieco-leśnego księgozbioru Potockich z Łańcuta, Wyd. Nr 2 (4), Łańcut, Wyd. Muzeum – Zamek w Łańcucie, 2015;
   2. A. Kroplewska-Gajewska (oprac.), Stanisław Lackowski – Malarstwo, rysunek, grafika, Toruń 2015;
   3. A. Mierzejewska (red. nauk.) Dzieła sztuki rusznikarskiej ze zbiorów polskich, Toruń 2013;
   4. A. Musiałowski (oprac.) Katalog monet w zbiorach Muzeum Okręgowego w Toruniu, t. 1: Średniowieczne monety polskie i zachodniopomorskie, Toruń 2015;
   5. A. Pawlińska, Król, muzy i pomarańcze, czyli co się kryje w Starej Oranżerii, Warszawa 2015;
   6. B. Kostuch, Kolor i Blask, Muzeum Narodowe w Krakowie, 2015 r.;
   7. B. Uziembło (oprac.) Lotnictwo wojskowe II Rzeczypospolitej w fotografii ze zbiorów Muzeum Okręgowego w Toruniu, Toruń 2013;
   8. E. Kłysz, J. Dolat, Fabryka A. G. Fiedlera w Opatówku: 1824-2004, Muzeum Historii Przemysłu, Opatówek 2004;
   9. Gdańskie Studia Muzealne: t. 8, Biblioteka Waplewska: t. 1, Waplewo. Ludzie, miejsce, kolekcja, Gdańsk 2015;
   10. H. Małachowicz, D. Juszczak, Galeria obrazów Stanisława Augusta w Łazienkach Królewskich. Katalog, Warszawa 2015;
   11. J. Bąbel, Krzemionki Opatowskie. Monument prahistorii Europy..., Ostrowiec Świętokrzyski 2015;
   12. J. Kotlarczyk– Malarstwo, rysunek, grafika, oprac. A. Rissmann, Toruń 2013;
   13. K. Zabuska, Zbiory Muzeum Narodowego w Gdańsku, Kolekcja Jacoba Kabruna. Ryciny Szkoły niemieckiej od końca XV do początków XIX wieku. Cz. 2: Ryciny daniela Chodowieckiego;
   14. M. Dziewulski, 100 rarytasów z kolekcji militariów w Muzeum Narodowym w Krakowie, Muzeum Narodowe w Krakowie, 2015;
   15. M. Dziewulski, Studnia do dziejów dawnego uzbrojenia i ubioru wojskowego. Część XIV, Muzeum Narodowe w Krakowie, Kraków 2015;
   16. M. Hermansdorfer, M. Korżel-Kraśna, P. Łukaszewicz (red.) Skarby sztuki. Muzeum Narodowe we Wrocławiu, praca zbiorowa, Warszawa 2013;
   17. M. M. Gessek (oprac.) Galeria sztuki gotyckiej w Muzeum Okręgowym w Toruniu. Przewodnik dla młodzieży, Toruń 2015;
   18. M. Poprzęcka (red.), Historyczna rezydencja we współczesnym mieście, Warszawa 2014;
   19. Muzea – rezydencje w Polsce II. Materiały sesji naukowej zorganizowanej w Muzeum Zamoyskich w Kozłówce 18 września 2014 roku, Muzeum Zamoyskich w Kozłówce 2015;
   20. Muzeum Literatury im. Adama Mickiewicza, Folder [oprac. red. Katarzyna Jakimiak, Lidia Ujazdowska ; oprac. graf. Paweł Kula], Muzeum Literatury im. A. Mickiewicza, Warszawa 2006;
   21. P. Czopiński, K. Polak, Tsuba. Arcydzieła japońskiej sztuki zdobniczej, Toruń 2013;
   22. Polskie muzea literackie: przewodnik [oprac. i red. Wiesława Kordaczuk, Lidia Ujazdowska; przy współpr. Anny Szczepanek, Małgorzaty Wichowskiej, Joanny Pogorzelskiej]. – [Wyd. 2 popr. i uzup.], Muzeum Literatury im. A. Mickiewicza, Warszawa 2011;
   23. Przewodnik po Muzeum Powstania Warszawskiego,  wyd. V, zaktualizowane, Muzeum Powstania Warszawskiego, Warszawa 2015;
   24. R. Hauk, Manufaktura A. G. Fiedlera w Opatówku 1824-1997, Muzeum Historii Przemysłu, Opatówek 1997;
   25. Rocznik Muzeum Narodowego w Warszawie. Nowa Seria/Journal of the National Museum in Warsaw. New Series, 3(39);
   26. W. Jakubowski – Rysunek, grafika, rzemiosło artystyczne, oprac. A. Rissmann, Toruń 2014;
   27. W. K. Wojtowicz, A. Cholewianka - Kruszyńska, D. Reniszewski Jubileusz Jana Potockiego, Łańcut, Wyd. Muzeum – Zamek w Łańcucie, 2015;
   28. W. Kotasiak i in. (red.), Ostrowiec Świętokrzyski. Monografia historyczna miasta Ostrowiec Świętokrzyski 1997;
   29. W. Ossowski (red.), The Copper Ship. A Medieval Shipwreck and Its Cargo / Miedziowiec. Wrak średniowiecznego statku i jego ładunek, Gdańsk 2014;
   30. W. Ossowski (red.) The General Carleton Shipwreck, 1785/Wrak statku General Carleton, 1785, Gdańsk 2008.

