Podczas otwarcia wystawy „Enigma. Zagadka rozwiązana”, którą można oglądać w warszawskiej Kordegardzie, Gliński przypomniał, że „polscy obywatele, wybitni naukowcy, inżynierowie, urzędnicy, politycy doprowadzili do tego, że Polska potrafiła bronić swojej racji stanu i swoich interesów”. 

Stworzono system, który potrafił – podobnie jak w czasie wojny polsko-bolszewickiej - poprzez działania służb specjalnych, poprzez działania intelektualne naukowców, którzy stanowili zaplecze polskich wydziałów wywiadowczych, bronić interesu naszej wspólnoty  - powiedział.

Szef MKiDN zwrócił uwagę, że „aby można było praktycznie wykorzystać osiągnięcie naszych naukowców, Różyckiego Zygalskiego i Rejewskiego, trzeba było skonstruować maszyny, które praktycznie deszyfrowały depesze i spowodowały, że można było zbudować ten system rozbrajania agresora niemieckiego w czasie II wojny światowej”.

Muzeum Historii Polski po raz pierwszy udostępnia szerokiej publiczności najcenniejszy nabytek w swojej kolekcji - dodał prof. Gliński.  Przypomniał, że ten wyjątkowy dla całego świata zabytek polskiej myśli technicznej został po latach odnaleziony w londyńskim Instytucie Józefa Piłsudskiego, by ostatecznie trafić do zbiorów Muzeum Historii Polski.

W otwarciu wystawy „Enigma. Zagadka rozwiązana” uczestniczył również sekretarz stanu w MDKIN Jarosław Selin.  W ramach ekspozycji po raz pierwszy w Polsce można  oglądać eksponat dokumentujący wielki sukces wywiadu II Rzeczypospolitej. Prezentowany na wystawie model Enigmy jest jednym z zaledwie kilku egzemplarzy tej maszyny na świecie. Został wykony przez polskich inżynierów we Francji na zamówienie Gustava Bertranda (szefa francuskiego wywiadu), a następnie wywieziony do Wielkiej Brytanii.

Enigma. Odszyfrować zwycięstwo

Enigma to niemiecka maszyna szyfrująca skonstruowana przez inżyniera Artura Scherbiusa. Jej mechanizm opierał się na systemie obracających się wirników. Produkowana była przez wytwórnię Scherbius & Ritter. Wczesne modele wykorzystywane były komercyjnie od początku lat dwudziestych XX wieku. Enigma służyła przede wszystkim Niemcom podczas II wojny światowej. Kryptolodzy większości krajów świata uznali tę maszynę za niemożliwą do złamania. W grudniu 1932 roku dokonali tego jednak polscy kryptolodzy: Marian Rejewski, Jerzy Różycki oraz Henryk Zygalski. Ich dokonania pozwoliły na dalsze prace nad dekodowaniem szyfrów Enigmy w brytyjskim ośrodku kryptologicznym w Bletchley Park. Historycy uznają, iż złamanie kodów niemieckiej maszyny szyfrującej skróciło wojnę o blisko 3 lata, tym samym przyczyniło się to do ocalenia prawdopodobnie ok. 30 mln istnień.

Enigma. Mamy nowiny

Obok maszyny wykonanej przez Polaków eksponowana jest również Enigma wykorzystywana przez niemieckie siły lądowe od początku lat 30. XX wieku. Porównując obie maszyny można zauważyć, że polscy inżynierowie nie znali wyglądu niemieckiego oryginału, o czym świadczą łatwo dostrzegalne różnice konstrukcyjne. Polska replika posiada przy tym wszystkie funkcjonalności pierwowzoru. Na tego typu maszynach Polacy i Francuzi deszyfrowali niemieckie depesze w czasie wojny. Wystawie towarzyszy pokaz krótkometrażowego filmu „Enigma. Mamy nowiny” (prod. Fundacja Arma Civitatis, scenariusz i reżyseria: Norbert Rudaś). Dokument prezentuje nowe informacje dotyczące złamania niemieckiego szyfru, w oparciu o akta udostępnione przez francuski wywiad w 2016 roku. Narratorami są eksperci w dziedzinie kryptologii i historii Enigmy − dr Marek Grajek, sir Dermot Turing oraz prof. Philippe Guillot.  Ekspozycji towarzyszą dodatkowo premiery dwóch podcastów i filmu na kanale YouTube. Materiały zrealizowane z udziałem ekspertów dr. Marka Grajka – kryptologa, autora publikacji i książek historycznych oraz historyków z Muzeum Historii Polski dr. Michała Nałęcza-Nieniewskiego i Grzegorza Rutkowskiego – kuratorów wystawy „Enigma. Zagadka rozwiązana”.

Honorowy  patronat nad wystawą objął Minister Kultury i Dziedzictwa Narodowego prof. dr. hab. Piotra Glińskiego.
Termin i miejsce wystawy: 9-28 listopada 2021 r., Kordegarda. Galeria Narodowego Centrum Kultury, ul. Krakowskie Przedmieście 15/17 w Warszawie, wstęp wolny.
Kuratorzy wystawy: Grzegorz Dumała, dr Michał Nałęcz-Nieniewski, Grzegorz Rutkowski.
Organizator: Muzeum Historii Polski
Współorganizator: Narodowe Centrum Kultury
Partner: Biuro Programu Niepodległa
Patroni medialni: Polskie Radio, Polska Agencja Prasowa, dzieje.pl