Więcej informacji można znaleźć na podanych niżej stronach internetowych.

III. INFORMACJE O JEDNOSTKACH, W KTÓRYCH MOGĄ BYĆ ODBYWANE STAŻE ADAPTACYJNE

1. Lubuskie Muzeum Wojskowe w Zielonej Górze z siedzibą w Drzonowie - www.muzeum.drzonow.eu
2. Muzeum Historii Przemysłu w Opatówku – www.muzeum.opatowek.pl
3. Muzeum Historyczne Miasta Gdańska –www.mhmg.pl
4. Muzeum Historyczne Miasta Krakowa –www.mhk.pl
5. Muzeum Historyczno- Archeologiczne w Ostrowcu Świętokrzyskim –www.muzeumostrowiec.pl
6. Muzeum Literatury im. Adama Mickiewicza w Warszawie –muzeumliteratury.pl
7. Muzeum Łazienki Królewskie w Warszawie – www.lazienki-krolewskie.pl
8. Muzeum Mazowieckie w Płocku - www.muzeumplock.art.pl
9. Muzeum Narodowe w Gdańsku – mng.gda.pl
10. Muzeum Narodowe w Krakowie – mnk.pl
11. Muzeum Narodowe w Warszawie – www.mnw.art.pl
12. Muzeum Narodowe we Wrocławiu – www.mnwr.art.pl
13. Muzeum Okręgowe im. Leona Wyczółkowskiego w Bydgoszczy – muzeum.bydgoszcz.pl
14. Muzeum Okręgowe w Toruniu – www.muzeum.torun.pl
15. Muzeum Pałacu Króla Jana III w Wilanowie - www.wilanow-palac.pl
16. Muzeum Powstania Warszawskiego – www.1944.pl
17. Muzeum Sztuki w Łodzi –msl.org.pl
18. Muzeum - Zamek w Łańcucie –www.zamek-lancut.pl
19. Muzeum Zamkowe w Malborku –www.zamek.malbork.pl
20. Muzeum Zamoyskich w Kozłówce – www.muzeumzamoyskich.pl
21. Narodowe Muzeum Morskie w Gdańsku – www.nmm.pl

Ustawa z dnia 31 sierpnia 2011 r. o zmianie ustawy o organizowaniu i prowadzeniu działalności kulturalnej oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. Nr 207, poz. 1230) dokonuje m.in. wprowadza możliwość łączenia muzeum będącego instytucją kultury z inną instytucją kultury (vide art. 4 pkt 1 tejże zmieniający art. 5a ustawy z dnia 21 listopada 1996 r. o muzeach – dalej jako „ustawa”).
Zmiana ta wprowadzana jest poprzez nadanie nowego brzmienia art.5a (dotychczasowy przepis „Muzea będące instytucjami kultury mogą być łączone tylko z muzeami” zostaje zastąpiony przepisami: „1. Muzeum może być łączone z innymi instytucjami kultury działającymi na podstawie przepisów o organizowaniu działalności kulturalnej, jeżeli połączenie nie spowoduje uszczerbku w wykonywaniu dotychczasowych zadań. 2. Połączenie, o którym mowa w ust. 1, może nastąpić po pozytywnym zaopiniowaniu przez Radę do Spraw Muzeów.”).

Przepisy ustawy z dnia 31 sierpnia 2011 r. przesądzają, iż ww. zmiana wchodzi w życie po upływie 3 – miesięcznego vacatio legis tj. z dniem 1 stycznia 2012 r. (vide art. 14 zadanie wstępne). Tym samym od dnia 1 stycznia 2012 r. te muzea, które posiadły dotychczas status odrębnej instytucji kultury (de facto muzea państwowe i samorządowe) nie muszą stanowić samodzielnej instytucji kultury, a mogą wchodzić w skład innej instytucji kultury.
Rozwiązanie takie daje zatem organizatorom istniejących muzeów państwowych i samorządowych dodatkową możliwość przyjęcia najbardziej optymalnego wariantu organizacji dotychczasowych muzeów państwowych i samorządowych.

Dla skutecznego przeprowadzenia procedury łączenia konieczne jest przede wszystkim uwzględnienie ustawowych uwarunkowań dotyczących trybu łączenia, nie tylko tych nowowprowadzanych, ale też wynikających z przepisów dotychczasowych ( art. 4 ustawy o muzeach oraz art. 19 ustawy z dnia 25 października 1991 r. o organizowaniu i prowadzeniu działalności kulturalnej). Biorąc pod uwagę ww. uwarunkowania ustawowe, w praktyce można przyjąć, następującą procedurę łączenia muzeum z inną instytucją kultury:

1. Poprzedzające formalną procedurę działania przygotowawcze organizatora związane z ustaleniem celowości połączenia, określeniem potencjalnych i przewidywanych skutków (organizacyjnych, prawnych, finansowych itd.) ze szczególnym uwzględnieniem wpływu połączenia na wykonywanie dotychczasowych zadań muzeum, sformułowaniem ewentualnych alternatywnych rozwiązań oraz prognoz ich skutków i w efekcie dokonanie wyboru optymalnego rozwiązania. Należy pamiętać że w efekcie połączenia w skład instytucji utworzonej wchodzą załogi i mienie należące do instytucji podlegających połączeniu (vide art. 19 ust. 1 ustawy o organizowaniu i prowadzeniu działalności kulturalnej w zw. z art. 4 ustawy o muzeach).
2. Nie wcześniej niż z dniem 1 stycznia  2012 r. podjęcie zamiaru połączenia oraz podanie do publicznej wiadomości informacji o tym zamiarze i przyczynach takiej decyzji – vide art. 18 ust. 3 ustawy o organizowaniu i prowadzeniu działalności kulturalnej w zw. z art. 4 ustawy o muzeach. W praktyce będzie to odpowiedni akt organizatora, w przypadku jednostki samorządu terytorialnego uchwała organu stanowiącego tej jednostki o zamiarze połączenia, wskazująca na zakres planowanego połączenia oraz określająca jego przyczyny, który następczo jest podawany do publicznej wiadomości. W tym etapie szczególną uwagę warto zwrócić na:
   1. przyczyny połączenia – które poza przesłankami istotnymi dla samego organizatora (związanymi z jego skutkami organizacyjnymi, prawnymi czy finansowymi) winny zawierać ocenę wpływu połączenia na wykonywanie dotychczasowych zadań muzeum. Ocena taka, jako odnosząca się do ustawowych warunków połączenia z art. 5a ust.1 ustawy, będzie jednocześnie punktem odniesienia dla Rady do Spraw Muzeów, która z woli ustawodawcy ma opiniować te właśnie połączenie (vide art. 5a ust.2 ustawy). Stąd też ewentualne braki w tym zakresie będą pozbawiać Radę możliwości oceny danego połączenia jako zgodnego z ustawowymi warunkami, a tym samym rzutować na treść opinii. Warto też zasygnalizować, iż materialnoprawny warunek połączenia zakładający, że „połączenie nie spowoduje uszczerbku w wykonywaniu dotychczasowych zadań” winien być odnoszony do konkretnego muzeum (jego statutowych celów i zakresu działania), z uwzględnieniem jednak ram ustawowych zadań (tj. zarówno celów ustawowych muzeów – vide art.1 i przewidzianych dla ich realizacji działań – vide art. 2, a także uwarunkowań związanych z posiadaniem statusu muzeum rejestrowanego – vide art. 13 ust.1 i 2);
   2. podanie do publicznej wiadomości informacji o zamiarze połączenia i przyczynach takiej decyzji – w praktyce w samym akcie o zamiarze połączenia warto zawrzeć postanowienia dot. sposobu podania do publicznej wiadomości danej informacji, w tym powierzyć czynności związane z wykonaniem danego aktu (np. w przypadku jednostki samorządu terytorialnego jej organowi wykonawczemu). Ustawa o organizowaniu i prowadzeniu działalności kulturalnej nie delimituje możliwych sposobów upublicznienia informacji wraz z uzasadnieniem (najbardziej adekwatne wydają się strona podmiotowa BIP lub ogłoszenie prasowe). Jako istotną wskazuje natomiast datę podania do publicznej wiadomości informacji, a nie datę wydania aktu o zamiarze, co ma znaczenie dla obliczania 3-miesięcznego terminu, który musi upłynąć przed dniem wydania aktu o połączeniu. Stąd też dochowanie tego warunku formalnego, jaki i terminu, warunkuje prawidłowość całej procedury połączenia.
3. Uzyskanie opinii nt. połączenia - ustawa przewiduje obowiązek zasięgnięcia przez organizatora opinii Rady do Spraw Muzeów (vide art.5a ust.2), warunkując wprost połączenie jego pozytywnym zaopiniowaniem. Przepisy nie wprowadzają szczególnego trybu zasięgania danej opinii, zastrzegają jednak konieczność jej uzyskania przed połączeniem. Należy założyć, iż wydanie opinii, jako jednego z elementów procedury połączenia możliwe staje się dopiero po jej formalnym zainicjowaniu tj. wydaniu samego aktu o zamiarze połączenia, a de facto upublicznieniu informacji o tym zamiarze, stąd podstawą dla opinii będą informacje przedstawione przez organizatora, w szczególności te wynikające z samego aktu o zamiarze połączenia, w tym wskazujące na przyczyny takiej decyzji. Dlatego też, tak istotnym będzie zakres danych zawartych w akcie o zamiarze połączenia oraz podane przyczyny tej decyzji, gdyż to one będą punktem odniesienia dla opinii. Co do sposobu udzielenia opinii rozstrzygającymi będą przepisy ustrojowe dotyczące podmiotu udzielającego opinii (tj. organu kolegialnego jakim jest Rada do Spraw Muzeów). Ponownego podkreślenia wymaga także zastrzeżony wyraźnie przez ustawodawcę warunek nie tylko zaopiniowania połączenia, ale pozytywnego zaopiniowania połączenia. Tym samym wprowadzony do ustawy o muzeach warunek połączenia nie będzie spełniony tylko przez samo formalne uzyskanie opinii Rady, a zależeć będzie od kierunku (pozytywnego) opinii.
4. Wydanie aktu o połączeniu – pozostaje w kompetencji organizatora (w przypadku jednostki samorządu terytorialnego będzie to uchwała organu stanowiącego). Do zakresu regulacji tego aktu należy zgodnie z art.4 ustawy o muzeach zastosować  odpowiednio art.19 ustawy o organizowaniu i prowadzeniu działalności kulturalnej (vide w szczególności ust.3 tegoż). Warto także pamiętać, iż w przypadku muzeów nieposiadających osobowości prawnej (np. funkcjonujących w ramach struktury innej instytucji kultury), ustawa o muzeach przewiduje wymóg nadania regulaminu muzeum (zastępującego statut muzeum posiadającego osobowość prawną), do którego odpowiednie zastosowanie znajdują przepisy ustawy dot. statutu muzeum, w tym te dotyczące uzgodnienia z ministrem właściwym do spraw kultury i ochrony dziedzictwa narodowego danego aktu (vide art. 6 ust. 1-4 w zw. z ust.6 ustawy o muzeach). Należy raz jeszcze podkreślić, iż legalne wydanie aktu o połączeniu warunkowane jest nie tylko spełnieniem materialnoprawnej przesłanki połączenia, ale też zachowaniem wszystkich wyżej opisanych elementów procedury formalnej (zarówno co do uprzedniego dokonania czynności związanych z podaniem do publicznej wiadomości informacji o zamiarze połączenia, uzyskania pozytywnej opinii Rady do Spraw Muzeów, a także upływu 3-miesięcznego terminu). W praktyce, przy założeniu, iż organizator już z dniem 1 stycznia 2012 r. wydałby akt o zamiarze połączenia oraz w tym samym dniu upubliczniłby informacje o tym zamiarze i przyczynach takiej decyzji, a następnie dopełnił wszystkich pozostałych czynności w ramach ustawowej procedury, najwcześniejszą datą do podjęcia aktu o połączeniu byłby dzień 1 kwietnia 2012 r. (tj. 3- miesiące przed którym podano do publicznej wiadomości informację o zamiarze połączenia i przyczynach takiej decyzji). Dzień wydania aktu nie będzie jednak z reguły dniem połączenia, gdyż ten określi sam akt o połączeniu (vide art.19 ust. 3 pkt 3 ustawy o organizowaniu i prowadzeniu działalności kulturalnej w zw. z  art. 4 ustawy o muzeach). 
5. Zmiany w rejestrze – akt o połączeniu jest podstawą do odpowiednich wpisów w rejestrze instytucji kultury prowadzonym przez organizatora (vide art.19 ust. 5 ustawy o organizowaniu i prowadzeniu działalności kulturalnej w zw. z art. 4 ustawy o muzeach). Nie można też wykluczyć, konieczności dokonania ewentualnych zmian w Państwowym Rejestrze Muzeów prowadzonym przez ministra właściwego do spraw kultury i ochrony dziedzictwa narodowego, w sytuacji gdy połączeniu ulegałoby muzeum posiadające status muzeum rejestrowanego (vide art. 13-15 ustawy o muzeach).

Zgodnie z przepisami ustawy z dnia 21 listopada 1996 r. o muzeach (Dz. U. z 1997 r. Nr 5, poz. 24 z późn. zm.) rade powierniczą można powołać w muzeum o statusie muzeum rejestrowanego. Muzeum rejestrowane to muzeum, które zostało wpisane do Państwowego Rejestru Muzeów (zwane dalej Rejestrem) prowadzonego przez ministra właściwego do spraw kultury i ochrony dziedzictwa narodowego. Wpis do Rejestru uzależniony jest w szczególności od znaczenia posiadanych przez muzeum zbiorów, zespołu wykwalifikowanych pracowników, pomieszczeń i stałego źródła finansowania – zapewniających spełnienie statutowych celów muzeum. Procedurę wpisania muzeum do Rejestru określa rozporządzenie Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego z dnia 13 maja 2008 r. w sprawie sposobu prowadzenia Państwowego rejestru Muzeów, wzoru wniosku o wpis do Rejestru, warunków i trybu dokonywania wpisów oraz okoliczności, w jakich można zarządzić kontrolę w celu ustalenia, czy muzeum spełnia warunki wpisu do Rejestru (Dz. U. Nr 91, poz. 567). Zgodnie z powołanym rozporządzeniem podmiot, który utworzył muzeum składa do ministra właściwego do spraw kultury i ochrony dziedzictwa narodowego wniosek o wpisanie muzeum do Rejestru z własnej inicjatywy, na wniosek dyrektora muzeum lub na wniosek kolegium doradczego działającego w muzeum. Do wniosku dołącza się dokumenty, o których mowa w rozporządzeniu, w tym w szczególności akt o utworzeniu muzeum, statut, regulamin organizacyjny muzeum, jak również w sposób opisowy charakterystykę wystaw stałych. Wniosek o wpisanie muzeum do Rejestru opiniuje komisja kwalifikacyjna powołana przez ministra właściwego do spraw kultury i ochrony dziedzictwa narodowego spośród specjalistów z zakresu muzealnictwa i nauk pokrewnych. Po uzyskaniu opinii komisji kwalifikacyjnej minister właściwy do spraw kultury i ochrony dziedzictwa narodowego wydaje decyzję o wpisie do rejestru lub odmowie wpisu. Z dniem wpisu do Rejestru muzeum jest uprawnione do używania nazwy muzeum rejestrowane.

Obok muzeum rejestrowanego mogą funkcjonować muzea o statusie muzeum w organizacji, tj. nowopowstające muzea. Przepis art. 6 ust. 3 i 4 ustawy o muzeach odnosi się do sytuacji nowopowstającej placówki muzealnej i przewiduje, że w okresie organizacji muzeum statut powinien uwzględniać szczególną sytuację tej placówki, tj. zawierać postanowienia regulujące proces organizowania muzeum. Należy zauważyć, że na proces ten składają się prace przygotowawcze, programowe czy inwestycyjne, które mają zmierzać do otwarcia wystawy stałej. Zgodnie z art. 6 ust. 3 ww. ustawy dzień otwarcia wystawy stałej kończy etap organizacji muzeum. Dopiero po dniu otwarcia wystawy stałej muzeum nadaje się statut, zgodnie z wymogami określonymi w art. 6 ust. 2 ustawy. Przy czym tak powstałe muzeum dopiero może ubiegać się o wpis do Rejestru.

Z powyższego wynika, że w muzeum o statusie muzeum w organizacji nie można powołać rady powierniczej.

Zgodnie z przepisami ustawy z dnia 21 listopada 1996 r. o muzeach (Dz. U. z 1997 r. Nr 5, poz. 24, z późn. zm.) rada powiernicza może działać wyłącznie w muzeach rejestrowanych. Ustawodawca przesądził, że z powołaniem rady powierniczej wiąże się przekazanie jej uprawnień organów właściwych do utworzenia muzeum w zakresie:

1. nadzoru nad wypełnianiem przez muzeum jego powinności wobec zbiorów i społeczeństwa;
2. bezpośredniego nadzoru nad realizacją celów określonych w art. 1 ustawy o muzeach,
3. powoływania i odwoływania dyrektora muzeum.

Minister właściwy do spraw kultury i ochrony dziedzictwa narodowego w muzeach rejestrowanych bezpośrednio mu podległych może powierzyć swoje uprawnienia radzie powierniczej po zasięgnięciu opinii Rady do Spraw Muzeów, natomiast inne organy administracji rządowej oraz organy jednostek samorządu terytorialnego w muzeach rejestrowanych bezpośrednio im podległych mogą powierzyć swoje uprawnienia radzie powierniczej za zgodą ministra właściwego do spraw kultury i ochrony dziedzictwa narodowego, po zasięgnięciu opinii Rady do Spraw Muzeów. Przekazanie uprawnień radzie powierniczej w wyżej wymienionych przypadkach wymaga również zasięgnięcia opinii Rady Ochrony Pamięci Walk i Męczeństwa w zakresie jej właściwości.

Z powyższego wynika, że z chwilą powołania rady powierniczej odpowiada ona, w wyżej wymienionym zakresie, za funkcjonowanie muzeum, zastępuje organizatora i staje się właściwa do dokonywana czynności związanych z powoływaniem i odwoływaniem dyrektora muzeum.

Zgodnie z art. 4 ustawy o muzeach w sprawach nie uregulowanych w ustawie mają zastosowanie przepisy ustawy z dnia 25 października 1991 r. o organizowaniu i prowadzeniu działalności kulturalnej. Z kolei ustawa nowelizująca nie przewidziała wyłączeń w odniesieniu do dyrektorów muzeów, w których działa rada powiernicza, co oznacza, że art. 8 ust. 3 i 4 ustawy ma zastosowanie do dyrektorów muzeów, w których została powołana rada powiernicza.